ΒΙΟΙ ΑΓΙΩΝ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ 9ο Κεφάλαιο Παναγιές της Ελλάδας μας Τρίτη 23 Αυγούστου 2016

ΒΙΟΙ  ΑΓΙΩΝ  9ο  Κεφάλαιο Παναγιές της Ελλάδας  μας 23  Αυγούστου 2016 :
 Ι.ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ εις Άγιον Όρος :
1.- ΠΑΝΑΓΊΑ ¨" Άξιον Εστί "¨ Στο Πρωτάτο Καρυές Αγίου Όρους
2.- Παναγία Κουκουζέλισα και Παναγία Οικονόμισα  εις Ι.Μ. Μεγίστης Λαύρας
3.- Παναγία Εσφηγμένη  , Παναγία η Πυροβοληθείσα  , Παναγία η Παραμμυθιά , και Παναγία η Κτητόρισσα ή Βηματόρισσα  εις Ι.Μ. Βατοπεδίου
4.- Παναγία η Τριχερούσσα  εις Ι.Μ. Χιλιανδαρίου (Σέρβικο)
5.- Παναγία Χαιρετισμών ή Μυροβλύτισσα  εις Ι.Μ. Διονυσίου
6.- Παναγία Γερόντισσα εις Ι.Μ./ Παντοκράτορος
7.- Παναγία Γλυκοφιλούσα  εις Ι.Μ. Φιλοθέου
8.- Παναγία Οδηγήτρια  εις Ι.Μ. Ξενοφώντος
9.- Παναγία η Αντιφωνήτρια εις Ι.Μ. Κωνσταμονίτου
10.- Παναγία η Ελαοιβύτισσα εις Ι.Μ. Βατοπεδίου
11.- Παναγία η Πορταϊτισσα εις Ι.Μ. Ιβήρων
12.- Παναγία η Γαλακτοφορούσσα εις Ι.Μ. Χιλιανδαρίου
13 .- Παναγία η Φοβερά Προστασία εις Ι.Μ. Κουτλουμουσίου
14 .- Παναγία η Προαναγγελόμενη ή του Ακάθιστου
15.- Παναγία η Γοργοεπήκοος εις Ι.Μ. Δοχειαρίου
16 .- Παναγία η Μυροβλύτισσα εις Ι.Μ. Αγίου Παύλου
17.- Παναγία η Παλαιολογίνα εις Ι.Μ. Γρηγορίου
18.- Παναγία η Κτιτόρισα ή Βηματόρισα εις Ι.Μ. Βατοπεδίου .-

Τῇ ὑπερμάχῷ στρατηγῷ τὰ νικητήρια, ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια, ἀναγράφω σοι ἡ πόλις σου, Θεοτόκε· ἀλλ' ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον, ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον, ἵνα κράζω σοί· Χαῖρε Νύμφη ἀνύμφευτε.

 
 ~  Αγάπη πρώτα στο Θεό μας , μετά στον εαυτόν μας και τέλος στον εχθρό μας ! Κι άν περισεύει στα Ζώα και τα Φυτά μας !

~1.~ ΒΙΟΙ ΑΓΙΩΝ της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας 1ο μέρος , ΒΙΟΙ  ΑΓΙΩΝ της  Ορθόδοξης Εκκλησίας μας Μέρος  1ο 31-03-2014  :   http://snsarfara.blogspot.gr/2016/03/1.html  .- 
2.~ ΒΙΟΙ ΑΓΙΩΝ της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας 2ο μέρος  01-04-2016 : http://snsarfara.blogspot.gr/2016/04/2-01-04-2016.html  .- 

3~. ΒΙΟΙ ΑΓΙΩΝ της Ορθόδοξης Εκκλησίας  μας , 3ο μέρος , Δευτέρα 04-04-2016  ,  http://snsarfara.blogspot.gr/2016/04/3-04-04-2016.html .- 

 4. ~ ΒΙΟΙ ΑΓΙΩΝ της Ορθόδοξη Εκκλησίας  μας , 4ο μέρος , Σάββατο 09 Απριλίου  2016: http://snsarfara.blogspot.gr/2016/04/4-09-2016.html .-

5.~ ΒΙΟΙ ΑΓΙΩΝ της Ορθόδοξη Εκκλησίας  μας , 5ο μέρος , Παρασκευή 22  Απριλίου 2016  :  http://snsarfara.blogspot.gr/2016/04/5-22-2016.html .-

6.- ~ ΒΙΟΙ ΑΓΙΩΝ της Ορθόδοξη Εκκλησίας  μας , 6ο μέρος , Παρασκευή  13 Μαϊου  2016 : http://snsarfara.blogspot.gr/2016/05/6-13-2016.html .-

7.- ~ ΒΙΟΙ ΑΓΙΩΝ  της Ορθόδοξης  Εκκλησία μας  29 Ιουνίου  2016  7ο κεφάλαιο :  http://snsarfara.blogspot.gr/2016/06/29-2016-7.html  .-

8.-   ΒΙΟΙ ΑΓΙΩΝ  ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ  8ο  κεφάλαιο-μέρος Παρασκευή 21 Ιουλίου  2016  : http://snsarfara.blogspot.gr/2016/07/21-2016.html .-  

9.- ~ ΒΙΟΙ  ΑΓΙΩΝ  ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ 9ο  Κεφάλαιο Παναγιές της Ελλάδας  μας Τρίτη 23  Αυγούστου 2016  : http://snsarfara.blogspot.gr/2016/08/9-23-2016.html .-   

10.-

1 *** Σύναξη της Παναγίας της Ελεούσα στο Κάστρο στην Κύθνο


2 ***Σύναξη της Παναγίας της Παντάνασσας στους Αρκούς (Λειψοί)


3 *** Σύναξη της Παναγίας της Πολίτισσας στα Λιβάδια Τήλου


4 *** Σύναξη της Παναγιάς της Αποκουής στον Νίμο της Σύμης

5 ***    Σύναξη της Παναγίας Παλαιοφορίτισσας στην Βέροια
 

6.- Παναγίας της Μαλαματένιας
Η Εκκλησία της Παναγίας της Μαλαματένιας βρίσκετε στην χώρα της Τήνου και εορτάζει στις 23 Αυγούστου (ημέρα απόδοσης της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου).

~ Βιογραφία  Παναγιά του Μαλίκη
Η Παναγία μας είναι το πνευματικό στόλισμα της Ορθοδοξίας, γι’ αυτό σε κάθε μέρος της Ελλάδας υπάρχει και από ένα σεβάσμιο εικόνισμα της, που φανερώνει το άπειρο κάλλος της Θεομήτορος, το οποίο γίνεται μαγνήτης σε κάθε πιστό άνθρωπο. Μια τέτοια ιερή και θαυματουργή εικόνα, που ευρίσκεται τοποθετημένη στο αριστερό κλίτος του εν Ύδρα Μοναστηρίου είναι και η πασίγνωστος «Παναγιά του Μαλίκη» (Παναγιά η Μαλίκαινα), από το επίθετο του δωρητή, όπως χαρακτηριστικός αναγράφεται εις το κάτω μέρος της εικόνος: «Παναγία μήτερ Θεού Λόγου κόρη, ευχάς δέδεξο καρδιάς τεθλιμμένης αναξίου σου οικέτου δώρον δέχου, σπουδή και δαπάνη Βασιλείου Μαλίκη…». Η ιερά εικόνα φέρει χρονολογία 29 Αυγούστου 1858, και είναι έργον αγνώστου Ιερομονάχου Ζωγράφου εκ Χίου όπως μαρτυρεί και άλλη σύντομος επιγραφή: «της μερίδος δεξιόν παραστάτην αναξίου μου ζωγράφου Χίου…», ο οποίος διέμενε πλησίον της Εκκλησίας του Χριστού στην Κιάφα.
Η Εικόνα του Μαλίκη ανήκε εκ κληρονομιάς εις την Κυριακούλα σύζυγο Σταματίου Γλιάτη το γένος Μαλίκη. Η οικία όπου φυλασσόταν η εικόνα ερειπωμένη σήμερον ευρίσκετο μπροστά από τον πρώτο ιστορικό Ναό Γεννήσεως του Χριστού (1640) του ιερέως Αντωνίου Νέγκα – Μπουρντάβερτη. Μετά τον θάνατο ο υιός της Γεώργιος Σταμ. Γλιάτης παρέδωσε την εικόνα στον συγγενή της μητέρας του Νικόλαο Δρίβα ο οποίος δεν δέχτηκε να κρατήσει την θαυματουργό εικόνα στη οικία του και έτσι την αφιέρωσε εις τον Καθεδρικόν Ναός της Παναγίας όπου έκτοτε φυλάσσεται σε περίτεχνο ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι έργον Φάνη Νομικού και δωρεά της μακαριστής αρχοντίσσης Αννέζως Ε. Ραφαλιά. Η εικόνα μεταφέρθηκε στο Μοναστήρι στις 9-10-1927 με λιτανευτική πομπή προεξάρχοντος του μακαριστού Μητροπολίτου Ύδρας κυρού Προκοπίου του Καραμάνου.
Στο κέντρο ιστορείται σε όρθια στάση εν προτομή η Παναγία κρατώντας τον Χριστό στην αγκαλιά της απ’ τα Δεξιά, Βρεφοκρατούσα - Δεξιοκρατούσα και χαρακτηρίζεται ως η «χρυσορωιάτησσα – Ελεούσα» και πέριξ αυτής ιστορούνται διάφορες παραστάσεις θαυμάτων με σύντομο χρονικό της εικόνος Παναγίας της Κύκκου της οποίας τυγχάνει και πιστόν αντίγραφον όπως λέγει η παράδοσις ιστορήθηκε από τον Ευαγγελιστή Λουκά. Είναι επτανησιακής τεχνοτροπίας και το σώμα της Παναγίας καλύπτεται από ασημένιο περίτεχνο κάλυμμα. Το κεφάλι της είναι σκεπασμένο σεμνά και σοβαρά με το «μαφόριο» που πέφτει στον ώμο της απλόχωρο αφήνοντας να φαίνεται το γλυκύτατο πρόσωπό της και τα χέρια. Το μέτωπο της είναι σαν μελαχροινό φίλντισι, αγνό απλό και κατακάθαρο. Έχει το κεφάλι της γυρτό κατά την πλευρά του Κυρίου και η έκφραση της είναι πιο «αισθηματική» όπως θα έλεγε και ο Φ. Κόντογλου ενώ πάνω από την κεφαλή της στέκεται το στέμμα της ανάστασης όλου του κόσμου. Μια ταινία σε λευκό φόντο «κυκλώνει» την Παναγία όπου και αναγράφονται στην δεξιά πλευρά τα εξής; «Θεοτόκε παντάνασσα των ορθοδόξων το καύχημα αιρετικών τα φρυάγματα ων τα πρόσωπα καταίσχυνων των μη προσκυνούντων μηδέ τιμώντων Πάναγνε την σεβάσμιον εικόνα σου». Και στην αριστερή πλευρά: «Αγνή Παναγία ευσυμπαθής υφάπλωσον κόρη τας αγκάλας σων οικτιρμών και δέξαι Παρθένε τους σους δούλους, πάντας υπό την σκέπην την σην καταφεύγοντας».
Ο λαός της ιστορικής νήσου Ύδρας περιβάλλει με ιδιαίτερη τιμή και λατρεία την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας του Μαλίκη και σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες η ιερά εικόνα μεταφερόταν στα σπίτια προς αγιασμόν και ευλογία. Όταν υπήρχε ασθενής και επρόκειτο να ιαθή αυτοί που την μετέφεραν την αισθάνονταν ελαφριά και το πρόσωπο της έλαμπε (ροδόχρουν χρώμα), ενώ αντιθέτως εάν του ασθενούς η κατάστασις ήτο ανίατος η εικόνα στους μεταφορείς εβάραινε και το πρόσωπο της γινόταν χλωμό. Τέλος η ιερά εικόνα συντηρήθηκε εσχάτως, είναι γεμάτη από αφιερώματα, και εορτάζει εις απόδοσιν της Κοιμήσεως δηλ. στα «εννιάμερα».
Η Χάρις και η Ευλογία της Κυρίας Θεοτόκου είη μετά πάντων ημών!
Έκδοσις Ιερού Καθεδρικού Ναού 2004.
 
~  ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ ΧΑΡΟΥ
 Βρισκόμαστε στα 1600 μ.Χ. Μοναχοί από την Ιερή Μονή της Πάτμου φτάνουν στη Λειψώ της Δωδεκανήσου και χτίζουν σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από το Χωριό το εξωμονάστηρο «ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ ΧΑΡΟΥ».
Ο Ναός είναι τρισυπόστατος, χτισμένος σε ρυθμό βυζαντινό. Τον διακρίνει ο χαμηλός τρούλος, τα ακανόνιστα τόξα, που γι' αυτό αισθητοποιούν μια ασυνήθιστη γοητεία, τα λιγοστά και στενόμακρα παράθυρα, που το φειδωλό φως τους υποβάλλει τον προσκυνητή.
Το διάβα των αιώνων άφησε ανέπαφη την εκκλησία, ενώ ερήμωσε τα γύρω κελιά των μοναχών. Μα σεβάστηκε το ιερό κειμήλιό τους, την πρωτότυπη και θαυματουργική εικόνα της «Παναγίας του Χάρου».
Πρωτοτυπία στην εικόνα δίνει το γεγονός ότι η Παναγία ιστορείται να κρατά το Χριστό όχι ως βρέφος, αλλά κρεμάμενο νεκρό στο Σταυρό του μαρτυρίου. Και επειδή οι έννοιες νεκρός και Χάρος σχετίζονται, η εικόνα, και γενικότερα η εκκλησία, ονομάστηκε «Παναγία του Χάρου».
Πλήθος προσκυνητών έρχονται στις 23 Αυγούστου, για να κλίνουν το γόνυ μπροστά στην εικόνα του θαύματος με το ακόλουθο ιστορικό:
Τον Απρίλιο του 1943 μ.Χ. η ευσέβεια μιας κοπέλας τοποθέτησε στην εικόνα άσπρους κρίνους. Αυτοί ξεράθηκαν, όπως ήταν φυσικό. Μα ξαφνικά τον Ιούλιο οι αποξηραμένοι κρίνοι άρχισαν παράδοξα να αποκτούν χυμούς και μάλιστα όσο πλησίαζε η γιορτή της 23ης Αυγούστου έφτασαν να βγάζουν μπουμπούκια μοσκομύριστα, ολοκληρωμένα την ημέρα του Πανηγυριού της.
Το θαύμα αυτό πραγματοποιείται από τότε μέχρι σήμερα. Και προσφέρεται ως ευλογία της Παναγίας του Χάρου σε κάθε προσκυνήτρια ψυχή, αλλά συγχρόνως και ως «σημείον αντιλεγόμενον» για τους άπιστους που, ενώ «θέτουν τον δάκτυλον επί των τύπων των ...κρίνων», πασχίζουν να το εξηγήσουν με λογικοφανείς ερμηνείες, γεννημένες από τη θολοκουλτούρα τους.
Κι όμως η «Παναγία του Χάρου» είτε για χάρη των πιστών της είτε για προβληματισμό των απίστων συνεχίζει το θαύμα της. Και μας καλεί όλους να πυκνώσουμε με την παρουσία μας τη στρατιά των πανηγυριωτών και να οδεύσουμε σ' αυτήν, για να αποθέσουμε τις ελπίδες μας και τους οραματισμούς μας.
Ο ΕΠΙΣΤΑΤΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΟΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΘΡΟΝΟΥ
ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΚΟΥΜΟΥΝΔΟΥΡΟΣ

~  Παναγιά η Εννιαμερίτισα
Η «Παναγιά η Εννιαμερίτισα» ή αλλιώς «Παναγιά της Νάουσας» βρίσκεται στο χωρίο Νάουσα της Πάρου και εορτάζει στις 23 Αυγούστου (εννιάμερα Παναγίας).
Οι κάτοικοι της Νάουσας γιορτάζουν τα Εννιάμερα της Θεοτόκου με ποικίλες εκδηλώσεις, παραδοσιακούς χορούς και μουσικές. Κορυφαίο γεγονός είναι η αναπαράσταση της κουρσάρικης βραδιάς, όπου νέοι και νέες από το χωριό ζωντανεύουν την απόβαση των κουρσάρων του φημισμένου πειρατή Barbarossa, στο λιμανάκι της Νάουσας.

~   Παναγιάς Κυράς
Το μοναστήρι της Παναγιάς Κυράς βρίσκεται στον Εμπορειό στην Νίσυρο και είναι κτισμένο σε υψόμετρο 450 μ. Δεν έχουμε λεπτομέρειες για το γεγονός.

~  Η Παναγιά Γραβά
Η Παναγιά Γραβά βρίσκεται δυτικά της Χώρας, μεταξύ του λόφου της Καλαμωτής και της γυναικείας μονής του Ευαγγελισμού. Χτίστηκε γύρω στο 1790 μ.Χ. από τον Πάτμιο Άγιο Γρηγόριο το Νισύριο (βλέπε 22 Απριλίου), το μοναχό Νήφωνα και από άλλους μοναχούς, οι οποίοι εγκατέλειψαν το Άγιο Όρος και ήρθαν στην Πάτμο.
Η μικρή αυτή εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου, στην απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

~  Παναγία η Φλαμπουριανή
  
   
Ένα σημαντικό μνημείο για το νησί της Κύθνου, είναι και η Παναγία η Φλαμπουριανή, χτισμένη στην άκρη ενός βράχου. Σύμφωνα, μάλιστα, με την παράδοση τα ίχνη που βρίσκονται από την παραλία έως την εκκλησία είναι τα ίχνη που άφησε η Παναγία.

~  ΠΑΝΑΓΙΑ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ Σαλαμίνας
    
Το μοναστήρι της Φανερωμένης χτίστηκε κατά τά μέσα του 16ου μ.Χ. αιώνα στο βόρειο μέρος του νησιού, απέναντι από το μεγάλο Πεύκο των Μεγάρων, μετά από θαυματουργική εμφάνιση της Θεοτόκου στον Λάμπρο Κανέλλο, που έγινε μοναχός με το όνομα Λαυρέντιος και που η Εκκλησία μας κατέταξε στην χορεία των Οσίων της.
Ο Όσιος Λαυρέντιος (εκοιμήθη εν Κυρίω στις 6 Μαρτίου του έτος 1707 μ.Χ. αλλά εορτάζει στις 7 Μαρτίου) είδε τρεις φορές σε όραμα του την Παναγία που του είπε να μεταβεί στη Σαλαμίνα και να οικοδομήσει το ναό που βρισκόταν σε ερείπια, πράγμα που έγινε. Διέπλευσε τη θάλασσα μεταξύ Μεγαρικής ακτής και νήσου Σαλαμίνας κατά προτροπή της Θεοτόκου πάνω στο επανωφόρια του «Ρίψε το επανωφόριον σου είς την θάλασσα και ανέβα επ΄αυτού θα διαπλεύσεις ασφαλώς αυτήν και θα αποβιβασθείς εις την έναντι της νήσου ακτής».
Ο Αγιος επεδόθη σε πολύμοχθες έρευνες και αξιώθηκε να βρει, θαμμένη, ανάμεσα σε ερείπια του ναού την Αχραντο εικόνα της Παναγίας και ανεδείχθη σε ήρωα του χριστιανισμού.
Στην αυλή της Μονής και Βορειοδυτικά του καθολικού της, υπάρχει ο τάφος του οπλαρχηγού Ιωάννη Γκούρα που σκοτώθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 1826 μ.Χ. Το 1878 μ.Χ. μεταφέρθει από τον Πόρο στη Φανερωμένη ο Πολεμικός Ναύσταθμος και το 1881 μ.Χ. στη σημερινή του θέση.
Ο ναός είναι ρυθμού (βασιλικής πεντάτρουλου κράμα τρικλίτου βασιλικής μετά τρούλου και τρικλίτου πολυτρούλου). Εσωτερικά διαιρείται σε τρία κλίτη με τέσσερις σε κάθε μεριά μονόκορμους κίονες με ανθεμοειδή κιονόκρανα στα οποία στηρίζονται τόξα μήκους 5,25 μ.
Ο ναός αγιογραφήθηκε το 1735 μ.Χ. από τον αγιογράφο Γεώργιο Μάρκου από το Αργος, και περιλαμβάνει 3.500 μορφές. Στη νότια πλευρά του καθολικού είναι προσαρτημένο το ναϋδριο του Αγίου Νικολάου. Σ΄αυτό υπάρχει ξυλόγλυπτο τέμπλο καθώς και ξυλόγλυπτος επισκοπικός θρόνος. Επίσης σε μαρμάρινο προσκυνητάρι κατασκευασμένο το 1897 μ.Χ. βρίσκεται η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας που βρέθηκε από τον Όσιο Λαυρέντιο. Επίσης βρίσκεται ο αρχικός τάφος του Οσίου Λαυρεντίου καθώς και η κάρα του.
Στη νότια πλευρά της Μονής βρίσκεται το παρεκκλήσιο των Αγίων Αποστόλων και αφιερώθηκε στη μνήμη του παλαιού ομώνυμου ναού ανιδρυθέντος το 1611 μ.Χ.
Σ' αυτό φυλάσσονται άριστης τέχνης αργυρές και επίχρυσες λειψανοθήκες που περιέχουν άγια λείψανα. Υπάρχουν ιερά σκεύη αξιόλογης τέχνης, ιερά άμφια, πολλά χειρόγραφα τουρκικά και ελληνικά ένα χειρόγραφο ευαγγέλιο, ένα ξύλινο προσκυνητάρι που χρονολογείται το 1744 μ.Χ., μανουάλια βυζαντινοαραβικής τεχνοτροπίας, φορητές εικόνες, όπλα και ξίφη οπλαρχηγών και παλικαριών της Εθνεγερσίας.
Σε παρακείμενο ύψωμα της Μονής υπάρχει το ασκητήριο του Οσίου Λαυρεντίου.
Από το 1938 μ.Χ. έως το 1941 μ.Χ. ήρθε αυτοεξόριστος στη Μονή ο τότε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Δαμασκηνός Παπανδρέου. Το 1944 μ.Χ. ο Μητροπολίτης Αττικής - Μεγάρων και Σαλαμίνας Ιάκωβος την μετέτρεψε σε γυναικεία με Ηγουμένη τη μοναχή Χριστονύμφη Τσιγκέλη. Το 1947 μ.Χ. ο Ιάκωβος παραχώρησε το δεσποτικό της Μονής, στον 'Αγγελο Σικελιανό για να αποσυρθεί και να γράψει την τραγωδία του, «Ο θάνατος του Διγενή».
Το μοναστήρι συνεχίζει μέχρι και σήμερα έτσι την λαμπρή του πορεία και δράση, διαθέτει μεγάλο ξενώνα και γυναικείο οίκο ευγηρίας. Γιορτάζει στις 23 Αυγούστου όπου γίνεται μεγάλο πανηγύρι.

~    Μονή Μεγάλης Παναγίας
Η Ιερά Μονή Μεγάλης Παναγίας ή «των πέντε οσπιτίων», βρίσκεται στο μέσο της νοτιάς πλευράς του Νησιού και ιδρύθηκε το 1586 μ.Χ. από τους μοναχούς Νείλο και Διονύσιο, οι όποιοι είχαν μονάσει στο ορός Λάτρος κοντά στην αρχαία Μίλητο.
Το Καθολικό της Ιεράς Μονής, διαγωνίως τοποθετημένο στο μέσο της αυλής, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, είναι κτίσμα του 1593 μ.Χ. βυζαντινού ρυθμού και αποτελεί ακριβή απομίμηση εγγεγραμμένου σταυροειδούς συνθέτου τετρακιονίου αθωνιτικού ναού με νάρθηκα, εξωνάρθηκα και παρεκκλήσιο προς τιμήν των αγίων Αποστόλων. Εξωτερικώς περιβάλλεται από το σύνηθες παραδοσιακό τετράπλευρο ορθογώνιο διώροφο και τριώροφο κτιριακό συγκρότημα, χάριν του οποίου το κατανυκτικό Καθολικό διεκρίνετο επιβλητικό μέσα στο άλλοτε καταπράσινο τοπίο, αφού η Ιερά Μονή γνώρισε μεγάλη καταστροφή από τις αλλεπάλληλες πυρκαγιές, οι οποίες απείλησαν και το Καθολικό.
Μέσα στο Καθολικό, διασώζεται η παλαιά μαρμάρινη πλακόστρώση με σύνθετο ομφάλιο στο κέντρο, με ωραίο ανάγλυφο με τους πρωτοπλάστους Αδάμ και Εύα ολόσωμους και στο μέσον το δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού και τον όφιν το σύμβολο του κακού και της απάτης. Το ανάγλυφο πλαισιώνεται από ωραιότατα μαρμάρινα παλαιοχριστιανικά θωράκια. Έμπροσθεν του Ιερού Βήματος δεσπόζει το ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο τέμπλο, έργο του 1740 μ.Χ., επί του οποίου φέρονται οι δεσποτικές εικόνες του 18ου μ.Χ. αιώνα. Ο επισκοπικός θρόνος, στραμμένος προς ανατολάς, ιδίας τεχνοτροπίας και τεχνικής, έργον του 1803 μ.Χ. επιχρυσωμένος το 1819 μ.Χ.
Ό άμβωνας του 1805 μ.Χ. και τα αναλόγια, τα όποια αποτελούν έξοχα δείγματα της διακοσμητικής ξυλογλυπτικής του 18ου μ.Χ. αιώνα.
Αξιόλογη επίσης είναι η ξυλόγλυπτη δίφυλλη πόρτα της κυρίας εισόδου, έργο του 17ου μ.Χ. αιώνα διακεκοσμημένη με φυτικά σχέδια με αγιογραφικά ζώα και πτηνά και αλλά συμβολικά ποικίλματα. Ολόκληρος ο Ναός είναι αγιογραφημένος από άγνωστο αγιογράφο, ο όποιος θα πρέπει να είχε γνωρίσει την τέχνη του Άγιου Όρους. Σύμφωνα με την επιγραφή, που έχει διασωθεί στο αριστερό τμήμα του δυτικού τοίχου η ζωγραφική διακόσμηση ολοκληρώθηκε το 1596 μ.Χ.
Οι τοιχογραφίες του Καθολικού παρά τις φθορές, που υπέστησαν από διάφορες αιτίες παρουσιάζουν πλούτο εικονογραφικών κύκλων και ιστορούν τον ακάθιστο ύμνο, σκηνές από το Ευαγγέλιο, την Δευτέρα Παρουσία στον Νάρθηκα κ.α. Στο ενσωματωμένο στο Καθολικό κτητορικό παρεκκλήσιο, οι τοιχογραφίες ιστορούν βίους Αγίων. Επάνω από το βόρειο άκρο του νάρθηκα υψώνεται λιτό μαρμάρινο κωδωνοστάσιο τετράγωνης κάτοψης, αποτελούμενο από τέσσερις πολυσπόνδυλους κυλινδρικούς κιονίσκους απολήγει σε διάτρητο διακοσμητικό τρούλλο. Ο πυλώνας της Μονής σύμφωνα με την επιγραφή στο υπέρθυρο κατασκευάσθηκε το 1762 μ.Χ.
Η συμβολή της Ιεράς Μονής Μεγάλης Παναγίας , υπήρξε σημαντικότατη, στην διατήρηση του Ελληνορθόδοξου φρονήματος των Σαμίων κατά την διάρκεια της μακράς Οθωμανικής δουλείας, στην καλλιέργεια των Ελληνικών Γραμμάτων, αλλά και στην Επανάσταση του Γένους κατά το 1821 μ.Χ. υπήρξε ορμητήριο των τοπικών αγωνιστών.
H Ιερά Μονή, η οποία υπήρξε σπουδαίο κέντρο λειτουργικής ζωής και καλλιέργειας της ψαλτικής τέχνης, ήδη από το 1901 μ.Χ. πανηγυρίζει κατά την απόδοσιν της Εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 23 Αυγούστου και αποτελεί προσκύνημα των απανταχού Σαμίων και των πολυπληθών προσκυνητών της Νήσου.

~   Παναγία  Προυσιώτισσα
      Ψηλά, στις ελατόφυτες βουνοκορφές της νοτιοδυτικής Ευρυτανίας, και σφηνωμένη ανάμεσα σε κάθετους γκριζωπούς βράχους με άγρια μεγαλοπρέπεια, προβάλλει η ιερά μονή του Προύσου. Είναι σταυροπηγιακό και ιστορικό μοναστήρι, με μεγαλόπρεπα τριώροφα κτίρια. Ανάμεσα τους υπάρχει σπήλαιο λαξευμένο, που φιλοξενεί στο εσωτερικό του τον πρώτο και παλαιό ναό της μονής. Μέσα σ' αυτόν φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που επονομάζεται Προυσιώτισσα και εορτάζει με κάθε εκκλησιαστική και βυζαντινή μεγαλοπρέπεια στις 22-23 Αυγούστου.
Τη θαυματουργή αυτή εικόνα της Θεοτόκου λέγεται ότι την ζωγράφισε ο Ευαγγελιστής Λουκάς και ήλθε από την Προύσα της Μικράς Ασίας (σύμφωνα με το χειρόγραφο 3 του κώδικα της Ιεράς Μονής Προυσιωτίσσης). Την έφερε από την Προύσα κάποιος ευγενής νέος στα χρόνια της εικονομαχίας (829 μ.Χ.) επί εικονομάχου βασιλέως Θεοφίλου. Στο δρόμο όμως για την Ελλάδα, στην Καλλίπολη της Θράκης, την έχασε και η εικόνα αποκαλύφθηκε θαυματουργικά σ' ένα τσοπανόπουλο, με μια στήλη φωτός σαν πυρσός - γι' αυτό πήρε και την επωνυμία Πυρσός - στο μέρος όπου ήταν κρυμμένη. Ο νέος, που είχε εγκατασταθεί στην Πάτρα, όταν το έμαθε θέλησε να την πάρει. Αλλά η εικόνα θαυματουργικά γύρισε και πάλι στο άγριο μέρος της Ευρυτανίας, όπου αποκαλύφθηκε στους ντόπιους βοσκούς τη νύχτα από 22 προς 23 Αυγούστου. Τότε ο νέος, μαζί μ' έναν υπηρέτη του, πήγαν και αυτοί εκεί, όπου έγιναν μοναχοί μετανομασθέντες Διονύσιος και Τιμόθεος αντίστοιχα.
Η εικόνα της Παναγίας είναι τύπου Οδηγήτριας και είναι επιχρυσωμένη με αργυροεπίχρυση ένδυση, δώρο του στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη που φιλοξενούνταν στη Μονή την περίοδο της επανάστασης του 1821 μ.Χ. Την ένδυση, την κατασκέυασε ο χρυσοχόος Γεωργίος Καρανίκας το 1824 μ.Χ., όπως μας αποκαλύπτει η ανάγλυφη επιγραφή πάνω από τον δεξιό ώμο της Παναγίας: «Η Παντάνασσα. Δι εξόδων του γενναιοτάτου στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη, χειρί Γεωργίου Καρανίκα, 1824».
Στο ιστορικό της μονής αναφέρεται ότι επί τουρκοκρατίας καταστράφηκε πολλές φορές. Η τελευταία όμως καταστροφή, που μετέβαλε τα κτίρια σε σωρούς ερειπίων, έγινε το 1944 μ.Χ. από τους γερμανούς. Μετά την καταστροφή των κτισμάτων, ένας αξιωματικός θέλησε να κάψει και την εκκλησία. Προσπάθησε πολλές φορές, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Ενώ λοιπόν στεκόταν άπ' έξω κι έδινε διαταγές, τιμωρήθηκε παραδειγματικά από το χέρι της Παναγίας. Μια αόρατη δύναμη τον έριξε με ορμή πάνω στο πλακόστρωτο. Το χτύπημα ήταν δυνατό, και ο γερμανός ανίκανος να σηκωθεί. Τον σήκωσαν οι στρατιώτες και τον έβαλαν πάνω σε ζώο για να τον μεταφέρουν στο Αγρίνιο. Έτσι ο ναός παρέμεινε αβλαβής, όπως διαφυλάχθηκε ακέραιος δια μέσου των αιώνων.
Πέρασαν τέσσερα χρόνια. Ο εμφίλιος πόλεμος τώρα μαίνεται στην ελληνική ύπαιθρο. Οι κάτοικοι της Ευρυτανίας και ορεινής Ναυπακτίας εγκαταλείπουν τα χωριά τους και προσφεύγουν για ασφάλεια σε άλλα μέρη της Ελλάδος. Μαζί τους προσφεύγει και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Ακολουθεί κι αυτή την τύχη των παιδιών της και μεταφέρεται από τους μοναχούς του Προύσου στη ακρόπολη της Ναυπάκτου. Το μοναστήρι παραμένει τελείως έρημο.
Ύστερα από καιρό αρχίζουν οι επιχειρήσεις του στρατού. Η ενάτη μεραρχία αναλαμβάνει εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην Ευρυτανία. Μερικά τμήματα περνούν από τον Προυσό. Ορισμένοι αξιωματικοί και στρατιώτες πλησιάζουν στη σκοτεινή εκκλησούλα της σπηλιάς και μπαίνουν για να προσκυνήσουν. Εκεί μέσα αντικρίζουν ένα παράδοξο θέαμα: Μπροστά το τέμπλο, στ' αριστερά της ωραίας πύλης, να αναμμένο καντήλι και μια καλόγρια γονατιστή. Οι στρατιώτες απορούν. Πως ζει αυτή η μοναχή εδώ, τι στιγμή που η Ευρυτανία είναι τελείως έρημη από κατοίκους; Πως συντηρείται, τι τρώει, που βρίσκει λάδι για το καντήλι; Την ερωτούν λοιπόν, κι εκείνη σεμνά και πονεμένα τους απαντά: «Παιδιά μου, ζω εδώ μοναχή μου δυόμισι τώρα χρόνια. Για τη δική μου ζωή δεν χρειάζονται φαγητό και ψωμί. Μου αρκεί ότι έχω το καντήλι μου αναμμένο». Οι στρατιώτες, κουρασμένοι από τις επιχειρήσεις και βιαστικοί να φύγουν, δεν έδωσαν προσοχή στα λόγια της.
Την επομένη όμως, όταν τα έφεραν πάλι στη μνήμη τους, κατάλαβαν πως επρόκειτο για κάτι θαυμαστό. Κι όταν αργότερα περνούσαν από τη Ναύπακτο, ζήτησαν με επιμονή άδεια από τον διοικητή τους νια να επισκεφθούν τον μητροπολίτη. Ο επίσκοπος Ναυπακτίας και Ευρυτανίας Χριστόφορος τους υποδέχθηκε με αγάπη, κι αφού τους άκουσε συγκινημένος, έριξε φως στο μυστήριο. «Ο ναός, τους είπε, που επισκεφθήκατε, ανήκει στην έρημη τώρα ιερά μονή Προυσιώτισσας, της οποίας η θαυματουργή εικόνα βρίσκεται πάνω από δύο χρόνια εδώ, στο παρεκκλήσι της μητροπόλεως μας, στον άγιο Διονύσιο. Πηγαίνετε να την προσκυνήσετε, και θα καταλάβετε».
Πήγαν πράγματι και προσκύνησαν. Τότε αυθόρμητα στον καθένα δόθηκε η εξήγηση στην απορία του: Στην εικόνα της Θεομήτορος αναγνώρισαν τη μοναχή εκείνη που συνάντησαν στο εκκλησάκι της σπηλιάς, ψηλά στον Προυσό!
 Ἀπολυτίκιον
Ήχος α'.
Της Ελλάδος απάσης συ προΐστασαι πρόμαχος και τερατουργός εξαισίων τη εκ Προύσσης εικόνι Σου, Πανάχραντε Παρθένε Μαριάμ, και γαρ φωτίζεις εν τάχει τους τυφλούς δεινούς τε απελαύνεις δαίμονας και παραλύτους δε συσφίγγεις αγαθή. Κρημνών τε σώζεις και πάσης βλάβης τους σοι προστρέχοντας. Δόξα τω σω ασπόρω τοκετώ, δοξα τω σε θαυμαστώσαντι, δόξα το ενεργούντι δια σου τοιαύτα θαύματα.

~ Η  ΚΥΡΑ  ΠΑΝΑΓΙΑ  ΤΗΣ ΚΑΡΠΑΘΟΥ
  


 ~ Παναγίας της Σκριπούς ή Ορχομενιώτισσας
Για την Σύναξη της Παναγίας της Σκριπούς στον Ορχομενό καθώς για το μεγάλο της θαύμα βλέπε στις 10 Σεπτεμβρίου.
Η μονή της «Παναγίας Σκριπού» (ή Ορχομενιώτισσας) της  Βοιωτίας, κοντά στον αρχαίο Ορχομενό, περιλαμβάνει το πιο σημαντικό μνημείο από τη σειρά εκκλησιών του τύπου «σταυροειδούς μεταβατικού» στον ελλαδικό χώρο. Ένα ωραιότατο κατακόρυφο ηλιακό ρολόι κοσμεί το ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Μονή. Πιθανότατα ο ναός σχεδιάσθηκε ως ταφικό μνημείο του χορηγού του, του Λέοντα, Πρωτοσπαθάριου (οστιάριος, εκκλησιαστικός αξιωματούχος και στρατηγός, διοικητής του θέματος της Ελλάδας που είχε έδρα τη Θήβα) της Ανακτορικής φρουράς του Βυζαντινού αυτοκράτορα (873/874 μ.Χ.).
Η Μονή και ο ναός
Η Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ή Μονή της «Παναγίας Σκριπούς» βρίσκεται στην ομώνυμη περιοχή – σημερινός Αθάμας – στον Ορχομενό της Βοιωτίας, απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο της πόλης και την αρχαία Ακρόπολη του Ορχομενού. Στην ευρύτερη περιοχή ο περιηγητής Παυσανίας (9, 38, 1) μνημονεύει δύο ιερά των Χαρίτων και του Διονύσου, τα οποία δεν έχουν μέχρι σήμερα βρεθεί, αλλά πρέπει κατά πάσαν πιθανότητα να βρίσκονταν στη θέση όπου το 874 μ.Χ. χτίστηκε η Μονή της Παναγίας Σκριπούς. Αυτό άλλωστε μαρτυρούν οι ανασκαφικές εργασίες που απεκάλυψαν εξωτερικά – στον περίβολο του ναού – ένα κτίσμα μυκηναϊκής περιόδου. Επίσης στο εσωτερικό του ναού απεκάλυψαν την ύπαρξη παλαιοχριστιανικού ψηφιδωτού.
Η Μονή της Παναγίας Σκριπούς είναι κτίσμα του 9ου αιώνα μ.Χ. και από το αρχικό συνολικό συγκρότημα σήμερα σώζεται μόνον το Καθολικό, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, αλλά και στους αποστόλους Πέτρο και Παύλο, όπως άλλωστε αποδεικνύει το τρισυπόστατο Ιερό Βήμα. Πράγματι, τα δύο ανατολικά πλάγια κλίτη δεν λειτουργούν ως πρόθεση και διακονικό, αλλά σύμφωνα με τις επιγραφές ως παρεκκλήσια των Αγίων Πέτρου και Παύλου «ων Ρώμης βώλαξ ιερήν κόνιν αμφικαλύπτει», κατά το χαραγμένο εκεί εξαιρετικό επίγραμμα.
Ο ναός της Παναγίας Σκριπού της Βοιωτίας, αποτελεί το πιο σημαντικό μνημείο από τη σειρά εκκλησιών του τύπου «σταυροειδούς μεταβατικού» στον ελλαδικό χώρο και είναι το μεγαλύτερο και πολυτελέστερο γνωστό μνημείο της εποχής, έξω από την Κωνσταντινούπολη. Η μοναστηριακή αυτή εκκλησία ξεχωρίζει για το μέγεθος (22,30 ? 18,60 μέτρα), χωρίς τον νάρθηκα, για την πλούσια μαρμάρινη διακόσμηση και τέλος για τις ιστορικές πληροφορίες που παρέχουν 4 επιγραφές με μνημειακή έκφραση. Από αυτές μαθαίνουμε ότι ο ιδρυτής του ναού είναι ο Λέων «βασιλικός Πρωτοσπαθάριος, και επί των οικιακών», δηλαδή αρχηγός των σπαθαρίων — της ανακτορικής φρουράς — στο Ιερό Παλάτιον στην Κωνσταντινούπολη. Ο Λέων ήταν ο ιδιοκτήτης της περιοχής «χώρον επικρατέων τε παλαιοτάτου Ορχομένοιο» και πως έχτισε την εκκλησία το 873/874 μ.Χ. Πράγματι, όσον αφορά τη χρονολογία κτίσεως είμαστε απόλυτα βέβαιοι, επειδή μια γραπτή επιγραφή, που είναι ενσωματωμένη στο εξωτερικό της αψίδας του ιερού, αναγράφει τόσο τη χρονολογία κατασκευής του καθολικού, το 874 μ.Χ., όσο και τον χορηγό-κτήτορα της Μονής, τον Λέοντα.
Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα από που προέρχεται η περίεργη ονομασία Σκριπού για τη Μονή, που σημειωτέον είναι το αρχαιότερο Βυζαντινό μνημείο της Βοιωτίας και ένα από τα σπουδαιότερα της Ελλάδας. Η εκκλησία πάντως εξωτερικά είναι γεμάτη από επιγραφές και πιθανότατα σ’ αυτές τις εντοιχισμένες επιγραφές να οφείλεται το όνομα Σκριπού, από το λατινικό scriptus, που σημαίνει επιγραφή (inscription). Ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο, με προεξέχουσες τις κεραίες του σταυρού και στενό νάρθηκα δυτικά. Στην τοιχοδομία του έχει χρησιμοποιηθεί άφθονο έτοιμο αρχαίο υλικό (όπως συμβαίνει σε πολλούς χριστιανικούς ναούς της εποχής) το οποίο προέρχεται από τον κοντινό αρχαιολογικό χώρο της ιστορικής πόλης του Ορχομενού. Έτσι, έχουν χρησιμοποιηθεί σπόνδυλοι κιόνων, πελεκημένα αγκωνάρια, ακόμη και επιτύμβιες στήλες που δημιουργούν απροσδόκητα κοσμήματα και αποχρώσεις στους μεγάλους επίπεδους τοίχους.
Το μνημείο αυτό είναι προσπάθεια μετάβασης από την παλαιοχριστιανική Βασιλική (Αρχιτεκτονική) στον Βυζαντινό ρυθμό. Ο ναός διασώζει θαυμάσια παλαιοχριστιανικά γλυπτά, σπάνιες επιγραφές της χριστιανικής, αλλά και της προχριστιανικής περιόδου, που χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικό υλικό. Πιθανότατα ο ναός να σχεδιάστηκε ως ταφικό μνημείο του χορηγού του (μολονότι αυτό δεν συνηθιζόταν στη Βυζαντινή Ελλάδα) και ίσως το κατακόρυφο ηλιακό ρολόι που κοσμεί τον ναό να είναι ένα είδος αναφοράς στην αιώνια ζωή. Ούτως ή άλλως ο κτήτορας του ναού θέλησε το κτίσμα αυτό να έχει: «τερπνόν αποστίλβον περικαλλέα πάντοθεν αίγλην». Ο γλυπτικός διάκοσμος του καθολικού της Μονής είναι πλούσιος στις εσωτερικές και εξωτερικές του επιφάνειες, πολλά γλυπτά μέλη όμως (από αρχαίους ναούς ή και από πρωτοχριστιανικό νεκροταφείο) είναι ενσωματωμένα και στα μεταγενέστερα κελιά, νότια του καθολικού και στο πρόπυλο δυτικά, ενώ άλλα βρίσκονται στις αποθήκες. Τα παλαιότερα κελιά της Μονής βρίσκονται δυτικά από τα νεότερα, σε ένα κτίριο που αποτελείται από πέντε διαδοχικούς κεραμοσκεπείς χώρους.
Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές έρευνες οι παλαιότερες από τις τοιχογραφίες που κοσμούν τον ναό είναι του 12ου αιώνα μ.Χ. Από το 1930 μ.Χ. εκτελούνται εργασίες αναστήλωσης, όπως και εργασίες για τη συντήρηση και καθαρισμό των τοιχογραφιών, ενώ το 1939 μ.Χ. κτίστηκε (σε σχέδια του Υπουργείου Πολιτισμού) και το κωδωνοστάσιο του ναού, που βρίσκεται βορειοδυτικά στον χώρο της μονής.
Το ιστορικό αυτό μνημείο εντάχθηκε στο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης 1994-1999 μ.Χ., στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Στερεάς Ελλάδας. Και ενώ ολοκληρωνόταν η αποκάλυψη και η συντήρηση των τοιχογραφιών των ιερών, καθώς και η στερέωση και ο καθαρισμός των γλυπτών του νάρθηκα, ο ναός υπέστη εμπρησμό. Από τη φωτιά προκλήθηκαν σοβαρές ζημιές, ωστόσο σε μια πρώτη φάση συντελέστηκε με αμμοβολή ο καθαρισμός του εσωτερικού ναού από την καπνιά, ενώ τώρα αναμένεται η έναρξη των εργασιών της δεύτερης φάσεως για την αποκατάσταση των καμένων παραθυρόφυλλων και των τοιχογραφιών του νάρθηκα.
Η Παναγία Σκριπού για πολλά χρόνια λειτούργησε ως ανδρικό μοναστήρι, ενώ τα τελευταία χρόνια λειτουργεί ως ενοριακός ναός. Ως το 1821 μ.Χ. διατηρούσε 60 καλογέρους, που διαλύθηκαν το 1926 μ.Χ. μετά την απαλλοτρίωση των κτημάτων του μοναστηριού. Πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου, γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στις 23 Αυγούστου, απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, αλλά και στις 10 Σεπτεμβρίου, ημέρα κατά την οποία, το έτος 1943 μ.Χ., ο Ορχομενός και οι κάτοικοί του σώθηκαν με θαύμα της Παναγίας από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής που ήθελαν να κάψουν την πόλη και να σκοτώσουν τους κατοίκους της.
Το κατακόρυφο ηλιακό ρολόι του καθολικού
Ένα ωραιότατο κατακόρυφο ηλιακό ρολόι, ίσως το ωραιότερο από όλα τα Βυζαντινά ηλιακά ρολόγια της Ελλάδας, κοσμεί τον ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Μονή της Παναγίας Σκριπούς. Φαίνεται ότι ηλιακό ρολόι τοποθετήθηκε στο ναό τη χρονολογία κατασκευής του καθολικού, το 874 μ.Χ., και έτσι είναι το αρχαιότερο από όλα τα μεσαιωνικά-βυζαντινά κατακόρυφα ηλιακά ρολόγια της Ελλάδας! Αυτό άλλωστε σημειώνει ο αείμνηστος διαπρεπής αρχαιολόγος, βυζαντινολόγος, αρχιτέκτονας και καθηγητής στο Πολυτεχνείο και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Αναστάσιος Ορλάνδος (1935/36).
Το κατακόρυφο αυτό ηλιακό ρολόι είναι σκαλισμένο στην εξωτερική επιφάνεια ενός μαρμάρινου ορθογώνιου δομικού λίθου του όλου κτιρίου στον νότιο τοίχο του ναού. Οι διαστάσεις του ορθογώνιου αυτού παραλληλεπιπέδου είναι 125 cm μήκος, 35 cm πλάτος και 66 cm ύψος. Η ωρολογοπλάκα (125 cm - 66 cm) φέρει μόνο δέκα ωρικές γραμμές, αριθμημένες με την αρχαία ελληνική αρίθμηση: Α, Β, Γ, Δ, Ε, F, Ζ, Η, Θ και Ι, ενώ φέρει και τη γραμμή του ορίζοντα. Βρίσκεται εντοιχισμένη στο νότιο τοίχο του Καθολικού, σε ύψος περίπου 2 μέτρα από το έδαφος.
Οι ωρικές γραμμές, μήκους 50 cm, τελειώνουν σε ένα χαραγμένο ημικύκλιο, ακτίνας 50 cm, ενώ τα καλλιγραφικά κεφαλαία γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου είναι σημειωμένα στο τέλος των ωρικών γραμμών εντός ενός κυκλικού δακτυλίου, που σχηματίζεται από το πρώτο ημικύκλιο των 50 cm και από ένα δεύτερο ημικύκλιο ακτίνας 58 cm. Η μαρμάρινη ωρολογοπλάκα έξω από το ημικύκλιο, αριστερά και δεξιά είναι διακοσμημένη με δύο γλυπτά παγώνια, εκ των οποίων το ένα κοιτά προς την Ανατολή και το άλλο προς τη Δύση. Το πρώτο είναι μεγαλύτερο σε μήκος από το δεύτερο γιατί έχει μεγαλύτερο μήκος ουράς. Το δεξιό παγώνι έχει συνολικό μήκος 46 cm, ενώ το αριστερό, όπως βλέπουμε την ωρολογοπλάκα, έχει μήκος 42 cm. Οι παραστάσεις των πτηνών αυτών πιθανότατα είναι ένα είδος αναφοράς στην αιώνια ζωή. Επιπλέον κάτω από τις ώρες Ε και F, υπάρχει και κάποια άλλη γλυπτή διακόσμηση. Ένα άνθος κάτω από το Ε και ένα άλλο όμοιό του κάτω από το F, ενώ ενδιάμεσα τα συνδέει σαν είδος μίσκου, ένα αγκιστροειδές σκάλισμα.
Σημειώνουμε ότι τα διακοσμητικά στοιχεία της παλαιοχριστιανικής τέχνης προέρχονται από τον ελληνικό «εθνικό» κόσμο. Στην παλαιοχριστιανική τέχνη εμφανίζεται σύνολο από γλυπτές απεικονίσεις και παραστάσεις που είναι κοινές στον ειδωλολατρικό κόσμο, όπως άνθη, πτηνά, δελφίνια κ.ά. Αργότερα εμφανίζονται συμβολικές παραστάσεις, όπως ο ιχθύς, ένας κλάδος φοίνικα, ο αμνός, η περιστερά και τα παγώνια. Ο ιχθύς συμβολίζει τον Ιησού Χριστό (η περίφημη ακροστιχίδα Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ). Η περιστερά συμβολίζει την αγνότητα και το Άγιο Πνεύμα. Τέλος, τα παγώνια συμβολίζουν την αιώνια ζωή στον παράδεισο. Π.χ. επιτύμβια επιγραφή ΒΜΧ 400 (5ος – 6ος μ.Χ. αιώνας) με παράσταση αντικριστών παγωνιών στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών Ακόμα και σήμερα τα παγώνια είναι πολύ συνηθισμένο μοτίβο στις ελληνικές εκκλησίες. Παγώνια βρίσκονται σκαλισμένα στο ξυλόγλυπτο, τέμπλο των ναών, στον ξυλόγλυπτο επιτάφιο και κοσμούν πολλές πρόσφατες εκκλησίες, όπως ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου στην ομώνυμη Μονή κοντά στον Ωρωπό Αττικής.
Δυστυχώς σε αυτό το ηλιακό αυτό ρολόι, ενώ φαίνεται η θέση του γνώμονα, αυτός έχει καταστραφεί ή έχει κλαπεί και γι’ αυτό τον λόγο δεν βρίσκεται στη θέση του. Το επίπεδο κατακόρυφο ηλιακό ρολόι της Παναγίας Σκριπούς, ασχέτως από τους αριθμούς που έχει γραμμένους στο τέλος των ωρικών γραμμών, διαιρεί την ημέρα όχι σε δέκα αλλά σε έντεκα ώρες, αφού στο ημικύκλιό του υπάρχουν έντεκα τομείς, όπως ακριβώς και στο ηλιακό ρολόι του Αγίου Λαυρεντίου στο Πήλιο.
Η οριζόντια γραμμή της άνω πλευράς του ηλιακού ρολογιού αντιπροσωπεύει τον ορίζοντα, και το μεσημέρι, στον αληθινό ηλιακό χρόνο, ο Ήλιος θα πέφτει στον μεσημβρινό, που αντιπροσωπεύεται από μια κατακόρυφη γραμμή κάθετη στη γραμμή του ορίζοντα. Αυτή η γραμμή δεν υπάρχει στο ηλιακό ρολόι αυτό. Συνήθως παρουσιάζεται στα ηλιακά ρολόγια που φέρουν μονές ωρικές γραμμές, για παράδειγμα έντεκα ωρικές γραμμές (δηλαδή δώδεκα ώρες) και σημειώνεται στο τέλος της έκτης ώρας, ούτως ώστε η έκτη ώρα να βρίσκεται στο μέσον, ενώ συμμετρικά αριστερά και δεξιά της να βρίσκονται από πέντε ωρικές γραμμές. Ούτως ή άλλως σε ένα τέτοιο επίπεδο κατακόρυφο ηλιακό ρολόι, τοποθετημένο σωστά στον τοίχο του καθολικού της Μονής με νότιο προσανατολισμό, το φως του Ήλιου δεν μπορεί να πέφτει ποτέ πάνω από τη γραμμή του ορίζοντα. Παράλληλα κάθε διάστημα κάτω από τον ορίζοντα θα αποτελεί περιοχή στην οποία οι ηλιακές ακτίνες θα πέφτουν οπωσδήποτε κάποια στιγμή του έτους.
Το θαύμα της Μεγαλόχαρης στον Ορχομενό
Στις 8 Σεπτέμβρη του 1943 μ.Χ. οι Ιταλοί συνθηκολόγησαν και στην αρχή αρνήθηκαν να παραδώσουν τον οπλισμό τους στους συμμάχους τους Γερμανούς. Τότε η περιφερειακή οργάνωση του Ε.Α.Μ. Ορχομενού θεώρησε ότι μπορούσε να επωφεληθεί και να παραλάβει αυτή τον ιταλικό οπλισμό. Γι' αυτό παρακίνησε τους οπλισμένους και μη Ορχομενίους να κινηθούν προς τη Λειβαδιά. Οι Γερμανοί όμως κύκλωσαν και αφόπλισαν τους Ιταλούς κι όταν έμαθαν για τις προθέσεις των Ορχομένιων έστειλαν εναντίον τους την άλλη μέρα, 9 Σεπτέμβρη, απόσπασμα με τεθωρακισμένα. Οι Ορχόμενιοι, που είχαν φτάσει στο μεταξύ στο σταυροδρόμι του Άγιου Ανδρέα, ανέτοιμοι και αδιοργάνωτοι καθώς ήσαν, σκόρπισαν στη γύρω περιοχή με κατεύθυνση οι περισσότεροι τον απόμερο Διόνυσο. Οι Γερμανοί όμως συνέχισαν την καταδίωξη με σκοπό να επιβάλλουν αντίποινα στον Ορχομενό, όπως ήταν η συνηθισμένη τακτική τους.
Τη νύχτα της 9ης προς τη 10η Σεπτεμβρίου 1943 μ.Χ. λίγα μέτρα πιο κάτω από την εκκλησία της Παναγίας, τα γερμανικά τανκς ακινητοποιήθηκαν χωρίς να υπάρχει κανείς φανερός λόγος. Όπως εξιστόρησε ο επικεφαλής του γερμανικού αποσπάσματος Χόφμαν, η μορφή της Παναγίας φανερώθηκε στο νυχτερινό ουρανό.
Μετά το τέλος του πολέμου ο επικεφαλής επέστρεψε προσκυνητής στην Παναγία της Σκριπούς, χαρίζοντας στο ναό μια εικόνα με την αναπαράσταση του οράματός του. Από τότε σχεδόν κάθε χρόνο επεστρέφει στο ναό για να προσκυνήσει στις 10 Σεπτεμβρίου. Για το λόγο αυτό η Παναγία της Σκριπούς, εκτός των άλλων ημερομηνιών, γιορτάζει και στις 10 Σεπτεμβρίου με λιτανεία και μεταφορά της εικόνας, στον τόπο που ακινητοποιήθηκαν τα τανκς.
Οι Επιγραφές του Ναού
Γύρω από τον Ιερό Βυζαντινό Ναό της Παναγίας Σκριπούς (ή Ορχομενιώτισσας), όπως προείπαμε, υπάρχουν διάσπαρτες επιγραφές, οι οποίες παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την ίδρυση του Ιερού Ναού. Χαρακτηριστικό γνώρισμα των επιγραφών είναι η ελληνική γλώσσα, στην οποία είναι γραμμένες.
Η κυρίως κτητορική επιγραφή για την ίδρυση του Ιερού Ναού αναφέρει χαρακτηριστικά:
«ΠΑΝΑΓΗΑ ΘΕΟΤΩΚΕ ΣΥΝ ΤΟ ΜΟΝΩΓΕΝΗ ΣΟΥ ΙΥΩ ΒΟΗΘΙ ΤΟΥ ΣΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΛΕΩΝΤΟΣ ΒΑΣΙΛΗΚΟΥ ΠΡΟΤΩΣΠΑΘΑΡΙΟΥ ΚΕ ΕΠΙ ΤΟΝ ΟΙΚΗΑΚΩΝ ΣΥΝ ΤΙ ΣΥΝΕΥΝΩ ΚΕ ΤΥΣ ΦΙΛΤΑΤΥΣ ΤΕΚΝΥΣ ΑΥΤΟΥ ΕΚ ΠΟΘΟΥ ΚΕ ΠΗΣΤΕΟΣ ΜΕΓΙΣΤΙΣ ΑΝΑΣΤΙΣΑΝΤΟΣ ΤΟΝ ΣΟΝ ΑΓΙΩΝ ΝΑΟΝ.ΑΜΗΝ».
Η επιγραφή αυτή πέρα από τα παροράματα που παρουσιάζει, μας αφήνει να υποθέσουμε ότι ο παλαιοχριστιανικός ναός τιμόταν στο όνομα της Παναγίας και ήταν ερειπωμένος στα χρόνια του Λέοντα. Αυτό το ναό,, μας λέει η επιγραφή «ανέστησε» ο Λέων ο Πρωτοσπαθάριος, ο επίτροπος των βασιλικών κτημάτων μαζί με τη σύζυγό του και τα αγαπημένα του τέκνα, από πόθο και πολύ μεγάλη πίστη.
Ο κτήτορας του ναού της Παναγίας είναι γνωστός και από άλλες μαρτυρίες, από σωζόμενα μολυβδόβουλλα, στα οποία αναγράφεται ως «Βασιλικός οστιάριος, επί των οικιακών και άρχων Θηβιτών (Θηβαίων) και Ελλάδος», όπως παρατηρεί ο τότε Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας Ιερώνυμος.
Μια παραπλήσια επιγραφή αναφέρει ότι η Εκκλησία κτίστηκε:
«+ΕΠΗ ΒΑΣΙΛΙΟΥ Κ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΙ ΛΕΩΝΤΟΣ ΤΟΝ ΘΗΩΤΑΤΟΝ ΒΑΣΙΛΕΩΝ ΤΟΝ ΡΩΜΕΟΝ».
Οι πιο πάνω επιγραφές περιζώνουν την κόγχη του Αγίου Βήματος της Παναγίας κατά τρόπο ωραιότατο και ανεπανάληπτο.
Στη δυτική πλευρά του νάρθηκα και στην αριστερή γωνία βρίσκεται επιγραφή με χαραγμένα γράμματα και με κείμενο που αποτελείται από δώδεκα τρίμετρους ιαμβικούς στίχους. Η επιγραφή αναφέρει:
«ΟΥ ΦΘΟΝΟΣ ΟΥΔΕ ΧΡΟΝΟΣ ΠΕΡΙΜΗΚΕΤΟΣ ΕΡΓΑ ΚΑΛΥΨΕΙ ΣΩΝ ΚΑΜΑΤΩΝ ΠΑΝΑΡΙΣΤΕ ΒΥΘΩ ΠΟΛΥΧΑΝΔΕΙ ΛΗΘΗΣ ΕΡΓΑ ΕΠΕΙ ΒΟΟΩΣΙ ΚΑΙ ΟΥ ΛΑΛΕΟΝΤΑ ΠΕΡ ΕΜΠΗΣ ΚΑΙ ΤΟΔΕ ΓΑΡ ΤΕΜΕΝΟΣ ΠΑΝΑΟΙΔΙΜΟΝ ΕΞΕΤΕΛΕΣΑΣ ΜΗΤΡΟΣ ΑΠΕΙΡΟΓΑΜΟΥ ΘΕΟΔΕΓΜΟΝΟΣ ΙΦΙΑΝΑΣΣΗΣ ΤΕΡΠΝΟΝ ΑΠΟΣΤΙΛΒΩΝ ΠΕΡΙΚΑΛΛΕΑ ΠΑΝΤΟΘΕΝ ΑΙΓΛΗΝ ΧΡΙΣΤΟΥ Δ ΕΚΑΤΕΡΩΘΕΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩ ΕΣΤΑΤΟΝ ΑΜΦΩ ΩΝ ΡΩΜΗΣ ΒΩΛΑΞ ΙΕΡΗΝ ΚΟΝΙΝ ΑΜΦΗΚΑΛΥΠΤΕΙ ΖΩΙΣ ΕΝ ΘΑΛΙΗΙΣΙΙ ΧΡΟΝΩΝ ΕΠ ΑΠΕΙΡΟΝΑ ΚΥΚΛΑ Ω ΠΟΛΥΑΙΝΕ ΛΕΟΝ ΠΡΩΤΟΣΠΑΘΑΡΙΕ ΜΕΓΙΣΤΕ ΓΗΘΟΜΕΝΟΣ ΚΤΕΑΤΕΣΣΙ ΚΑΙ ΕΝ ΤΕΚΕΕΣΣΙΝ ΑΡΙΣΤΟΙΣ ΧΩΡΟΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΩΝ ΤΕ ΠΑΛΑΙΦΑΤΟΥ ΟΡΧΟΜΕΝΟΙΟ.+»
Δηλαδή: «ούτε ο φθόνος, αλλά ούτε και ο χρόνος θα καλύψει στο βυθό της λήθης τα έργα του Λέοντα του Πρωτοσπαθάριου, ο οποίος κατείχε σαν κτήμα του τον Ορχομενό. Και τα έργα αυτά τα οποία θα βοούν διαμέσου των αιώνων είναι το «παναοίδιμο τέμενος της απειρογάμου μητρός» και τα δύο παρεκκλήσια των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, των οποίων την ιερή σκόνη καλύπτει η γη της Ρώμης».
Στα παρεκκλήσια των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου αναφέρονται και οι επιγραφές που βρίσκονται στους τοίχου της προθέσεως και του διακονικού. Στο βόρειο τοίχο της προθέσεως βρίσκεται η κτητορική επιγραφή για το παρεκκλήσιο του Αποστόλου Παύλου:
«+ ΕΚΑΛΗΕΡΓΗΣΕ ΤΟΝ ΝΑΟΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΛΕΟΝ Ο ΠΑΝΕΥΦΙΜΟΣ ΒΑΣΗΛΗΚΟΣ ΠΡΟΤΟΣΠΑΘΑΡΙΟΣ ΚΑΙ ΕΠΗ ΤΟΝ ΥΚΙΑΚΟΝ ΥΠΕΡ ΛΥΤΡΟΥ ΚΑΙ ΑΦΕΣΕΩΣ ΤΟΝ ΠΟΛΛΩΝ ΑΥΤΟΥ ΑΜΑΡΤΗΩΝ ΕΤΟΥΣ ΑΠΟ ΚΤΗΣΕΩΣ ΚΟΣΜΟΥ ΕΞΑΚΙΣΧΗΛΙΟΣΤΟ ΤΡΙΑΚΟΣΗΟΣΤΩ ΟΓΔΟΗΚΟΣΤΩ Β.»
Στο νότιο τοίχο του διακονικού βρίσκεται η κτητορική επιγραφή του παρεκκλησίου του Αποστόλου Πέτρου: «+ ΕΚΑΛΗΕΡΓΗΣΕΝ ΤΩΝ ΝΑΟΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΤΟΥ ΚΟΡΥΦΕΟΥ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΛΕΟΝ Ω ΠΑΕΥΦΙΜΟΣ ΒΑΣΙΛΗΚΟΣ ΠΡΟΤΟΣΠΑΘΑΡΗΟΣ ΚΑΙ ΕΠΗ ΤΩΝ ΥΚΗΑΚΩΝ ΥΠΕΡ ΛΥΤΡΟΥ ΚΑΙ ΑΦΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΠΟΛΛΩΝ ΑΥΤΟΥ ΑΜΑΡΤΗΟΝ ΕΠΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ. ΑΜΗΝ».
Οι επιγραφές αυτές, που όπως και η κυρίως κτητορική επιγραφή είναι γραμμένες με όμορφα ανάγλυφα, αλλά ανορθόγραφα γράμματα, μας αναφέρουν ότι τα παρεκκλήσια αυτά είναι αφιερωμένα στους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο και κτίστηκαν από το Λέοντα τον Πρωτοσπαθάριο έξι χιλιάδες τριακόσια ογδόντα δύο χρόνια από κτίσεως κόσμου επί Πατριαρχείας του Οικουμενικού Πατριάρχη Ιγνατίου, δηλαδή το έτος 873 με 874 μ.Χ.
Τέλος μεταγενέστερη φορητή επιγραφή στην είσοδο του Ιερού Ναού της Παναγίας Σκριπούς αναφέρει τα κάτωθι:
«Ο ΦΕΡΩΝΥΜΟΣ ΝΑΟΣ ΟΥΤΟΣ ΤΙΣ ΘΥ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΩΚΟΔΟΜΗΘΗ ΕΠΙ ΛΕΟΝΤΟΣ ΠΡΩΤΟΣΠΑΘΑΡΙΟΥ ΑΠΟ ΚΤΗΣΕΩΣ ΚΟΣΜΟΥ 6382 ΗΤΟΙ ΤΩ 874 Μ.Χ. ΚΑΙ ΕΠΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ ΤΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΟΣ ΚΑΙ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΚΩΝΠΟΛΕΩΣ ΣΧΕΔΟΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗΝ ΤΟΥ ΣΧΙΣΜΑΤΟΣ ΤΩΝ 32 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΟΤΘΟΔΞΟΥ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΡΧΟΝΤΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΟΣ».

~  Παναγίας Φανερωμένης στη Νέα Σκιώνη

 Το ξωκλήσι της Παναγίας Φανερωμένης στη Νέα Σκιώνη, βρίσκεται 2 χιλιόμετρα ανατολικά του χωριού στη θέση της αρχαίας Σκιώνης. Είναι χτισμένο ακριβώς στην όχθη και φιλοξενεί θαυμάσιες τοιχογραφίες του 16ου αιώνα μ.Χ.
Το εκκλησάκι, καθώς και η γύρω περιοχή ανήκε στη Μονή Φλαμουρίου, στη Θεσσαλία. Όταν η Θεσσαλία απελευθερώθηκε από τους Τούρκους, το 1881 μ.Χ., παραχωρήθηκε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, στην οποία ανήκει μέχρι σήμερα.
Στο ναό φυλάσσεται η εικόνα της Παναγίας ζωγραφισμένη σε όρθια μαρμάρινη βάση αγάλματος. Η παράδοση για το ξωκλήσι λέει ότι ένας χωρικός της περιοχής είδε ένα φως στη θάλασσα να πλησιάζει στην ακτή. Νομίζοντας ότι πρόκειται για πειρατικό καράβι, επέστρεψε στο χωριό να ειδοποιήσει τους συγχωριανούς του. Το πρωί, όταν το φως έφτασε στην ακτή, είδαν ότι ήταν ένα μεγάλο κομμάτι μάρμαρο, με την Παναγία ζωγραφισμένη πάνω του, που επέπλεε στη θάλασσα. Οι χωριανοί εντυπωσιάστηκαν από το θαύμα και ζήτησαν από τον Τούρκο μπέη της περιοχής να τους επιτρέψει να χτίσουν ένα εκκλησάκι για να στεγάσουν την εικόνα. Αυτός όμως αρνήθηκε, έριξε κάτω την εικόνα και άρχισε να την ποδοπατά. Η εικόνα έγινε ξαφνικά μαλακή σαν πηλός και παγίδεψε τα πόδια του μπέη, μη αφήνοντάς τον να ξεφύγει. Τότε ο μπέης μετάνιωσε, και ζητώντας συγνώμη επέτρεψε να χτιστεί το εκκλησάκι αυτό.
Η τοπική παράδοση αναφέρει ότι η εικόνα κλαίει πριν συμβεί κάτι κακό στη χώρα. Λέγεται ότι η εικόνα δάκρυσε πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, λίγο πριν γίνει η εισβολή της Κύπρου, ακόμη και πρόσφατα, όταν δημιουργήθηκε το θέμα με το όνομα των Σκοπιων.







 ~  Παναγιάς της Καθολικής
  Κοντά στο Φιλέρημο στα ερείπια της αρχαίας Ιαλυσού είναι κτισμένη η γραφική κωμόπολη Κρεμαστή, της οποίας ο καθεδρικός ναός τιμάται το όνομα της Παναγιάς της Καθολικής. Είναι κτισμένος στα θεμέλια αρχαίας βυζαντινής εκκλησίας, όπως μαρτυρούν τα δύο κιονόκρανα και όπως φαίνεται από την επιγραφή, που φέρει απάνω στη θύρα του νάρθηκα, ανακαινίστηκε το 1839 μ.Χ.
Όταν γίνεται η πανήγυρη της Παναγίας της Καθολικής, στο χορό πάνω ακούει κανείς πολλές φορές ωραία δίστιχα, που μερικά αναφέρονται στη Μεγαλόχαρη.
Ω Παναγιά Καθολική, με τα 'κατό καντήλια,
Φύλαε την αγάπη μου, να σου τα κάμω χίλια.
Ω Παναγιά Καθολική, με τα' ασημένιο χέρι,
Εφέτος ήρτα μοναχός, του χρόνου με το ταίρι.
Ω Παναγιά Καθολική και Παναγιά Λεούσα
Την κόρη, όπου αγαπώ, να μου την ευλογούσαν.

~  ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΕΛΤΣΟΥ στην ΑΡΤΑ :
      
  Το  ιστορικό μοναστήρι του Σέλτσου βρίσκεται στις ανατολικές εσχατιές του νομού Άρτας, σε αρκετή απόσταση απ' το χωριό Πηγές, σκαρφαλωμένο στην πλαγιά μιας απόκρημνης παραφυάδας των Τζουμέρκων, του Κοκκινόλακκου, του οποίου τα πόδια γλείφει αθόρυβα με τα νερά του ο ποταμός Αχελώος ή Ασπροπόταμος όπως τον λένε. Απ' τα κτίσματα του παλιού μοναστηριού σώζεται ο ναός μόνο ακέραιος και γύρω του ερειπωμένα κελλιά του 18ου μ.Χ. αιώνα, απ' τα οποία ένα αναστηλώθηκε πρόσφατα και άλλα ανακατασκευάζονται τώρα. Ο ναός είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου αλλά πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου, είναι δε μετόχι της μονής Ροβέλιστας.
Ο ναός ιδρύθηκε το 1697 μ.Χ., όπως μαρτυρεί κτιτορική επιγραφή γραμμένη στο υπέρθυρο της θύρας που οδηγεί απ' τον κυρίως ναό στο νάρθηκα. Από ενεπίγραφες προσωπογραφίες που υπάρχουν στην κόγχη του νότιου χορού μαθαίνουμε ότι κτίτορες του ναού είναι οι καπεταναίοι της Άρτας Νίκος και Αποστόλης, αγνώστων επωνύμων.
Είναι μονόκλιτη καμαροσκέπαστη βασιλική αθωνίτικου τύπου, με επίσης καμαροσκέπαστο νάρθηκα. Αντί τρούλλου υπάρχει και εδώ -όπως στο ναό της Μεγαλόχαρης- εγκάρσιος σκαφοειδής θόλος, ο οποίος εξωτερικά εμφανίζεται ως ορθογώνιο υπερώο σκεπασμένο με δίκλινη στέγη, εσωτερικά όμως στρογγυλεύονται οι γωνίες του και παίρνει τη μορφή τρούλλου. Στις μακρές πλευρές του ναού υπάρχουν τρίπλευροι χοροί που φτάνουν ως τη στέγη, στη δε Β.Δ. γωνία του σώζονται τα θεμέλια ανοιχτού προστώου. Η τοιχοποιία του είναι απλή χωρίς εξωτερική διακόσμηση. Επειδή οι εσωτερικοί θόλοι του ναού είναι ανισοϋψείς, η πλακωτή στέγη του παρουσιάζει βαθμιδωτή διάταξη, προσδίδοντας στο όλο κτίσμα ποικιλομορφία και χάρη.
Εσωτερικά οι τοίχοι του ναού είναι κατάγραφοι από εικόνες εξαιρετικής τέχνης, οι οποίες ευτυχώς σώζονται σε άριστη κατάσταση. Απ' την κτιτορική επιγραφή μαθαίνουμε ότι και ο γραπτός διάκοσμος του ναού έγινε το 1697 μ.Χ., από δύο Αρτινούς ζωγράφους: από κάποιον ιερέα Νικόλαο και το γιο του. Οι τοιχογραφίες έχουν τη γνωστή στα χρόνια της τουρκοκρατίας διάταξη σε ζώνες. Οι ολόσωμοι άγιοι της κάτω ζώνης φέρουν έξεργα φωτοστέφανα με ανάγλυφη διακόσμηση. Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει μια τοιχογραφία στο νότιο χορό, όπου εικονίζονται οι δύο μυστακοφόροι κτίτορες να κρατούν «ομοίωμα» του ναού. Αυτές οι προσωπογραφίες λαϊκών, πέρα απ' τη σπανιότητα τους ως θέμα εκκλησιαστικής εικονογραφίας και της αξίας τους ως ιστορικής πηγής για το ίδιο το μνημείο, αποκτούν και ευρύτερη σημασία, διότι μαρτυρούν την τόσο πρώιμη εθνική αφύπνιση των υποδουλωμένων κατοίκων της ορεινής Άρτας. Απ' τις τοιχογραφίες του νάρθηκα, εντύπωση παρουσιάζουν τα μαρτύρια των Αγίων, η Δευτέρα Παρουσία με τις λαϊκές παραστάσεις του κολασμού των αμαρτωλών και σκηνές εμπνευσμένες απ' την Αποκάλυψη.
Της ίδιας εποχής με τις τοιχογραφίες είναι και το εξαιρετικής τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο με τον πλούσιο διάκοσμο, καθώς και πέντε φορητές εικόνες του, οι οποίες αφαιρέθηκαν και φυλάσσονται για λόγους ασφαλείας. Απ' τον αρχειακό πλούτο του μοναστηριού σώθηκαν μερικά λειτουργικά βιβλία του 17ου και 18ου αιώνα μ.Χ., πολύτιμα για τις πολλές «ενθυμήσεις» που περιέχουν.
Εκείνο όμως που έκανε ξακουστό το μοναστήρι του Σέλτσου δεν είναι τόση η αισθητική και καλλιτεχνική του αξία όσο η ιστορία του: Εκεί παίχτηκε η τελευταία πράξη του δράματος των διωγμένων απ' τις πατρογονικές τους εστίες Σουλιωτών. Στο μοναστήρι κλείστηκαν το 1804 μ.Χ. πάνω από χίλιοι Σουλιώτες (αγωνιστές και γυναικόπαιδα) με αρχηγό τον Κίτσο Μπότσαρη, για να γλιτώσουν απ' τη μανία των Τουρκολβανών του Αλή πασά. Στις 23 Απριλίου -μετά τρίμηνη πολιορκία από πολλαπλάσιους εχθρούς- κυριεύτηκε με προδοσία το μοναστήρι. Κατά την ηρωική έξοδο που επιχείρησαν οι Σουλιώτες, σώθηκαν απ' τη σφαγή μόνο εξήντα πέντε, περί τους διακόσιους όμως αμάχους- κυρίως γυναικόπαιδα- για να μην πέσουν στα χέρια των βαρβάρων, προτίμησαν να γκρεμιστούν σε βάραθρο 300 μέτρων αναδεικνύοντας έτσι το Σέλτσο σε εθνικό θυσιαστήρι ανάλογο ή και υπέρτερο εκείνου του Ζαλόγγου.

~  Παναγίας της «Δεμερλιωτίσσης»
        
  Το Ιερόν Προσκύνημα της Παναγίας της Δεμερλιώτισσας βρίσκεται στο Σταυρό Φαρσάλων (παλιό Δεμερλί, απ’ όπου και ονομάστηκε). Στο σημείο αυτό διασταυρώνονται οι σιδηροδρομικές γραμμές Βόλου - Καλαμπάκας και Αθηνών - Θεσσαλονίκης. Το Ιερό Προσκύνημα ανήκει πολιτικά και γεωγραφικά στην επαρχία Φαρσάλων του Νομού Λαρίσης, ενώ εκκλησιαστικά ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων.
Η ιερά και θαυματουργική εικόνα της Παναγίας της Δεμερλιώτισσας έχει διαστάσεις 64X48 εκ. Στοιχεία για την προέλευση της εικόνας δεν γνωρίζουμε. Σύμφωνα με την παράδοση είναι μία από τις 70 εικόνες της Παναγίας που αγιογράφησε ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς.
Η εικόνα ανήκει στον τύπο της δεξιοκρατούσας και φέρει ασημένιο κάλυμμα εξαιρετικής τέχνης. Το ύφος της εικονιζόμενης Παναγίας είναι χαριτωμένο και καταδεκτικό. Φυλάσσεται στον ομώνυμο προσκυνηματικό ναό του Σταυρού Φαρσάλων. Η Χάρις της Υπεραγίας Θεοτόκου έκανε αμέτρητα θαύματα μέσω της εικόνας της Παναγίας της «Δεμερλιωτίσσης» γι' αυτό και ο λαός την αποκαλεί «Ελεούσα».
Ο Ιερός Ναός είναι τρίκλιτη βασιλική με εξωνάρθηκα. Κτίστηκε το 1778 μ.Χ. και αγιογραφήθηκε το 1786 μ.Χ. με έξοδα ευσεβών χριστιανών και με τη συνδρομή του Αιδεσιμωτάτου παπα-Ρίζου και Αθανασίου ιερέως και Γεραποστόλη του Πίκλην Νταούτη επιτρόπου, επί Μητροπολίτου Λαρίσης Μελετίου του Γ', όπως μαρτυρεί η επιγραφή πού υπάρχει πάνω από τη νότια είσοδο του Ναού.
Η αγιογράφηση του Ναού έγινε κατά το έτος 1786 μ.Χ. από τους αγιογράφους Γεώργιο Γεωργίου από το χωριό Μαβρίλο Τυμφρηστού και Γεώργιο Αναγνώστου από τα Φουρνά Ευρυτανίας. Η τεχνοτροπία της αγιογράφησης ακολουθεί την παράδοση της Κρητικής σχολής και έχει ομοιότητες με έργα του Θεοφάνους του Κρητός (16ος αιώνας μ.Χ.). Το όλο έργο της αγιογράφησης χωρίζεται σε 5 ζώνες και καλύπτει όλο τον εσωτερικό χώρο του ναού. Αρχίζοντας από κάτω προς τα άνω, στην πρώτη ζώνη, της οποίας σώζεται ένα μικρό τμήμα η Ποδεία. Στη δεύτερη ζώνη απεικονίζονται ολόσωμα Άγιοι, στην τρίτη στηθάρια Αγίων που συνδέονται με κληματαριά, στην τέταρτη οι 24 οίκοι του Ακάθιστου Ύμνου και στην πέμπτη ζώνη διακρίνονται παραστάσεις από το Πάθος και την Ανάσταση του Κυρίου. Στο δυτικό τοίχο του ναού διακόπτεται η σειρά των απεικονίσεων από την παράσταση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και από σκηνές της παιδικής ηλικίας της.
Το τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο και κατασκευάστηκε ενδεχομένως το δεύτερο τέταρτο του 19ου αιώνα μ.Χ. Έχει φύλλο χρυσού με σκαλιστές παραστάσεις και φθάνει μέχρι την οροφή του Ναού. Στην κορυφή τού τέμπλου και στο κέντρο υψώνεται ο Σταυρός με τον Εσταυρωμένο Κύριο, ενώ δεξιά και αριστερά βρίσκονται η Θεοτόκος και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Στο τέμπλο σώζονται επίσης οι κρίκοι πού τοποθέτησαν οι Τούρκοι στα χρόνια της σκλαβιάς, όταν χρησιμοποίησαν το Ναό για στάβλο για να δένουν τα ζώα τους. Όμως η Υπεραγία Θεοτόκος δεν επέτρεψε να βεβηλωθεί το σπίτι της και έτσι την πρώτη φορά που εισήλθαν οι άπιστοι Τούρκοι για να δέσουν τ' άλογά τους άρχισαν να χτυπούν οι καμπάνες δυνατά μόνες τους. Μ' αυτό το θαύμα οι αλλόθρησκοι και ασεβείς κατακτητές τρομοκρατήθηκαν τόσο πολύ ώστε δεν έφεραν ξανά τα ζωντανά τους στον ιερό χώρο.

 ~ Η  ΠΑΝΑΓΙΑ  ΕΛΩΝΗΣ  ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ ΑΡΚΑΔΙΑΣ
   ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗΣ τη μέση της διαδρομής Λεωνιδίου - Κοσμά, επάνω σε έναν τεράστιο βράχο του Πάρνωνα, στέκεται επιβλητικό και μεγαλόπρεπο το μοναστήρι της Παναγίας Ελώνης. Από την πρωτεύουσα της Τσακωνιάς και σε απόσταση 14 χιλιομέτρων (107 χλμ. από την Τρίπολη) εντοπίζουμε τη μονή στο φαράγγι του Δαφνώνα. Τη διαδρομή ορίζει με γραφικό τρόπο το ποτάμι Δαφνιάς, ο αρχαίος Σεληνούντας, που δημιουργεί απότομες και άγριες χαράδρες. Ο επισκέπτης στη συνέχεια έρχεται σε επαφή με ένα εκπληκτικό θέαμα που προκαλεί ο πελώριος βράχος του Πάρνωνα, ενώ η θέα από έναν κρεμαστό εξώστη στα ριζά του μοναστηριού δημιουργεί συναισθήματα φόβου και δέους.
Έξω από τα σύνορα της Κυνουρίας, από τη Λακωνία ως την Αργολίδα και τα νησιά Ύδρα και Σπέτσες, η Παναγία Ελώνης ασκεί μια ιδιαίτερα λατρευτική επιβολή. Το πανηγύρι της δε συγκεντρώνει προσκυνητές από όλη την Ελλάδα.
Η Παναγία τιμάται αφενός κατά την απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως την 23η Αυγούστου, αλλά πάνδημος πανηγυρισμός τελείται στα Εισόδια της Θεοτόκου την 21η Νοεμβρίου. Αρχικά στο μοναστήρι ετιμάτο η Παναγία ως Ζωοδόχος Πηγή και είχε καθιερωθεί ο πανηγυρισμός αυτής την 15η Αυγούστου (Κοίμηση της Θεοτόκου).
ΟΝΟΜΑ
Για την επωνυμία της μονής δεν υπάρχει κάποια ικανοποιητική ερμηνεία. Η επωνυμία «Έλωνα» αποδίδεται στον τόπο όπου βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας ή κτίστηκε το μοναστήρι. Σε επίσημη μνεία της μονής από το Πατριαρχείο, κατά την απονομή του σταυροπηγιακού της προνομίου, ορίζεται «εις τοποθεσίαν Έλωνης καλουμένην». Η επωνυμία θα μπορούσε ίσως να συσχετιστεί με το «έλος». Σε σφραγίδα της μονής σε έγγραφο του 1798 μ.Χ. διαβάζουμε: «ΘΕΙΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ ΕΛΩΝΑ».
Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία η μονή οφείλει την επωνυμία της σε κάποια παλαιά εικόνα, η οποία –σύμφωνα με την παράδοση- μεταφέρθηκε στην Τσακωνιά από το Έλος της Λακωνίας, μια περιοχή που τρέφει ακόμη ξεχωριστή πίστη στην προστασία της Έλωνας. Κατά την παράδοση αυτή, όταν γύρω στα 582 μ.Χ. οι κάτοικοι του Έλους εξαιτίας της εισβολής των Σλάβων κατέφυγαν άλλοι στη Μονεμβασία και άλλοι στην Τσακωνιά, έφεραν μαζί τους μια εικόνα που διατήρησε το όνομα του τόπου τους (Έλωνα από το Έλος).
Η υπόθεση αυτή είναι η επικρατέστερη, καθώς οι άλλες απόψεις παρουσιάζουν μεγαλύτερες ετυμολογικές αδυναμίες, όπως π.χ. ότι προέρχεται από τη λέξη «έλος» (=βάλτος), έναν γειτονικό τόπο δηλαδή, βαλτώδη, όπου πιθανόν είχε πρωτοϊδρυθεί η μονή. Ή ότι μπορεί να έχει προέλθει από την τσακώνικη λέξη «Έουνη» που σημαίνει «Ελεούσα» ή από την ονομασία σπηλαίου. Η επωνυμία, όπως και να ερμηνευτεί ετυμολογικά, φαίνεται παλιά. Μια υπόθεση που μπορούμε να κάνουμε είναι μήπως η επωνυμία « Έλωνα» έδωσε στο γειτονικό, αλλά μεταγενέστερα δημιουργημένο χωριό, το Λεωνίδιο, τον αρχικό πυρήνα της ονομασίας του; Το Λεωνίδι, που στα τσακώνικα γίνεται «Αγιελίδι», με ετυμολογική προέλευση από το «Άγιος Λεωνίδης», μπορεί να προήλθε από το «Έλωνα – Ελωνίδιο». Η μονή είχε μετόχι στο χώρο που δημιουργήθηκε το σημερινό Λεωνίδιο. Ο Pouqueville μάλιστα το αποκαλεί «Eleonition».
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Σύμφωνα με την παράδοση, βοσκοί που είχαν το ποίμνιό τους στις απέναντι πλαγιές, έβλεπαν τη νύχτα κάποιο φως στον απότομο βράχο του Πάρνωνα. Ανέφεραν το γεγονός αυτό στον επίσκοπο Ρέοντος και Πραστού και εκείνος με τον κλήρο της περιοχής, τους τοπικούς προεστούς και πολλούς χριστιανούς πλησίασαν στο σημείο, όπου με θαυμασμό διαπίστωσαν ότι στο μέσον του πανύψηλου βράχου ήταν τοποθετημένη η αγία εικόνα της Θεοτόκου, την οποία φώτιζε ένα αναμμένο καντήλι.
Με προτροπή τότε του επισκόπου Ρέοντος και Πραστού, δύο ασκούμενοι μοναχοί, οι Καλλίνικος και Δοσίθεος, εγκαταστάθηκαν στο σημείο εύρεσης της εικόνας, έκτισαν ναΰδριο και δύο κελιά και στον 16ο αιώνα μ.Χ. είχαν ήδη συστήσει με τις σκήτες τους τον μοναστικό πυρήνα της Έλωνας. Σύμφωνα με την ίδια παράδοση, οι κτήτορες της μονής σε προχωρημένη ηλικία έγιναν μάρτυρες της πίστεως και νεομάρτυρες της Κυνουρίας, όταν σφαγιάστηκαν από δύο Τούρκους που «διήρπαζον περιπλανώμενοι» τους χριστιανούς. Οι δύο Τούρκοι, τιμωρήθηκαν από την Παναγία, αφού τυφλώθηκαν τη στιγμή που έμπαιναν στο ναΰδριο για να το συλήσουν. Έτσι, μετανόησαν, βρήκαν πάλι το φως τους και αφιέρωσαν τα υπάρχοντά τους στη μονή, η οποία για το λόγο αυτό δέχτηκε πολλά προνόμια εκ μέρους των Οθωμανών κατακτητών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα επόμενα χρόνια η μονή να αναπτυχθεί σε αριθμό μοναχών και κτισμάτων, προσκυνητών και δωρεών.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Κυριότερη γραπτή μαρτυρία για την ιστορία της μονής αποτελεί το σωζόμενο στη Βιβλιοθήκη των Παρισίων συνοδικό σιγίλλιο του Σεραφείμ Α΄ που χρονολογείται τον Ιούλιο του 1730 μ.Χ., καθώς και ορισμένα μεταγενέστερα πατριαρχικά έγγραφα.
Η Μονή Ελώνης, ευημερούσα από το 1688 μ.Χ., πρέπει να υπέστη άγρια επιδρομή κατά την επανεγκατάσταση των Τούρκων και τη γενική δοκιμασία του τόπου από τις ενετοτουρκικές πολεμικές επιχειρήσεις το 1715 μ.Χ. Παρέμειναν όμως μερικοί μοναχοί, οι οποίοι φρόντισαν για ό,τι απέμεινε και με τη βοήθεια των χριστιανών ανασυγκρότησαν το μοναστήρι. Πέρασαν όμως αρκετά χρόνια μέχρι να εμφανιστεί ανακαινισμένο το μοναστήρι. Πρώτη ενέργεια των μοναχών ήταν να επιζητήσουν την ανανέωση του σταυροπηγιακού προνομίου, ώστε να μην επεμβαίνει ο επίσκοπος Ρέοντος στα της μονής, γεγονός που σαφώς αναγράφεται στο σιγίλλιο, και κατά δεύτερον για να θέσουν φραγμό στις αρπακτικές διαθέσεις των οργάνων της τουρκικής εξουσίας. Έτσι, το 1730 μ.Χ. περίπου ανανεώθηκε η σταυροπηγιακή αξία της μονής και έκτοτε συνεχίστηκε η εξάρτησή της από το Πατριαρχείο.
Νέα ανανέωση του σταυροπηγιακού προνομίου της μονής πραγματοποιήθηκε από τον πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄ (βλέπε 10 Απριλίου), που ανανέωσε την αξία όλων των σταυροπηγιακών μοναστηριών κατά την πρώτη του πατριαρχία, τον Ιούνιο του 1798 μ.Χ. Το σιγίλλιο αυτό απόκειται μεταξύ των χειρογράφων και εγγράφων του Ιστορικού Αρχείου Σπάρτης. Στην κάτω δεξιά γωνία της περγαμηνής υπάρχει η υπογραφή του Γρηγορίου Ε΄ ως επιβεβαίωση της τρίτης πατριαρχίας (11 Ιουνίου 1819 μ.Χ.).
Λίγο νωρίτερα μαρτυρείται η αποστολή εξουσιοδοτημένων εξάρχων από τον πατριάρχη, με την εντολή να ελέγξουν την κατάσταση των μονών και την οικονομική τους διαχείριση. Μετά την επίσκεψη των πατριαρχικών εξάρχων στη μονή Ελώνης, ο ηγούμενος αυτής Νικόδημος, απευθυνόμενος προς τον πατριάρχη και την Πατριαρχική Σύνοδο με ειδική αναφορά του στις 6 Φεβρουαρίου 1798 μ.Χ., προσφέρει ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Στην έκθεση αυτή κάνει μνεία της παρουσίας των εξάρχων, οι οποίοι ανέγνωσαν τα πατριαρχικά γράμματα της εξουσιοδοτήσεώς τους στους μοναχούς και ύστερα με την παρουσία του επισκόπου Ρέοντος και Πραστού, που φαίνεται ότι συνόδευε τους εξάρχους, παρουσίασαν τον κατάλογο των λογαριασμών για τον έλεγχο.
Όπως φαίνεται από μεταγενέστερες απογραφές των περιουσιακών της στοιχείων, η μονή είχε αποκτήσει σημαντική κτηματική περιουσία. Μετά το 1715 μ.Χ. μάλιστα συνήψε δάνειο, που σημαίνει ότι η μονή διέθετε περιουσία, από την απόδοση της οποίας έμελλε να εξοφληθεί. Δεδομένη ακόμη είναι η αφοσίωση των χριστιανών στην ευρεία περιοχή και αυτονόητη η ενίσχυση της μονής από το προσκύνημα. Όλα τα ανωτέρω επιβεβαιώνονται από τα σωζόμενα δικαιοπρακτικά έγγραφα της μονής. Περισσότερα στοιχεία ωστόσο θα μπορούσε να μας δώσει ο κτητορικός κώδικας της μονής, ο οποίος δυστυχώς δεν σώζεται.
Κατά την Ελληνική Επανάσταση οι μοναχοί της Έλωνας δεν έμειναν παρατηρητές των μεγάλων γεγονότων. Για τον ηγούμενο της μονής Νεόφυτο υπάρχει η πληροφορία ότι στρατεύτηκε και φονεύτηκε κοντά στο Άργος. Λόγω της οχυρής της θέσης, η μονή χρησιμοποιήθηκε ως ασφαλές καταφύγιο αμάχων. Για την οικονομική ενίσχυση του Αγώνα, η μονή προσέφερε το 1822 μ.Χ. στην Πελοποννησιακή Γερουσία 1500 γρόσια υπό μορφή δανείου, που δεν επεστράφη ποτέ. Ανεξάρτητα από το αν έγιναν επιχειρήσεις εναντίον του οχυρού μοναστηριού, είναι βέβαιο ότι αυτό χρησιμοποιήθηκε για την συγκέντρωση πολεμοφοδίων, για την ασφάλεια του άμαχου πληθυσμού και τη στάθμευση ενόπλων σωμάτων εν όψει εχθρικών επιχειρήσεων.
Μετεπαναστατικά, τα πιο πολλά μοναστήρια έδιναν την εικόνα διάλυσης. Το 1836 - 1854 μ.Χ., με τα μέτρα της Αντιβασιλείας του Όθωνα, η μονή της Έλωνας κρίθηκε διατηρητέα και έμελλε να απορροφήσει τους μοναχούς των γειτονικών μοναστηριών, που είχαν διαλυθεί. Έφθασε μάλιστα κάποια χρονική περίοδο η Έλωνα να είναι πολυάνθρωπη (αναφέρεται αριθμός 40 ατόμων). Οι μοναχοί απασχολούνταν με ενοικιάσεις, εκποιήσεις, βελτιώσεις κλπ. της κτηματικής περιουσίας της μονής. Ηγούμενος τότε ήταν ο Θεοδώρητος, τον οποίο μετά το θάνατό του διαδέχτηκε το 1839 μ.Χ. ο ιερομόναχος Ιωακείμ.
Τα χρόνια μετά το 1860 μ.Χ. υπήρξαν κρίσιμα για τη μονή. Μόλις γύρω στα 1900 μ.Χ. το μοναστήρι αναζωογονείται με την παρουσία πολλών μοναχών και εφεξής ακμάζει. Το 1930 μ.Χ. μάλιστα η μονή εμφανίζεται σαν μια από τις πλουσιότερες της Πελοποννήσου. Το 1972 μετατράπηκε μ.Χ. από ανδρώα σε γυναικεία μονή.
Η ΜΟΝΗ ΣΗΜΕΡΑ
Κτιριακό συγκρότημα
Μια επιμελημένη κλίμακα με πλατιά σκαλοπάτια οδηγεί στην τοξωτή είσοδο της μονής, ενώ πάνω από την είσοδο υπάρχει μία καταχύστρα. Ένας ανοικτός διάδρομος, 15 περίπου μέτρων, οδηγεί στη δεύτερη πύλη, που καλύπτεται επίσης με καταχύστρα. Από το σημείο αυτό ξεκινάει ο δεύτερος διάδρομος, 100 περίπου μέτρων, ο οποίος στα δεξιά του έχει τον πανύψηλο κόκκινο βράχο και στα αριστερά του τον απότομο γκρεμό. Ο διάδρομος αυτός οδηγεί στον κεντρικό χώρο της μονής με τα εσωτερικά οικοδομήματα. Τα διαφορετικά επίπεδα, οι διάδρομοι, οι στοές και οι κλίμακες προσδίδουν ένα ρυθμό κίνησης και εσωτερικής ζωής στο κτιριακό συγκρότημα.
Μια κλίμακα οδηγεί κάτω αριστερά σε έναν στενόμακρο διάδρομο, όπου στην ανατολική του πλευρά υψώνεται τριώροφο κτίριο με κελιά και ξενώνες στον πρώτο όροφο, τραπεζαρίες και αποθήκες κάτω, ενώ παραπλεύρως συνεχίζει με τα γραφεία και τους χώρους υποδοχής. Τα χαγιάτια-βεράντες και τα μπαλκόνια προσφέρουν μια εξαιρετική θέα.
Μια άλλη κλίμακα οδηγεί στο απέναντι κτίριο της δυτικής πλευράς της μονής. Πρόκειται για τριώροφο κτίριο, οι άνω όροφοι του οποίου χρησιμοποιούνται ως ξενώνες και το ισόγειο ως αποθήκες. Μια κλίμακα πίσω από το κτίριο αυτό οδηγεί στο παρεκκλήσι των Αγίων Πάντων. Παραπλεύρως διατηρείται ένα παλαιό ασκητήριο σε βραχώδη κοιλότητα.
Στο νότιο άκρο του διαδρόμου μια διπλή κλίμακα με δέκα σκαλιά οδηγεί σε μια μικρή τριγωνική πλακόστρωτη αυλή, που ανοίγεται μπροστά από το καθολικό. Στο προαύλιο της μονής υπάρχει σκάλα που οδηγεί σε χαμηλότερα επίπεδα διαμορφωμένων χώρων, ενώ πιο πέρα, κάτω από στοά υπάρχουν χώροι που ανήκουν στις βοηθητικές υπηρεσίες της μονής (ζυμωτήρια, φούρνοι κλπ.). Η ύδρευση της μονής επιτυγχάνεται από το νερό που πηγάζει από τον βράχο. Το νερό αυτό στη συνέχεια συγκεντρώνεται σε ειδική στέρνα στα δυτικά του καθολικού.
β) Καθολικό της μονής
Το σημερινό καθολικό της μονής αποτελεί κτίσμα του 1809 μ.Χ. Πρόκειται για καμαροσκεπή βασιλική, εσωτερικών διαστάσεων 5,10 μ. x 14,90 μ., προσαρμοσμένη στη φυσική κοιλότητα του βράχου. Διαθέτει τέσσερις τετράγωνες θύρες εισόδου στη βόρεια πλευρά, ενώ η πιο μεγάλη έχει ένα λίθινο τόξο πάνω από το ανώφλι, τοποθετημένο λίγο ακανόνιστα. Αριστερά υφίσταται μια κόγχη κενή και δεξιά μια εντοιχισμένη πλάκα με κτητορική επιγραφή σε έμμετρη μεγαλογράμματη γραφή, που αναφέρει τα εξής:
ΕΓΩ ΜΕΝ ΑΝΕΙ ΓΕΡΜΑΙ ΓΗΣ ΕΚ ΒΑΡΑΘΡΩΝ
ΛΙΑΝ ΩΡΑΙΟC ΝΑΟC ΤΗC ΘΕΟΤΟΚΟΥ
ΠΟΝΟΙC ΦΡΟΝΤΙCΙ ΤΩΝ ΩΔΕ ΜΟΝΑΖΟΝΤΩΝ
ΑΔΡΑΙC ΤΕ ΔΑΠΑΝΗCΙ ΜΟΝΗC ΙΔΙΑC
ΗΓΟΥΜΕΝΕΥΟΝΤΟC ΤΟΥ ΚΥΡΟΥ ΝΕΟΦΥ
ΤΟΥ ΕΙΛΚΕ ΓΕΝΟC ΕΚ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΟΥ
ΕΦΗΓΕΜΩΝΟC ΒΕΛΗ ΤΟΥ ΗΠΕΙΡΩΤ(ΟΥ)
ΚΑΙ ΤΟΥ ΡΕΟΝΤΟC ΤΟΥ CΕΠΤΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ
ΚΑΤΑ ΤΟ Α Ω Θον ΕΤΟC ΤΟ CΩΤΗΡΙΟΝ
O ηγούμενος Νεόφυτος υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρείας και σκοτώθηκε στο Άργος το 1821 μ.Χ. Η επιγραφή τοποθετήθηκε κατόπιν αδείας του Τούρκου διοικητή της Πελοποννήσου, Βελή πασά, επί του αρχιεπισκόπου Ρέοντος και Πραστού, Ιακώβου. Σύμφωνα με την επιγραφή, ο ναός του 1809 μ.Χ. καταλαμβάνει τη θέση παλαιότερου ναού και προεκτείνεται κατά την ανατολική πλευρά της σπηλιάς, ώστε να προεξέχει.
Το φως διέρχεται στο ναό από δύο παράθυρα της εισόδου και τρία του ιερού. Στην ανατολική πλευρά υπάρχει φωτιστική θυρίδα στην τρίπλευρη αψίδα, ενώ στη νότια πλευρά υπάρχει ένα άλλο τετράγωνο παράθυρο, διαστάσεων 0,65 μ. x 0,90 μ.
Αξιόλογο στοιχείο της εσωτερικής διακόσμησης του ναού αποτελεί το ξυλόγλυπτο τέμπλο από καρυδιά, που χωρίζει το Ιερό Βήμα από τον κυρίως ναό. Στα θωράκια υπάρχουν σκαλιστές παραστάσεις, όπως της Ζωοδόχου Πηγής. Κάτω από το Δωδεκάορτο υπάρχουν μεταξύ άλλων οι ακόλουθες παραστάσεις: Ανάσταση, Μυστικός Δείπνος, Μεταμόρφωση.
Στη δυτική πλευρά του ναού μια κυκλική σκάλα οδηγεί στον γυναικωνίτη. Στο κέντρο της βόρειας πλευράς του καθολικού έχει προσκολληθεί υψηλό διώροφο μαρμάρινο κωδωνοστάσιο, το οποίο κτίστηκε το 1831 μ.Χ.
ΙΕΡΑ ΚΕΙΜΗΛΙΑ
Στο προσκηνητάρι δεσπόζει η φορητή εικόνα της Παναγιάς, που χρονολογείται από το 1350 μ.Χ. περίπου. Είναι κατασκευάσμένη με κερί και μαστίχα σε ξύλο, ενώ αργότερα προστέθηκε χρυσό περίτεχνο «πουκάμισο» και καλύφθηκε από τάματα. Εικάζεται ότι η εικόνα φιλοτεχνήθηκε από τον Ευαγγελιστή Λουκά και η ιστορία της είναι άρρηκτα δεμένη με την ίδρυση της Μονής.
Σε απογραφή των εκκλησιαστικών υποστατικών του έτους 1828 μ.Χ. σε ειδικό κατάστιχο η μονή Έλωνας εμφανίζεται να διαθέτει μεταξύ άλλων ιερά σκεύη, αργυρά ευαγγέλια, σταυρούς, δύο εικόνες με αργυρή επένδυση, άμφια, βιβλία.
Στο καθολικό, μέσα σε προθήκες, εκτίθενται άγια λείψανα, ευαγγέλια, ιερά κειμήλια και πολλά αφιερώματα.
ΜΕΤΟΧΙΑ
Στην απογραφή των εκκλησιαστικών υποστατικών του 1828 μ.Χ., η μονή Έλωνας εμφανίζεται να διαθέτει επτά μετόχια, εκ των οποίων ένα στον Κοσμά (το κατοπινό σχολείο του χωριού) με μικρή εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής και ένα μετόχι στον Πουρναρό κοντά στον Κοσμά. Μετόχι της Έλωνας υπήρχε και στο Λεωνίδιο (ναός της Ευαγγελίστριας), όπου τελείται η πανήγυρις της 21ης Νοεμβρίου με τη μεταφορά της θαυματουργής εικόνας. Περιουσία της μονής αποτελούν επίσης τα μετόχια στο Γεράκι και στα Ελοχώρια. Άλλο μετόχι υπήρχε στο Μάρι και ίσως το τοπωνύμιο Έλωνα στην Ύδρα να συνεπάγεται άλλο μετόχι.
ΚΗΡΥΞΗ
Με το ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/50540/1116 (ΦΕΚ 59/Β/31-1-1990) η Ιερά Μονή κηρύχτηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο με ζώνη προστασίας 250 μέτρα γύρω του.
Η ΚΛΟΠΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ
Στις 18 Αυγούστου του 2006 μ.Χ. η ιστορική εικόνα της Παναγίας κλάπηκε από τη μονή μαζί με τα αφιερώματά της. Η κλοπή αυτή προκάλεσε αίσθηση και δημοσιοποιήθηκε τόσο από τα ελληνικά όσο και από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Η εικόνα εντοπίστηκε από την Ελληνική Αστυνομία 38 ημέρες αργότερα στο Φαρακλό Λακωνίας. Ο δράστης συνελήφθηκε και η εικόνα επιστράφηκε στη θέση της με μία πανηγυρική τελετή. Στην τοποθεσία που βρέθηκε χτίστηκε με έξοδα της Ελληνικής Αστυνομίας εικονοστάσι, στο οποίο τοποθετήθηκε πιστό αντίγραφό της εικόνας, ακριβώς ένα χρόνο μετά τον εντοπισμό της.

~  Παναγία η Κουτσουριώτισσα
       
Τα Μοναστήρια μας είναι πρώτιστα τόπος ασκήσεως, προσευχής, περισυλλογής, πνευματικής καταρτίσεως και τελειότητος. Το πνεύμα ξεκάθαρο από την καθημερινή πάλη, τους θορύβους και τις μέριμνες, απαλλαγμένο από τις μικρότητες και αδυναμίες ανεβαίνει όλο και ψηλότερα στις κορυφές της αρετής και αγιότητος.
Ένα τέτοιο Μοναστήρι ήταν παλαιότερα και είναι σήμερα η Παναγία η Κουτσουριώτισσα. Ας παρακολουθήσουμε την ιστορική πορεία της. Η Παναγία διάλεξε ένα βραχώδη, απόκρημνο λόφο ύψους 800 περίπου μέτρων από την θάλασσα, πλησίον του χωριού Αμυγδαλιά Δωρίδος, για να κτισθεί το Μοναστήρι της. Πριν από το κτίσιμο του Μοναστηριού περί το 1670 μ.Χ., προηγήθηκε ένα θαύμα της Παναγίας μας: Η εύρεση της Αγίας Εικόνος της. Το θαύμα ξεκίνησε από την Ιερά Μονή Ταξιαρχών Αιγίου.
Ένας Μοναχός της Μονής έβλεπε ένα φως ξεχωριστό από άλλα τυχόν φώτα για την ζωηράδα και την λαμπρότητά του στην ίδια πάντοτε θέση. Ασφαλώς του γεννήθηκε η απορία και η περιέργεια τι να είναι το φως αυτό. Δεν άργησε και πολύ για να λυθεί η απορία του. Φαίνεται ότι θα ήταν πρόσωπο φωτισμένο από τον Θεό, χαρισματούχο.
Είδε στο όνειρό του την Παναγία η οποία του είπε περίπου: «Στο σημείο ακριβώς που βλέπεις το φως είναι η εικόνα μου και θέλω να κατοικήσω εκεί».
Λόγια λίγα σύντομα, αλλά αποκαλυπτικά, ό, τι έπρεπε για να ενεργήσει αμέσως. Ξεκίνησε, πέρασε τον Κορινθιακό και μέσω Ερατεινής ήλθε στο σημείο όπου έβλεπε το φως. Κατέβηκε στον απόκρημνο βράχο όπου συνάντησε μια σπηλιά και στην είσοδο της ένα δέντρο, όπου στο κούφιο κορμό του βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας. Λίγο πιο μέσα από την είσοδο κτίσθηκε ναΐδριο που υπάρχει και σήμερα, όπου τοποθετήθηκε η Αγία και Θαυματουργός Εικόνα.
Το θαύμα έγινε γνωστό και άρχισαν να έρχονται πολλοί προσκυνητές. Από τότε πήρε το όνομα: «Παναγία η Κοτσουριώτισσα», από το κούτσουρο-κοίλο δέντρο που βρέθηκε η εικόνα.
Για την εξυπηρέτηση των πιστών αργότερα στην κορυφή του λόφου κτίστηκε Ναός περί το 1670 μ.Χ. με κελλιά γύρω. Φαίνεται ότι αργότερα επανδρώθηκε η Ιερά Μονή και είχε ικανοποιητική πρόοδο μέχρι το 1825 μ.Χ. που κατεστράφη από τους Τούρκους και το 1835 μ.Χ. ανοικοδομήθηκε με τα πέριξ κελλιά. Προσέφερε μεγάλες υπηρεσίες στους πέριξ κατοίκους που κατά περιόδους κυνηγημένοι από τους Τουρκαλβανούς κατέφευγαν στο Μοναστήρι για προστασία. Ο Ναός και τα κελλιά επέστησαν εκτεταμένες ζημιές από τον σεισμό στις 15ης Ιουνίου 1995 μ.Χ. και με την άοκνη προσπάθεια μιας νέας αδελφότητος και το ενδιαφέρον του Μητροπολίτου κ.κ. Αθηναγόρα ανεγείρεται νέος περικαλλής Ναός (Καθολικό) στο ίδιο μέρος.
Ας δοξάζουμε τον Θεό για το ταπεινό τούτο Μοναστήρι και ας το αναδεικνύει τόπο προσευχής και σωτηρίας ψυχών.
Η Παναγία η Κουτσουριώτισα πανηγυρίζει επίσης και στις 2 Φεβρουαρίου, την 2η μέρα του Πάσχα και την 2η Κυριακή του Ιουνίου (Ανάμνησης Ενθρονίσεως Ιεράς Εικόνος).
  Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τὴν σεπτήν Σου Εἰκόνα Κουτσουριώτισσα Δέσποινα, ὡς ἁγίασμα θεῖον εὐλαβῶς ἐδεξάμεθα, καὶ πᾶσα ἡ Φωκὶς τῇ Σῇ Μονῇ, προστρέχει καὶ λαμβάνει ἐξ αὐτῆς, τὰς αἰτήσεις τῇ θερμῇ Σου ἐπισκοπῇ, Παρθένε ἀνακράζοντες· δόξα τῇ Σῇ χρηστότητα Ἁγνή, δόξα τοῖς θαυμασίοις Σου, δόξα τῇ πρὸς ἡμᾶς Σου ἀρωγῇ Πανύμνητε.

~   Η Παναγία Ντινιούς
  Η Παναγία Ντινιούς είναι μικρό εκκλησάκι στη Βόρειο Εύβοια, κοντά στην Ιστιαία, όπου υπάρχει θαυματουργή εικόνα της Παναγίας.
Για το όνομα υπάρχουν δύο κύριες εκδοχές:
Η πρώτη σχετίζεται με την ιστορία της εικόνας, όπου σύμφωνα με την παράδοση Τούρκος Οθωμανός στρατιώτης την περίοδο της Τουρκοκρατίας, πυροβόλησε την εικόνα, στην προσπάθειά του να σκοτώσει κάποιο κυνηγημένο Έλληνα που κρύφτηκε καταφεύγοντας πίσω από την εικόνα. Σύμφωνα με την παράδοση, η θαυματουργή εικόνα «επέστρεψε» τη σφαίρα στον αλλόθρησκο στρατιώτη και τον σκότωσε. Η εκδοχή αυτή ενισχύεται από την ύπαρξη του σημείου της βολής του πυροβόλου όπλου του Τούρκου στο πρόσωπο της Παναγίας και ειδικότερα στο Μέτωπο. Η «επιστροφή» της σφαίρας, έδωσε το όνομα στην Παναγία που ονομάστηκε Παναγία Ντινιούς ή Ντονιούς από την τουρκική λέξη «Donus» που σημαίνει «επιστροφή» (δηλαδή Παναγία της επιστροφής).
Η δεύτερη εκδοχή, εξίσου σημαντική, που όμως δεν φαίνεται να επικράτησε, αποδίδει με κάποια φωνητική παρήχηση ή παράφραση αλλοιωμένη την τοπική ιδιομορφία του χώρου, επειδή λίγα μέτρα από τη εκκλησία υπάρχει ένα ρέμα με νερά από τοπικές πηγές που λέγεται, μέχρι σήμερα, δινιόρεμα. Έτσι, η Παναγία Ντινιούς, ορισμένοι μάλιστα την αποκαλούν, ακόμα και σήμερα Παναγία Δινιούς, οφείλει την προσωνυμία της από τη θέση της κοντά στο δινιόρεμα.
Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι στην εικόνα υπάρχει η επιγραφή «Παναγία η Ελεούσα». Σύμφωνα με εκτιμήσεις η θαυματουργή εικόνα μπορεί να έχει αγιογραφηθεί ακόμα και τον 11ο αιώνα, ή να είναι λίγο μεταγενέστερη (μεταξύ του 14ου ή 16ου αιώνα),αλλά «ξαναφιλοτεχνημένη» πάνω σε προηγούμενη εικόνα που ανάγεται στον 10ο ή 11ο αιώνα. Η ιστορία της πάντως δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί. Αξίζει να σημειωθεί, ότι η εκκλησία είναι ανακατασκευασμένη τη δεκαετία του 1960, και βρίσκεται μέσα σε ιδιωτική έκταση που ανάγεται στα χρόνια της ύστερης τουρκοκρατίας, ενώ βρίσκεται κοντά στην περιοχή Κεφάλες που έχει πλούσιο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Υπάρχει επίσης πλούσια παράδοση για τα θαύματα ή ακόμα και εμφανίσεις της Παναγίας. Η εκκλησία βρίσκεται σε ένα ιδιαίτερα επιβλητικό χώρο. Είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και εορτάζει στις 23 Αυγούστου (ημέρα απόδοσης της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου). Στην πανήγυρη συρρέουν πολλοί επισκέπτες. Τα αφιερώματα στην εικόνα μαρτυρούν τη θαυματουργική δράση της συγκεκριμένης εικόνας της Παναγίας.

~  Παναγίας Κρεμαστής
    Η Ιερά Μονή Παναγίας Κρεμαστής στέκεται επιβλητική και εντυπωσιάζει με τον όγκο της σαν να είναι κρεμασμένη στο βράχο. Περί το 1200 μ.Χ. κάτοικοι της περιοχής έβλεπαν τα βράδια σε μια τρύπα του βράχου ένα φως. Κρέμασαν με σχοινί κάποιον, ο οποίος βρήκε την εικόνα της Παναγίας αιωρούμενη.
Η μονή εορτάζει κατά την 23η Αυγούστου. Χιλιάδες προσκυνητές την παραμονή κατά τον Εσπερινό και κατά την ημέρα της εορτής, συρρέουν για να προσκυνήσουν την Θεομήτορα. Η μονή δέχεται χιλιάδες προσκυνητές και κατά την διάρκεια όλου του χρόνου. Από τον εξώστη της εκκλησίας ο επισκέπτης θα δεί όλη την ομορφιά της γης της Ηλείας μέχρι το δάσος της Φολόης και την μεγαλοπρέπεια του Ερυμάνθου.
Ο επισκέπτης μπορεί να πάει στο μοναστήρι από το χωριό Λάνθι ή από το Λαμπέτι στα 8χλμ. Kαι στις δύο περιπτώσεις το τοπίο είναι πανέμορφο.
Σήμερα το μοναστήρι αποτελείται από 17 Μοναχές, με Ηγουμένη την Μοναχή Νυμφοδώρα Δρακοπούλου.
~Μεγαλυνάριον
Χαῖρει, Θεοτόκε, ἡ Σή Μονῆ, ἔχουσα ἐν κόλποις τήν Εἰκόνα Σου τήν σεπτήν, ὡς στηλογραφίαν τῆς θείας Σου εὐνοίας καί ταύτῃ καθ’ ἑκάστην προστρέχει, Ἄχραντε.

~   Παναγία Μακαριώτισσα  Βοιωτίας
   
Η Ιερά Μονή Μακαριωτίσσης ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα μ.Χ. Σημαντικές ανακαινίσεις έγιναν τον 17ο αιώνα (1609 μ.Χ.) και τον 19ο αιώνα (1802 μ.Χ.). Εκτός από πνευματικό κέντρο έπαιξε και σπουδαίο εθνικό ρόλο. Κατά την Τουρκοκρατία έβρισκαν σ’ αυτήν καταφύγιο οι κλέφτες και οι αρματολοί που δρούσαν στην οροσειρά του Ελικώνα. Κατά την επανάσταση του 1821 μ.Χ. ενίσχυσε τον Καραϊσκάκη στη μάχη της  Δομβραίνας και για τούτο κάηκε από τους Τούρκους στις 4 Νοεμβρίου 1826 μ.Χ.
Στον Μακεδονικό αγώνα πρόσφερε θυσία τον ιερομόναχό της π. Χρυσόστομο Καπετανόπουλο , ενώ γνώρισε και την θηριωδία των Ναζί στην Κατοχή, που κατέστρεψαν μεγάλο μέρος της Μονής φονεύοντας τον μοναχό της π. Αγαθάγγελο Αγγέλου.
Η Μονή επανδρώθηκε με νέα Αδελφότητα το 1992 μ.Χ. και σήμερα λειτουργεί ως οργανωμένο Κοινόβιο.
Η Ιερά Μονή εορτάζει στις 23 Αυγούστου.

~  Παναγία Ματζουριώτισσα Ευβοίας
Η εκκλησία είναι κτισμένη τον 11ο αιώνα μ.Χ. Οι μοναχοί της με τον ηγούμενο Παρθένιο πολέμησαν στην επανάσταση του 1821 μ.Χ. κοντά στο στρατηγό Ν. Κριεζώτη.
Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ή Μονή «Μάντζαρη» είναι γυναικεία μονή. Βρίσκεται 15 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Κύμης. Πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου.
Το κτίριο της μονής έχει σχήμα ορθογώνιο, και στις τέσσερις πτέρυγές του υπάρχουν μεγάλα οικήματα, όπου είναι τα κελιά, οι ξενώνες, το ηγουμενείο, η βιβλιοθήκη, τα γραφεία, βοηθητικοί χώροι κ.λ.π.. Όλα τα κτίρια περιβάλλονται από τον παλιό μαντρότοιχο της μονής.
Στη μέση του περιβόλου είναι ο ναός της μονής, το Καθολικό της, σταυρεπίστεγος, μονόκλιτος, βυζαντινού ρυθμού, χωρίς τοιχογραφίες ή άλλο ξέχωρο διάκοσμο. Το εσωτερικό του είναι στρωμένο με παχύ στρώμα ασβέστη. Όπου δεν έχουν πέσει οι σοβάδες του ασβέστη φαίνονται οι παλιές αγιογραφίες, ξεθωριασμένες από το χρόνο και σκαλισμένες με οξύ εργαλείο, για να κολλάει ο ασβέστης που επικολλήθηκε. Το τέμπλο στολίζουν οι τρεις βυζαντινές εικόνες της Παναγίας, του Χριστού και του Ιωάννη του Προδρόμου, που ανάγονται στο 16ο αιώνα μ.Χ.
Στη μονή διατηρείται μια μεγάλη ξύλινη ανάγλυφη σφραγίδα του Αγίου Γεωργίου, εξαίρετης τέχνης. Η βιβλιοθήκη της είναι πολύ φτωχή, γιατί τα παλιά βιβλία ή καταστράφηκαν ή υπεξαιρέθηκαν.
Ιστορία – Παράδοση
Δεν είναι διευκρινισμένη η προέλευση του ονόματος της Μονής. Σύμφωνα με μια εκδοχή, ονομάστηκε έτσι από τον πρώτο ηγούμενο και ιδρυτή της που ονομαζόταν «Μάντζαρης». Κατά άλλη εκδοχή, η μονή ιδρύθηκε από πλούσια ευσεβή γυναίκα από τα παράλια της Μικράς Ασίας που ήρθε και ασκήτευσε αρκετό καιρό και που είχε πολλά «μαντζάρι» μαζί της, χρήματα δηλαδή. Ίσως το όνομα να δικαιολογείται και από το μεγάλο πλούτο του μοναστηριού, που είχε πολλά «μαντζάρια» και ενίσχυε οικονομικά τους φτωχούς.
Το πότε ιδρύθηκε η μονή είναι άγνωστο, μια και δεν υπάρχουν γραπτές αποδείξεις. Η μονή τον 16ο αιώνα μ.Χ. είχε προοδεύσει πολύ και είχε αποκτήσει τεράστια ακίνητη περιουσία, που πιστοποιείται από δωρητήρια, πωλητήρια, δικαστικές αποφάσεις, σουλτανικά φιρμάνια, που σώζονται στο αρχείο της. Συγκεκριμένα από πωλητήριο φαίνεται ότι η μονή αγόρασε όλη την περιουσία της παλιάς μονής «Βύθουλα» Στύρων. Επίσης υπάρχει πωλητήριο των κτημάτων της μονής Κοτσικιάς της Οκτωνιάς, καθώς και δωρεά κτημάτων των κατοίκων Οξυλίθου και Όριου προς τη μονή στις 16 Αυγούστου του 1529 μ.Χ. Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι η μονή Μάντζαρη είναι παλιά.
Η μονή πήρε ενεργό μέρος στην επανάσταση του 1821 μ.Χ. Οι μοναχοί της με τον ηγούμενο Παρθένιο πολέμησαν κοντά στο στρατηγό Νικόλαο Κριεζώτη. Με την απελευθέρωση της Εύβοιας, οι μοναχοί υπό τον ηγούμενο Παρθένιο ξανασυγκεντρώθηκαν στη μονή και άρχισαν την περισυλλογή και ανοικοδόμηση των ερειπίων που άφησαν πίσω οι ορδές του Ομέρ μπέη του Καρυστινλή. Το 1834 μ.Χ. είχε προσωπικό από 10 μοναχούς. Τον 19ο αιώνα μ.Χ. σημειώθηκε μεγάλη πρόοδος ενώ στη συνέχεια έπεσε σε μαρασμό και το 1910 μ.Χ. έγινε μετόχι της μονής Σωτήρος Κύμης.

~ ΠΑΝΑΓΙΑ Λεσινιώτισσα  Αιτωλοακαρνανίας
Στον σημερινό κάμπο του Λεσινίου υπήρχε μια μεγάλη λίμνη η Κυνία που ονομάστηκε έτσι από έναν λόφο που έμοιαζε με δόντι τον Κύνιο και εισχωρούσε στα νερά της. Δυτικά του λόφου υπήρχε ένα νησάκι συνολικής έκτασης 600 στρεμμάτων και με υψόμετρο 50 μέτρων όπου στην αρχαιότητα φέρεται ότι ήταν ο προμαχώνας των Οινιάδων, ήταν οχυρωμένο και γνωστό ως Νάσος που στην Δωρική γλωσσά σημαίνει Νήσος. Σ’ αυτό το νησάκι εύρισκαν καταφύγιο κάθε είδους κατατρεγμένοι την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Μια ομάδα κατατρεγμένων Λεσινιωτών από τον Τούρκο έπαρχο της περιοχής που έδρευε τότε στη Γούρια, το καλοκαίρι του 1553 μ.Χ., ενώ είχαν γείρει να κοιμηθούν κάτω από μια αγριελιά, αντίκρισαν στον ορίζοντα ένα παράξενο φωτεινό σύννεφο που τους πλησίαζε. Ήταν βράδυ 22 Αυγούστου ξημερώνοντας 23 και το σύννεφο ήρθε και στάθηκε στην κορυφή της αγριελιάς. Οι σαστισμένοι χωρικοί πανικόβλητοι κοιτάζουν στην κορυφή του δένδρου και μένουν άφωνοι από την θεια όψη της θεομήτορος που κρατούσε στην αγκαλιά της το θειο βρέφος!!!
Όλο το βράδυ ξαγρύπνησαν σταυροκοπούμενοι και προσευχόμενοι. Το ξημέρωμα αντικρίζουν την εικόνα της Παναγίας στα φύλλα της αγριελιάς.
Από κείνη τη βραδιά η αγρυπνία γίνεται κάθε χρόνο στον χώρο που εμφανίστηκε η Παναγία όπου σήμερα υπάρχει περίβλεπτος Ιερά Μονή και το βράδυ της 22ης Αυγούστου γίνεται θρησκευτική πανήγυρις. Με το που βρίσκουν την εικόνα της Θεοτόκου οι χριστιανοί χωρικοί τη μεταφέρουν στην εκκλησία του χωριού τους «Εισόδια της Θεοτόκου» που εκείνη την εποχή ήταν μετόχι του Πανάγιου Τάφου και σώζεται έως σήμερα ως βυζαντινό μνημείο απείρου κάλους. Μάταια όμως διότι με το ξημέρωμα η εικόνα εμφανιζόταν στο νησάκι που είχε διαλέξει ως κατοικία της. Οι κάτοικοι του χωριού έφτιαξαν στην αρχή ένα εικονοστάσι και γύρω στο 1595 μ.Χ. στις 11 Οκτώβρη έχτισαν στη θέση της αγριελιάς την πρώτη εκκλησία.

~ Παναγία Μακρυμάλλη Ευβοίας
     Βορείως των Ψαχνών και σε απόσταση μικρή από το χωριό Μακρυμάλλη, είναι κτισμένη στην πλαγιά ενός λόφου, η Μονή Μακρυμάλλη. Εξαιτίας των αλλεπάλληλων καταστροφών που υπέστη, δεν σώθηκαν γραπτές μαρτυρίες για τα πρώιμα χρόνια της ιστορίας της, γι’ αυτό και όσα αναφέρονται στην περίοδο εκείνη στηρίζονται στην προφορική παράδοση.
Σύμφωνα με αυτήν, κτίτορές της υπήρξαν δύο αδέλφια που είχαν εκεί κοντά τις καλύβες των ποιμνίων τους. Κάθε βράδυ «έβλεπαν φως στον απέναντι βράχο». Όταν πήγαν στο σημείο εκείνο, βρήκαν της εικόνα της Παναγίας. Την έφεραν στις καλύβες τους, έκτισαν πρόχειρο προσκυνητάρι όπου την τοποθέτησαν και άναβαν μπροστά της το καντήλι. Αργότερα απαρνήθηκαν τα εγκόσμια, έγιναν μοναχοί και έκτισαν την μονή, περί τον 12ο μ.Χ. αιώνα. Μάλιστα, εικάζεται ότι λόγω των μακριών μαλλιών που τα αδέλφια αυτά είχαν, η Μονή έλαβε το όνομά της.
Αξιόλογες είναι οι σωζόμενες τοιχογραφίες στην κόγχη του Ιερού Βήματος (ιδίως η Πλατυτέρα με δύο Αγγέλους εκατέρωθεν). Σημαντικής αξίας και τέχνης είναι και αρκετές εικόνες του τέμπλου, του έτους 1882 μ.Χ. Κειμήλιά της είναι ένα αργυρό Ευαγγέλιο του 1754 μ.Χ., ένα Άγιο Ποτήριο του 1796 μ.Χ. και ένα Θυμιατό του 1808 μ.Χ. Η βιβλιοθήκη της Μονής έχει αρκετά πλούσια συλλογή έργων θρησκευτικού και ιστορικού περιεχομένου.
Πολύτιμος πνευματικός θησαυρός είναι και τα Τίμια λείψανα των Αγίων: Παρθενίου, Παρασκευής, Χαραλάμπους, Παντελεήμονος, Αναργύρων, Βασιλείου Αγκύρας, Νικήτα, Αυξεντίου, Στράτωνος, Ιγνατίου, Τιμίου Προδρόμου και Ρηγίνου επισκόπου Σκοπέλου. Μετόχια της Μονής είναι της Παναγίας Χιλιαδούς, του Αγίου Δημητρίου (15ος μ.Χ. αιώνας) και πολλά εξωκκλήσια.
Η Μονή πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου και στην εορτή του Αγίου Παρθενίου (βλέπε 7 Φεβρουαρίου).

~ Παναγίας Αγιογαλούσαινας





Ο ναός της Παναγίας Αγιογαλούσαινας βρίσκεται μετά το χωριό Άγιο Γάλας το οποίο παλαιότερα ονομαζόταν Άγιος Θαλελαίος.
Μετονομάστηκε σε Άγιο Γάλας εξαιτίας του σπηλαίου της περιοχής όπου υπάρχει σταλακτίτης σε σχήμα μαστού και στάζει λευκό σταλακτικό υγρό. Σύμφωνα με την παράδοση, λεπρή κόρη βασιλιά βρέθηκε στο χωριό Άγιος Θαλελαίος και ακολουθώντας τις οδηγίες μίας μαυροφορεμένης γυναίκας που είδε στο όνειρο της, έφτασε στο σπήλαιο.
Χρησιμοποιώντας το νερό της πηγής και θεραπευμένη από την αρρώστια της ζήτησε από τον πατέρα της να χτίσει μία εκκλησία σε αυτό το σημείο.
Το έδαφος ήταν ανώμαλο και ενώ οι τεχνίτες άρχιζαν να χτίζουν την εκκλησία στην απέναντι πλευρά, κάθε πρωί έβρισκαν τα εργαλεία τους στην πλευρά του σπηλαίου. Τελικά η εκκλησία χτίστηκε το 13ο ή 14ο αιώνα μ.Χ. στην είσοδο του σπηλαίου.
Στον άλλοτε πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο του ναού πλέον σώζεται μόνο η παράσταση της Πλατυτέρας και το αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1721 μ.Χ.
Ο ναός καταλήγει σε σπήλαιο και στο βάθος υπάρχει μικρό παρεκκλήσι με αγίασμα.




~  Παναγία της Βαρκού στην Ηλεία
Στην γεωγραφική περιφέρεια του νομού Ηλείας, στο χωριό Καλιδόνα, ανήκει και η τοποθεσία Βαρκό όπου εκεί μέσα στον λόγγο και δίπλα στον καταρράκτη ενός ποταμού, πάνω στον βράχο, είναι φωλιασμένο ένα σπήλαιο. Εδώ μέσα μετά την τουρκοκρατία και γύρω στο 1845 μ.Χ. βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας. Από το 1883 μ.Χ. το σπήλαιο άρχισε να λειτουργεί ως εκκλησία που γιορτάζει στις 23 Αυγούστου. Κάτω από το σπήλαιο υπάρχει ένας μαγευτικός χώρος, μέσα σε ένα δάσος από πλατάνια.

~Παναγίας της Φανερωμένης Νέα Αρτάκη της Εύβοιας
    Το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου είναι απόλυτα συνυφασμένο με την καθημερινή ζωή του κάθε Ορθοδόξου Χριστιανού. Στο πανάσπιλο πρόσωπο της Παναγίας Μητέρας μας, η εμπειρία της Εκκλησίας βλέπει και αναγνωρίζει τη συνέργεια της ανθρώπινης ελευθερίας στην ενανθρώπηση του Θεού. Εκείνη που άνοιξε την πόρτα του χρόνου στον Άχρονο και Άναρχο, αλλά και Εκείνη που φανέρωσε μιαν άλλη πόρτα, της Βασιλείας του Θεού. Φανέρωσε σε όλους εμάς τους ανθρώπους έναν άλλον τρόπο ζωής. Ζωής απερίσταλτης και ακατάλυτης.
Έτσι εξηγείται η ύπαρξη πολλών ναών, μικρών και μεγάλων, στις πολύβουες πόλεις μας, στα γραφικά χωριά μας, αλλά και στους έρημους τόπους της ησυχίας, τα Ορθόδοξα Μοναστήρια μας, αφιερωμένων στο Πρόσωπό Της.
Ένας από τους πολλούς αυτούς ιερούς τόπους, είναι και ο τόπος στον οποίο βρίσκεσαι τούτη την ώρα και στον οποίο σε καλωσορίζουμε. Το Ιερό Προσκύνημα της Παναγίας της Φανερωμένης, στη Νέα Αρτάκη της Εύβοιας.
Το όνομά Της, Φανερωμένη, μας φέρνει σε αλησμόνητους τόπους και μας γυρνά πολύ πίσω στο χρόνο. Στην αγιασμένη γη της Μικράς Ασίας, στους πρόποδες του Όρους Δινδύμου, λίγα χιλιόμετρα έξω από την Κύζικο, κατά τον 12ο αιώνα μ.Χ.
Εκεί, όπως η παράδοση μας πληροφορεί, ανακαλύφθηκε, κατά θαυμαστό τρόπο, ανάμεσα στους θάμνους, στον τόπο του ναού της αρχαίας θεάς Κυβέλης, Ιερά και Σεβασμία Εικόνα της Θεοτόκου, την οποία οι κάτοικοι της Κυζίκου ονόμασαν Φανερωμένη.
Στο τόπο της ευρέσεως της Ιεράς Εικόνος, μάλιστα, ανήγειραν ομώνυμη Ιερά Μονή της «Παναγίας της Φανερωμένης», όπου και φυλασσόταν η Ιερά Εικόνα μέχρι το έτος 1922 μ.Χ., οπότε οι κάτοικοι της Κυζίκου αναγκάσθηκαν να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές εστίες τους και να αναζητήσουν νέα πατρίδα. Φεύγοντας από τον τόπο τους, πρώτον απ’ όλους τους πολύτιμους θησαυρούς τους πήραν την Ιερά Εικόνα της Φανερωμένης.
Πορευόμενοι οι Αρτακινοί προς την Ελλάδα, διήλθαν από την Κωνσταντινούπολη. Εκεί, αφού το Οικουμενικό Πατριαρχείο έλαβε γνώση της παρουσίας της Ιεράς Εικόνος στην Πόλη, την παρέλαβαν Κληρικοί του με τις πρέπουσες τιμές και την εναπέθεσαν στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου, όπου και παραμένει μέχρι σήμερα.
Τρεις δεκαετίες μετά το βίαιο αποχωρισμό των Αρτακινών από τη μάνα Μικρασιατική γη και τη Μητέρα τους Παναγία τη Φανερωμένη, τη μεσημβρία της 29ης Απριλίου 1951 μ.Χ., Κυριακής του Πάσχα, συνέβη, στη νέα τους πατρίδα, τη Νέα Αρτάκη Ευβοίας, ένα θαυμαστό γεγονός, το οποίο επρόκειτο να σημαδέψει την εκκλησιαστική ζωή τους.
Οκτώ κορίτσια, ηλίκίας 10 – 12 ετών, βρίσκονταν σε παραλιακή τοποθεσία και μέσα στο αναστάσιμο κλίμα της ημέρας έπαιζαν και τραγουδούσαν. Ξαφνικά, σε μικρή απόσταση από τον τόπο που βρίσκονταν πρόσεξαν μία μαυροφορεμένη, εξαιρετικά όμορφη γυναίκα, γονατιστή και σε στάση προσευχής. Στα χέρια Της φορούσε χρυσά επιμανίκια και στο κεφάλι Της είχε μαύρη καλύπτρα και φωτοστέφανο.
Τα μικρά κορίτσια, μπροστά σ’ αυτό το θέαμα ταράχτηκαν και γεμάτα φόβο έφυγαν από τον τόπο για να ειδοποιήσουν τους γονείς τους. Όμως, όταν εκείνοι κατέφθασαν στον τόπο, η μαυροφορεμένη γυναίκα είχε εξαφανισθεί. Όχι όμως και τα ίχνη της παρουσίας της. Τα αποτυπώματα των γονάτων της βρίσκονταν ακόμης το χώμα.
Τα μικρά κορίτσια ανέφεραν τα γεγονότα στον Εφημέριο του χωριού, τον μακαριστό π. Σπυρίδωνα Αθανασίου και εκείνος στον επίσης μακαριστό Μητροπολίτη Χαλκίδος Γρηγόριο (Πλειαθό) (1922 – 1968 μ.Χ.), ο οποίος κάλεσε τα κορίτσια που του επιβεβαίωσαν το θαύμα, λέγοντάς του μάλιστα ότι η γυναίκα εμφανίσθηκε και στον ύπνο τους, λέγοντάς τους ότι είναι η Παναγία και ότι στον τόπο της εμφανίσεώς Της έπρεπε να χτίσουν Εκκλησία.
Μετά από αυτά τα γεγονότα, ο Μητροπολίτης έδωσε την κανονική ευλογία του για να ανεγερθεί Ιερός Ναός προς τιμήν της Παναγίας, ο οποίος αργότερα έλαβε τη νομική μορφή του Ιερού Προσκυνήματος.
Ο θεμέλιος λίθος του Ιερού Ναού κατατέθηκε από τον Μητροπολίτη Γρηγόριο την 12η Αυγούστου 1951 μ.Χ. Από τότε ξεκίνησε η προσφορά των ανθρώπων προς την Παναγία, η οποία συνεχίζεται ως τις μέρες μας, ως πολύτιμη παρακαταθήκη που κατέλιπαν σε εμάς οι πρόγονοί μας.
Το Ιερό Προσκύνημα ανοικοδομήθηκε και απέκτησε ένα θαυμάσιο Ιερό Ναό, για να δοξολογείται το όνομα του Θεού και να μεγαλύνεται το όνομα της Παναγίας Μητέρας Του, του οποίου τα Εγκαίνια τελέσθηκαν το 1969 μ.Χ. από τον μακαριστό Μητροπολίτη Χαλκίδος Νικόλαο (Σελέντη) (1968 - 1974 μ.Χ.).
Στον τόπο της Παναγιοφανείας ανηγέρθη Ιερον Παρεκκλήσιον, άνωθεν δε αυτού το κωδωνοστάσιον του Ιερού Ναού.
Στον προαύλειο χώρο του Ιερού Προσκυνήματος, ο οποίος ιδιαιτέρως διακρίνεται για την φυσική ομορφιά του και αποτελεί ευκαιρία πραγματικής αναψυχής, ανηγέρθησαν, στο βορειανατολικό μέρος, μεγαλοπρεπή ιερά προσκυνητάρια που αναφέρονται στη ζωή του Κυρίου και της Παναγίας και δημιουργούν αισθήματα κατανύξεως στις ψυχές των προσκυνητών, ιδίως των μικρών παιδιών.
Στη νότια πλευρά του προαυλείου έχει ανεγερθεί το Λαζάρειο Πνευματικό Κέντρο, το οποίο τελευταία (2004 – 2005 μ.Χ.) ανακαινίσθηκε εκ βάθρων, εγκαινιάσθηκε και παραδόθηκε σε χρήση κατά την ημέρα της Πανηγύρεως 23η Αυγούστου 2005 μ.Χ., από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Χαλκίδος κ. Χρυσόστομο και στεγάζει όλες τις δραστηριότητες του Ιερού Προσκυνήματος: Γραφείο, Διαμέρισμα του Εφημερίου, Κατηχητικές Συνάξεις, μαθήματα Βυζαντινής Μουσικής, καθώς και Έκθεση Βιβλίων και ειδών ευλαβείας.
Στη δυτική πλευρά του Προαυλείου υπάρχει ευρύχωρη αίθουσα για την προσφορά καφέ και γλυκισμάτων μετά τη Θεία Λειτουργία, αλλά και για άλλες δραστηριότητες, οι οποίες συμβάλλουν στην περαιτέρω επικοινωνία και σύσφιγξη των σχέσεων των εκκλησιαζομένων.
Δίπλα ακριβώς, ανεγείρεται νέον Κυλικείο, το οποίο θα καλύπτει τις ανάγκες των πολυπληθών προσκυνητών.
Η διοίκηση του Ιερού Προσκυνήματος ασκείται από πενταμελές Διοικητικό Συμβούλιο, στο οποίο προεδρεύει ο Μητροπολίτης Χαλκίδος κ. Χρυσόστομος.
Το Ιερό Προσκύνημα Παναγίας της Φανερωμένης βρίσκεται στην πόλη της Νέας Αρτάκης, οκτώ χιλιόμετρα βόρεια από τη Χαλκίδα, στον Εθνικό Δρόμο που ενώνει τη Χαλκίδα με την Κεντρική και Βόρειο Εύβοια. Επί του Δρόμου, εντόις της πόλεως της Αρτάκης υπάρχουν ευδιάκριτες επιγραφές που οδηγούν στο Ιερό Προσκύνημα.
Η επίσκεψη στο Ιερό Προσκύνημα της Φανερωμένης, μπορεί να συνδυαστεί με επίσκεψη στην ιστορική Παλιοχριστιανική Βασιλική του 5ου αιώνος μ.Χ. της Αγίας Παρασκευής πολιούχου Χαλκίδος, στο Ιερό Προσκύνημα του Οσίου Ιωάννου του Ρώσσου του θαυματουργού στο Νέο Προκόπιο της Κεντρικής Ευβοίας, καθώς και σε άλλους ιερούς τόπους (Εκκλησίες, Μοναστήρια) που υπάρχουν στην πανέμορφη Εύβοια.

~ Παναγία Θεομάννας - Οδηγήτριας Νέας Κίου
   Ο Ενοριακός Ιερός Ναός «Θεομάνας –Οδηγήτριας» Νέας Κίου θεμελιώθηκε το 1952 μ.Χ. και πανηγυρίζει κατά την Απόδοση της εορτής της Κοίμησης, στις 23 Αυγούστου οπότε και συγκεντρώνει μεγάλο πλήθος πιστών. Η θαυματουργή εικόνα της Θεομάνας, εικονογραφήθηκε τον Αύγουστο του 1152 μ.Χ. όπως μαρτυρεί επιγραφή που αποκαλύφθηκε μετά τον καθαρισμό της από ειδικό.
Το 1262 μ.Χ. ένας μοναχός, ονομαζόμενος Νικαεύς, την μετέφερε στην παλαιά Κίο. Τότε οι Κιανοί έχτισαν την εκκλησία της Θεομάνας η οποία καταστράφηκε από πυρκαγιά ενώ η εικόνα βρέθηκε στα ερείπια της εκκλησίας, άθικτη. Αργότερα, στεγάσθηκε σε παρεκκλήσι που χτίστηκε στο χώρο που ήταν άλλοτε ο ναός της.
Την εικόνα αυτή διέσωσε από την καταστροφή του 1922 μ.Χ. η νεωκόρος Μάλαμα Μαυρουδή η οποία φεύγοντας από την Κίο την πήρε μαζί της στην Καβάλα όπου και εγκαταστάθηκε. Όταν οι κάτοικοι Νέας Κίου πληροφορηθήκαν ότι η Θεομάνα η θαυματουργή βρίσκεται στην Καβάλα, την παρέλαβαν και την μετέφεραν τον Δεκέμβριο του 1933 μ.Χ. στη νέα πατρίδα τους, όπου η υποδοχή της ήταν μεγαλοπρεπής. Επιτροπή των κατοίκων με επικεφαλής τον Αρχιμανδρίτη Νίκανδρο παρέλαβαν την εικόνα από το σιδηροδρομικό σταθμό του Άργους και την μετέφεραν στη Νέα Κίο όπου την υποδέχτηκαν γονατιστοί, με ψαλμωδίες και δάκρυα. Στεγάσθηκε προσωρινά στην εκκλησία της κωμόπολης και αργότερα, ο Κιώτης εφοπλιστής Απόστολος Πεζάς έκτισε καλλιμάρμαρη εκκλησία όπου η Θεομάνα στεγάσθηκε μόνιμα και έκτοτε πλήθος πιστών συρρέει στη χάρη της.

~  Παναγία Τριχερούσα Χιλιανδάρι Άγιον Όρος
    
Η εικόνα αυτή είναι εκείνη στην οποία με δίκαιο παράπονο κατέφυγε και προσυχήθηκε ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός (βλέπε 4 Δεκεμβρίου) κρατώντας το κομμένο δεξί του χέρι, με το οποίο συνέγραφε τους λόγους υπέρ των Αγίων Εικόνων και το οποίο του κόπηκε από επιβουλή των εικονομάχων. Η Παναγία θαυματούργησε συγκολλώντας και ζωογονώντας το νεκρό χέρι του θεράποντος της και εκείνος της αφιέρωσε ασημένιο ανάθημα σε σχήμα χεριού, που η θέση του στην εικόνα το κάνει να φαίνεται σαν ένα τρίτο χέρι της Παναγίας. Η εικόνα που μέχρι το 12 αιώνα μ.Χ. φυλαγόνταν στη Λαύρα του αγίου Σάββα, δωρήθηκε στον άγιο Σάββα Αρχιεπίσκοπο Σερβίας (βλέπε 14 Ιανουαρίου) και κτίτορα της μονής Χιλανδαρίου κατά την επίσκεψή του στους Αγίους Τόπους. Αυτός τη μετέφερε στη Σερβία, από όπου αργότερα μετακομίστηκε με θαυμαστό τρόπο στο Άγιο Όρος, όταν κατά τις εσωτερικές ταραχές που συνέβησαν στη Σερβία επί του βασιλέα Ούροση του Ε΄ ο ημίονος που τη μετέφερε πάντοτε προ του στρατεύματος στις διάφορες μάχες χάθηκε και προχωρώντας μόνος του έφθασε μέχρι το Χιλανδράρι.
Σε μεταγενέστερη εποχή όταν προέκυψε διχόνια στην αδελφότητα της μονής Χιλανδαρίου εξαιτίας της εκλογής νέου ηγούμενου, η Τριχερούσα μετατοπίστηκε θαυματουργικά από το Ιερό Βήμα, όπου ήταν μέχρι τότε, στο στασίδι του ηγούμενου, ενώ συγχρόνως ενάρετος ερημίτης μοναχός πληροφόρησε την αδελφότητα ότι στο εξής και προς αποφυγή φιλονικιών να μην εκλέγεται ηγούμενος στο Χιλανδάρι, διότι η Παναγία θα κρατήσει τη θέση αυτή και θα διοικεί το μοναστήρι. Πράγματι μέχρι σήμερα, η χιλανδρινή αδελφότητα, ενώ ζει κοινοβιακά, στερείται Καθηγουμένου και διοικείται κατά το σύστημα των ιδιόρρυθμων μονών.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ´. Ταχὺ προκατάλαβε.
Τὴν θείαν Εἰκόνα σου, ἐκ Παλαιστίνης ἡμῖν, ὁ Σάββας ὁ ἔνθεος, ἣν Τριχεροῦσαν Ἁγνή, καλοῦμεν μετήνεγκεν, ἤν περ Χιλανδαρίου, ἡ Μονὴ κεκτημένη, ὕμνον σοι Θεοτόκε, ἀναμέλπει βοῶσα· Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σου. (Ἐκ γ´.)

~  Παναγία Πορταϊτισσα - Ιερά Μονή Ιβήρων

 

Παναγία Πορταϊτισσα - Ιερά Μονή Ιβήρων (κλικ για τον χάρτη)
Η θαυματουργή ΠορταÀτισσα, ή εξέχουσα μεταξύ των θεομητορικών εικόνων του "Αθω, ήταν αρχικά φυλαγμένη, καθώς διασώζει ή παράδοση, στη μικρασιατική Νίκαια. Μια ευσεβής γυναίκα με τον μοναχογιό της την είχαν τοποθετήσει μέσα στην ιδιόκτητη εκκλησία τους και την τιμούσαν.
Στά χρόνια της δεύτερης εικονομαχίας Βασιλικοί κατάσκοποι ανακάλυψαν την εικόνα και απείλησαν τη γυναίκα πώς θα τη σκοτώσουν αν δεν τους δωροδοκήσει. Εκείνη υποσχέθηκε ότι την επομένη θα τους έδινε τα χρήματα. και τη νύχτα, αφού προσευχήθηκε μπροστά στην εικόνα, τη σήκωσε με ευλάβεια, κατέβηκε στην παραλία και την έριξε στη θάλασσα λέγοντας:
- Δέσποινα Θεοτόκε, εσύ έχεις τη δύναμη κι εμάς να διασώσεις από τη οργή του Βασιλιά, αλλά και την εικόνα σου από τον καταποντισμό.
Τότε πραγματικά έγινε κάτι θαυμαστό. Ή θαυματουργή εικόνα στάθηκε όρθια στα κύματα και κατευθύνθηκε προς τη δύση. Συγκινημένη ή γυναίκα από το γεγονός γυρίζει στον γιο της και του λέει:
- Εγώ, παιδί μου, για την αγάπη της Παναγίας είμαι έτοιμη να πεθάνω. Εσύ να φύγεις. Να πάς στην Ελλάδα.
Χωρίς αργοπορία το παιδί ετοιμάστηκε και ξεκίνησε για τη Θεσσαλονίκη, κι από κει για τον "Αθωνα, όπου έμόνασε. Σάν μοναχός άσκήτεψε στον τόπο πού αργότερα ιδρύθηκε ή μονή των Ιβήρων. Αυτό ήταν οικονομία Θεού, γιατί έτσι πληροφορήθηκαν οί άλλοι μοναχοί το ιστορικό της θαυματουργής εικόνας.
Πέρασε καιρός. Ό μοναχός από τη Νίκαια πέθανε, και το μοναστήρι των Ιβήρων ιδρύθηκε και ολοκληρώθηκε. Ήταν βράδυ, όταν οι μοναχοί άντίκρυσαν ένα παράξενο θέαμα: Ένα πύρινο στύλο πού ξεκινούσε από τη θάλασσα κι έφθανε στον ουρανό.
Το όραμα συνεχίστηκε ήμερες και νύχτες. Κατεβαίνουν οι αδελφοί στην παραλία και βλέπουν με θαυμασμό στη βάση του πύρινου στύλου μία εικόνα της Θεοτόκου. Όσο όμως την πλησίαζαν εκείνη απομακρυνόταν. Συγκεντρώθηκαν τότε στην εκκλησία και παρακάλεσαν με δάκρυα τον Κύριο να χαρίσει στο μοναστήρι τους τον ανεκτίμητο αυτό θησαυρό. Μεταξύ των μοναχών υπήρχε ένας ευλαβής ασκητής, πού λεγόταν Γαβριήλ. Σ' αυτόν παρουσιάζεται ή Παναγία και του λέει:
- Να πεις στον ηγούμενο και στους αδελφούς ότι θα σας παραδώσω την εικόνα μου, για να σας προστατεύει. Θα μπεις κατόπιν στη θάλασσα, θα περπατήσεις πάνω στα κύματα, κι έτσι θα καταλάβουν όλοι την εύνοια μου για το μοναστήρι σας.
Έτσι κι έγινε. Ό π. Γαβριήλ περπάτησε πάνω στη θάλασσα σαν σε στερεά γη, παρέλαβε με ευλάβεια τη θαυματουργή εικόνα και επέστρεψε στην παραλία. Εκεί συγκεντρωμένοι όλοι οι μοναχοί της επιφύλαξαν τιμητική υποδοχή. Ύστερα την παρέλαβαν και την τοποθέτησαν στο Ιερό βήμα του καθολικού.
"Οταν την επομένη ό εκκλησιαστικός πήγε ν' ανάψει τα καντήλια, ή εικόνα έλειπε. Ερεύνησε παντού και την ανακάλυψε στο τείχος, πάνω από την πύλη της μονής. Την επανέφεραν στο καθολικό, αλλά ή εικόνα έφυγε και πάλι. Αυτό επαναλήφθηκε πολλές φορές. Τέλος ή Παναγία παρουσιάζεται στον γέροντα Γαβριήλ και του λέει:
- Να πεις στους αδελφούς να μη μ' ενοχλούν. Δεν ήρθα εδώ νια να φυλάγομαι από σας, αλλά να σας φυλάω. Όσοι ζείτε στο Όρος τούτο ενάρετα, να ελπίζετε στην ευσπλαχνία του Υιού μου. Γιατί, όσο υπάρχει ή εικόνα μου μέσα στη μονή σας, ή χάρη και το έλεος Του θα σας επισκιάζουν πάντοτε.
Ύστερα άπ' αυτό οί μοναχοί έχτισαν παρεκκλήσι κοντά στην πύλη κι εκεί τοποθέτησαν την ιερή εικόνα.
Πράγματι ή ΠορταÀτισσα, καθώς υποσχέθηκε, προστατεύει τη μονή και οικονομεί κάθε της ανάγκη Ή θεραπεία της πριγκίπισσας. Το 1651 οί 365 Ιβηρίτες μοναχοί δοκίμαζαν οικονομική στενότητα, γι' αυτό ανέθεσαν στη Θεοτόκο να μεριμνήσει για τη συντήρηση τους. Αμέσως ή φιλόστοργη Μητέρα έτρεξε νια εξεύρεση πόρων με το ακόλουθο χαριτωμένο θαύμα.
Εκείνη την περίοδο ήταν βαριά άρρωστη ή κόρη του τσάρου της Ρωσίας Αλεξίου Μιχαήλοβιτς. Τα πόδια της ήταν παράλυτα και για τους γιατρούς αθεράπευτα.
Τη θλίψη της πριγκίπισσας και των Βασιλέων γονέων της έρχεται τώρα να μεταβάλει σε χαρά ή θαυματουργή Πορταίτισσα. Παρουσιάζεται μια νύχτα στον ύπνο της, κι αφού της έδωσε θάρρος και υποσχέθηκε να τη θεραπεύσει της λέει:
- Να πεις στον πατέρα σου να φέρει από τη μονή των Ιβήρων την εικόνα μου την Πορταϊτισσα.
Το πρωί ή άρρωστη διαβίβασε την εντολή κι αμέσως ξεκίνησε έκτακτη αποστολή, για να μεταφέρει στους Ιβηρίτες μοναχούς την επιθυμία του τσάρου. Εκείνοι φοβήθηκαν μήπως ή εικόνα δεν επιστραφεί, και αποφάσισαν να στείλουν ένα πιστό αντίγραφο με τιμητική συνοδεία τεσσάρων ιερομόναχων.
Μόλις μαθεύτηκε ό ερχομός της σεπτής εικόνας στη Μόσχα, ή πόλη άδειασε. Όλοι, βασιλείς και λαός, έτρεξαν να την προϋπαντήσουν. Στ' ανάκτορα όμως ή πριγκίπισσα κειτόταν στο κρεβάτι, χωρίς να γνωρίζει τίποτε. Κάποια στιγμή ζήτησε τη μητέρα της και τότε πληροφορήθηκε το μεγάλο γεγονός.
- Τί; φώναξε. Έρχεται ή Παναγία, κι έμενα με άφησαν εδώ;
Πηδά αμέσως από το κρεβάτι, ντύνεται και τρέχει να υποδεχθεί κι εκείνη την Παναγία. Ό κόσμος είδε την παράλυτη πριγκίπισσα να τρέχει και τα έχασε. Ή συγκίνηση κορυφώθηκε, όταν από την άλλη μεριά έφθασε ή αγία είκόνα κι έγινε ή τελετή της υποδοχής και της προσκυνήσεως.
- Μεγαλειότατε, είπαν οί απεσταλμένοι, προσφέρουμε τη σεπτή αυτή είκόνα σαν δώρο στο ευσεβές ρωσικό έθνος.
- Σας ευχαριστώ, είπε συγκινημένος ό τσάρος. Σέ ένδειξη της ευγνωμοσύνης μου σας παραχωρώ μία από τίς καλύτερες μονές της πρωτεύουσας, τον άγιο Νικόλαο. Επίσης ετήσιο επίδομα από 2.500 ρούβλια, ατέλεια σε ό,τι εισάγετε και εξάγετε από τη χώρα μου, καθώς και δωρεάν μετακίνηση των απεσταλμένων σας.
Το μετόχι αυτό παρέμεινε στην κυριότητα της μονής Ιβήρων μέχρι το 1932 και της εξασφάλιζε τόσες προσόδους, ώστε κάλυπτε όλες σχεδόν τίς υλικές της ανάγκες.

~ Παναγία Ευαγγελίστρια της Τήνου
 Ναός Ευαγγελίστριας 

Το πρώτο που αντικρίζει ο καθένας που φτάνει στο λιµάνι της Τήνου µε το καράβι είναι το καµπαναριό της Ευαγγελίστριας και η µεγαλόπρεπη εκκλησία που δεσπόζουν σε λόφο πάνω από τη Χώρα. Αποτελεί προορισµό ζωής για πολλούς πιστούς χριστιανούς και αγαπηµένο προορισµό για όσους ενδιαφέρονται για τη θρησκεία, την τέχνη, την ιστορία. Ο ναός αυτός είναι άµεσα συνδεδεµένος µε την ιστορία της Τήνου, αλλά και την οικονοµία και τον τουρισµό του νησιού. 
Η αρχιτεκτονική του ναού ακολουθεί τα πρότυπα της παράδοσης του νησιού, αλλά έχει και πολλές επιρροές από τη ∆ύση και την Ανατολή. Έχει κτιστεί πάνω σε κατάλοιπα παλαιοχριστιανικού ναού αφιερωµένου στον Άγιο Ιωάννη Πρόδροµο, ενώ προϋπήρχε αρχαίο τέµενος προς τιµήν του ∆ιονύσου. Η Παναγία της Τήνου είναι ένα συγκρότηµα αποτελούµενο από διώροφο κτίριο που στεγάζει τον κυρίως ναό στον άνω όροφο και πολλά άλλα βοηθητικά κτίσµατα ενσωµατωµένα στον περίβολό της. Είναι τρίκλιτη βασιλική µε διευρυµένο και υπερυψωµένο το µεσαίο κλίτος, το οποίο χωρίζεται από τα δυο πλαϊνά µε κιονοστοιχίες. Πάνω από την κύρια είσοδο του ναού µπορεί κανείς να δει ένα µαρµάρινο υπέρθυρο µε ανάγλυφους τους δυο αρχαγγέλους και ανάµεσα εγχάρακτη επιγραφή των κτιτόρων του ναού. 
Η θαυµατουργή εικόνα του Ευαγ- γελισµού βρίσκεται αριστερά όπως εισέρχεται ο προσκυνητής, τοπο- θετηµένη σε µαρµάρινο περίτεχνο προσκυνητάρι. Η ξύλινη εικόνα «τραυµατισµένη» από προγενέστερη πυρκαγιά, αλλά και σχισµένη στα δυο από το χτύπηµα του εργάτη κατά την εύρεσή της φαντάζει µεγαλόπρεπη καθώς καλύπτεται από αµέτρητα κοσµήµατα και αφιερώµατα των πρώτων προσκυνητών της. Ανάµεσα στα τιµαλφή ξεχωρίζουν τα πρόσωπα της Παναγίας και του αρχαγγέλου Γαβριήλ. Ορισµένοι υποστηρίζουν ότι η εικόνα ζωγραφίστηκε από τον Ευαγγελιστή Λουκά, ενώ άλλοι τη χρονολογούν αργότερα. Από πιστό αντίγραφο της εικόνας γνωρίζουµε ότι απεικονίζεται η σκηνή του Ευαγγελισµού µε τον άγγελο να προσφέρει τον κρίνο αριστερά και την Παναγία γονατιστή σε στάση ευλάβειας και δέους δεξιά. 
Ο ναός είναι κατάµεστος από τάµατα και αφιερώµατα των πολυπληθών πιστών, µε τα οποία εκφράζουν είτε τις παρακλήσεις τους είτε την ευγνωµοσύνη τους για τα «θαύµατα» που τους αξίωσε η Παναγία. Ανάµεσα σ’ αυτά ξεχωρίζουν η ασηµένια πορτοκαλιά δεξιά της εισόδου, δέντρο που αντίκρισε τυφλός που θεραπεύτηκε, το καράβι µε το σφηνωµένο ψάρι στο σκαρί του, αφιερωµένο από καπετάνιο που σώθηκε εκ θαύµατος από βέβαιο πνιγµό και πολλά άλλα που µπορεί κανείς να παρατηρήσει γύρω του. Όλα αυτά µαζί µε τον υπόλοιπο διάκοσµο του ναού, το επιβλητικό ξυλόγλυπτο και επίχρυσο τέµπλο, τον άµβωνα και τον περίτεχνο δεσποτικό θρόνο προκαλούν την κατάνυξη και το δέος στον κάθε επισκέπτη. 
Κάτω από τον κυρίως ναό βρίσκεται αυτός της Ζωοδόχου Πηγής - Ευρέσεως. Εδώ ο προσκυνητής µπορεί να πάρει αγίασµα από την πηγή που ανέβλυσε και χώµα από τον τόπο που βρέθηκε η εικόνα. 
Στους χώρους που περιβάλλουν την αυλή της Παναγίας στεγάζονται γραφεία, µουσεία και άλλες υπηρεσίες για την εξυπηρέτηση των αναγκών του Ιδρύµατος και των επισκεπτών. Στην αυλή, επίσης, βρίσκεται και η φιάλη-συντριβάνι, δωρεά ενός αλλόδοξου, ο οποίος πίστεψε αποδίδοντας τη θεραπεία του σε θαύµα της Μεγαλόχαρης. 
Στο πλάι της εκκλησίας ορθώνεται το επιβλητικό καµπαναριό. Λίθινο στη βάση του, υψώνεται στα 30 µέτρα µε τρία µαρµάρινα φανάρια, φιλοτεχνη- µένα από τον Ιωάννη Φιλιππότη πάνω σε µελέτες του Αναστ. Ορλάνδου. Με τη µεγαλοπρέπειά του και τις εύηχες καµπάνες του που αντηχούν σε ολόκληρη τη Χώρα και τα γύρω χωριά, αποτελεί σήµα κατατεθέν του συγκροτήµατος της Παναγίας, αλλά και ολόκληρης της πρωτεύουσας, καθώς είναι το πρώτο που αντικρίζει από το καράβι ο επισκέπτης. 

Η ΕΥΡΕΣΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

Στις αρχές του 19ου αιώνα µόναζε στη Μονή Κεχροβουνίου η µοναχή Πελαγία. Σ’ αυτήν παρουσιάστηκε σε όραµα η Παναγία υποδεικνύοντάς της το µέρος όπου έπρεπε να σκάψουν, για να βρουν την εικόνα της. Αυτό το όραµα επαναλήφθηκε τρεις φορές, ώσπου πείστηκε η µοναχή και αποτάθηκε στις αρχές του νησιού, οι οποίες έλαβαν µέριµνα για την αναζήτηση της εικόνας. Έπειτα από ανεπιτυχή αποτελέσµατα εγκατέλειψαν την προσπάθεια, αλλά µετά από λοιµό που έπληξε το νησί, επανέλαβαν τις εργασίες µε µεγαλύτερο ζήλο. Σκάβοντας στα θεµέλια παλαιοχριστιανικού ναού για να κτίσουν ένα νέο, την ηµέρα του αγιασµού (01/01/1823) ανέβλυσε νερό από ένα ξεροπήγαδο της περιοχής, γεγονός που θεωρήθηκε θαύµα. Ο νέος ναός αφιερώθηκε στη Ζωοδόχο Πηγή. Ενώ συνεχίζονταν οι ανασκαφές για την εύρεση της εικόνας, στις 30 Ιανουαρίου η σκαπάνη ενός εργάτη από το χωριό Φαλατάδος χτύπησε και έκοψε στα δυο την εικόνα, αφήνοντας άθικτες τις µορφές του Αγγέλου και της Παναγίας. 
Το χαρµόσυνο µήνυµα της εύρεσης διαδόθηκε αστραπιαία σε όλη την επαναστατηµένη Ελλάδα και όλοι οι πιστοί προσήλθαν, για να την προσκυνήσουν και να προσφέρουν οικονοµική ενίσχυση για την ανέγερση του ναού της και τα τιµαλφή τους ως αφιερώµατα, ενώ οι εργασίες συνεχίζονταν πυρετωδώς. Ανάµεσα στους πρώτους προσκυνητές συγκαταλέγονται οι ήρωες του αγώνα Κολοκοτρώνης, Μακρυγιάννης, Μιαούλης, Κανάρης και άλλοι. 

ΤΑ «ΦΑΝΑΡΑΚΙΑ»

Είναι ένα έθιµο που πραγµατοποιείται κάθε χρόνο στις 30 Ιανουαρίου στη Χώρα, όπου αναβιώνει η αθρόα προσέλευση των Τηνιακών από κάθε γωνιά του νησιού µε τα αναµµένα φανάρια στα χέρια για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας, µόλις διαδόθηκε η είδηση της εύρεσής της. 
Το βράδυ της 30ής Ιανουαρίου η φιλαρµονική του ∆ήµου, οι µαθητές ∆ηµοτικών, Γυµνασίου και Λυκείων, αλλά και µικρά παιδιά καθώς και µεγάλοι κάθε ηλικίας κρατώντας από ένα φαναράκι µε πολύχρωµες διαφανείς µεµβράνες ξεκινώντας από την Παναγία και περνώντας από τα στενά δροµάκια ψάλλουν εµβατήρια σχετικά µε τη µεγάλη αυτή γιορτή της Τήνου.
«∆εύτε Τήνιοι πολίται
να πανηγηρίσωµεν
εύρεση της Παναγιάς µας
όλοι να υµνήσωµεν»
Προηγούνται ο κλήρος και οι αρχές της Τήνου και των Κυκλάδων, ακολουθεί πλήθος κόσµου από όλο το νησί, καθώς και επισκέπτες και συγκεντρώνονται στην πλατεία Παντανάσσης, ενώ πυροτεχνήµατα φωτίζουν τον ουρανό και σφυρίζουν τα καράβια. Από την εξέδρα της πλατείας απευθύνονται ευχετήριοι λόγοι και τελειώνει αυτή η χαρµόσυνη εκδήλωση µε πλούσιο κέρασµα από το ∆ήµο Τήνου. 

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΙΕΡΟ Ι∆ΡΥΜΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΤΗΝΟΥ

Το Π.Ι.Ι.Ε.Τ. είναι νοµικό πρόσωπο ∆ηµοσίου ∆ικαίου και βρίσκεται υπό την εποπτεία του ΥΠ.Ε.Π.Θ. ∆ιοικείται από 10µελή επιτροπή υπό την προεδρία του Μητροπολίτη Σύρου-Τήνου. Τα έσοδα προέρχονται από εισφορές πιστών, δικαιώµατα ιεροπραξιών, κληροδοτήµατα, εκποίηση αφιερωµάτων και ενοίκια ακινήτων. 
Οι δραστηριότητες που έχει αναπτύξει µέχρι σήµερα είναι πολύµορφες και πολυσήµαντες. Συγκεκριµένα αναπτύσσει πλήθος Εθνικών, Εκπαιδευτικών, Φιλανθρωπικών, Θρησκευτικών, Κοινωνικών και Πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Ανάµεσα σ’ αυτές περιλαµβάνονται: η περίθαλψη χιλιάδων προσφύγων, η διάθεση τιµαλφών του ναού και της εικόνας στην Κυβέρνηση για ανάγκες σε πολέµους, η ίδρυση, χρηµατοδότηση και ενίσχυση σχολείων, οι υποτροφίες σε Τηνίους που διακρίνονται σε επιδόσεις (όπως Ν. Λύτρας, Ν. Γύζης, Γ. Χαλεπάς, Ν. Λούβαρης και πολλοί άλλοι), τα βοηθήµατα σε απόρους, ασθενείς, ηλικιωµένους κλπ, τα κοινωφελή έργα (όπως οδοί, ύδρευση, ηλεκτροφωτισµός, λιµάνι κλπ) και πολλές άλλες.

∆ΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

Η µεγαλύτερη γιορτή της Τήνου και από τις µεγαλύτερες της Ορθοδοξίας είναι η γιορτή της Παναγίας το ∆εκαπενταύγουστο. Όχι µόνο ο ναός αλλά και ολόκληρο το νησί ετοιµάζεται καιρό πριν γι’ αυτή τη µέρα. Πλήθος κόσµου συνωστίζεται από βραδύς µέσα στην εκκλησία, στο προαύλιο της Παναγίας, αλλά και στο πεζοδρόµιο της οδού Μεγαλόχαρης για να ακούσει «Εν τη γεννήσει την Παρθενίαν εφύλαξας, εν τη κοιµήσει τον κόσµον ου κατέλιπες Θεοτόκε…». Όλη τη νύχτα η ψαλµωδία και οι γλυκόλαλες καµπάνες ενώνονται µε τις παρακλήσεις και τον πόνο των ανθρώπων που προσέτρεξαν στη χάρη της, ακόµα και από τα πέρατα της γης. 
Κι όταν ξηµερώνει η γιορτή της Παναγίας, γίνεται το αδιαχώρητο όχι µόνο στην εκκλησία και στα πέριξ αυτής, αλλά και στους δρόµους, στην πλατεία, στο λιµάνι και απ’ όπου θα περάσει η λιτανεία µε τη θαυµατουργή εικόνα. Μετά το πέρας της αρχιερατικής λειτουργίας που τελείται στο ναό µέσα σε µια κατανυκτική και συγκινητική ατµόσφαιρα, ξεκινάει λιτανεία εν ποµπή προς την πλατεία Παντανάσσης µε τη φιλαρµονική του ∆ήµου, αγήµατα του ναυτικού, την εικόνα µε το κουβούκλιο που την κουβαλάνε τιµής ένεκεν άνδρες του ναυτικού, σύσσωµο τον κλήρο, εκπροσώπους της πολιτείας και τοπικές αρχές και όλους αυτούς τους απλούς ανθρώπους. Και όπως κατεβαίνει προς το λιµάνι, σπρώχνονται να µπουν στη µέση του δρόµου, να περάσει από πάνω τους η Παναγία, να την αγγίξουν, να ικετέψουν να κάνει το θαύµα της. Μαζί µε τους ψαλµούς και τη µουσική ακούς φωνές απελπισµένων, ικεσίες και παρακλήσεις, αλλά και χαρούµενες φωνές ευγνωµοσύνης για το θαύµα που αξιώθηκαν. Στην εξέδρα της πλατείας γίνεται δοξολογία, εκφωνούνται πανηγυρικοί από θρησκευτικούς και πολιτικούς εκπροσώπους, ενώ ταυτόχρονα ένα τιµητικό άγηµα µε εκπρόσωπο της πολιτείας µεταβαίνουν στο χώρο, όπου βυθίστηκε το καταδροµικό «Έλλη», για να αποτίσουν τιµές στους άνδρες του πληρώµατος που χάθηκαν από άνανδρη επίθεση των Ιταλών την ίδια µέρα του 1940. Τέλος, η εικόνα επιστρέφει κατά τον ίδιο τρόπο πίσω στο ναό, αφήνοντας στις ψυχές όλων δέος και ελπίδα.

~  Παναγία η Γοργοεπήκοος
 Παναγία η Γοργοεπήκοος  : Η θαυματουργή εικόνα της Μονής Δοχειαρίου

Ένα από τα πολλά ονόματα που προσδίδουμε στην Παναγία μας είναι Γοργοεπήκοος και η ομώνυμη θαυματουργή εικόνα της βρίσκεται στην Ιερά Μονή Δοχειαρίου Αγίου Όρους από το 1646.Εκεί, όπως αναφέρεται στο ιστορικό της Μονής, "λάμπει ως πολύφωτος σελήνη, σαν άριστος κυβερνήτης και σοφός οικονόμος το διακυβερνά", φυλάσσοντας από κάθε προσβολή και επήρρεια τους ασκομένους σε αυτό οσίους πατέρες, αλλά και όσους προστρέχουν σ' εκείνη με πίστη, ζητώντας την βοήθεια της. Και γενικά διαφυλάττει και γοργώς και προθύμως υπακούει και ελεεί όλους, όσοι την ευλαβούμαστε και την επικαλούμαστε με πίστη.

Όπως αναφέρει στο Συναξάρι Ο όσιος Νικόδημος, στη Μονή του Δοχειαρίου, στο δεξί μέρος της Τραπέζης του Μοναστηρίου, βρισκόταν μια παλαιά εικόνα της Παναγίας. Οι πατέρες της Μονής αναφέρουν ότι είχε αγιογραφηθεί από την εποχή του κτήτορος της Μονής Νεοφύτου, τον 11ο αιώνα.
Το έτος 1646, που ήταν ένα έτος πολύ δύσκολο για την Ιερά Μονή, διότι δεν είχε τα απαραίτητα χρήματα για να πληρώσει τους καθορισμένους φόρους στους Τούρκους κατακτητές, ο τραπεζάριος του Μοναστηριού, περνούσε μπροστά από αυτήν την εικόνα συνεχώς, ακόμα και τη νύχτα βαστάζοντας στα χέρια του αναμμένα δαδιά. Μια βραδυά, εκείνο το έτος, λοιπόν, καθώς περνούσε και πάλι μπροστά από την εικόνα της Θεοτόκου, ακούει φωνή να βγαίνει από την εικόνα και να του λέει:
 "Μην περνάς από εκεί και μαυρίζεις τον τόπο με καπνό". Ό μοναχός νομίζοντας ότι κάποιος άνθρωπος φώναξε, καταφρόνησε τη φωνή και δεν έδωσε σημασία.
Μετά από λίγες ημέρες, κι ενώ εκείνος συνέχιζε να περνάει μπροστά από την εικόνα με αναμμένα τα δαδιά, ακούει και πάλι τη φωνή να του λέει: '"Ώ Μοναχέ αμόναχε, έως πότε θα συνεχίσεις να καπνίζεις τη μορφή μου και να με μαυρίζεις ατιμώντας με;". Και συγχρόνως με τη φωνή έχασε ο ταλαίπωρος το φως του κι έμεινε τυφλός.
 "Ετσι καταλαβαίνοντας το σφάλμα του, ότι δηλαδή καταφρόνησε την πρώτη φωνή και δεν υπάκουσε, κατασκεύασε ένα στασίδι μπροστά στην εικόνα της Παναγίας και την παρακαλούσε συνεχώς να του συγχωρέσει αυτό το εξ' απροσεξίας αμάρτημα και να του χαρίσει το φως του, ώστε βλέποντας την Αγία Εικόνα της να την δοξάζει και να την ευχαριστεί πάντοτε.
Και η Παναγία μας, εισάκουσε την προσευχή του και του είπε: "Ιδού, από σήμερα σου χαρίζω το φως και πρόσεξε στο εξής να μην περάσεις με αναμμένα δαδιά, γιατί εγώ είμαι η Κυρία της Μονής αυτής και γοργά υπακούω σ' εκείνους που με επικαλούνται και τους χαρίζω τα προς σωτηρία αιτήματά τους, διότι καλούμαι Γοργοεπήκοος".
Από τότε η Αγία αυτή εικόνα ονομάζεται Γοργοεπήκοος, γιατί πραγματικά με τα θαυμαστά έργα της συνεχώς αποδεικνύει ότι γρήγορα υπακούει σ' εκείνους που προστρέχουν σ' αυτήν με ευλάβεια και πίστη.
Και πραγματικά η χάρη της ενεργεί πάμπολλα θαύματα όχι μόνο στο Άγιο Όρος, αλλά και έξω από αυτό, σε πόλεις και χωριά, σε ολόκληρη την Ελλάδα, αλλά και σε άλλα μέρη, όπου την ευλαβούνται και την επικαλούνται.
Η Παναγία η Γοργοεπήκοος είναι πολύ θαυματουργή, ιατρεύει διάφορες ασθένειες, χαρίζει παιδιά σε άτεκνα ζευγάρια, φανερώνει απολεσθέντα αντικείμενα, προστατεύει όσους κινδυνεύουν στη θάλασσα, λυτρώνει όσους αιχμαλωτίζονται, θεραπεύει από τον πονοκέφαλο και την κόπωση, ανορθεί τους παραλύτους, χαρίζει το φως στους τυφλούς, θεραπεύει από θανατηφόρες ασθένειες, διώκει τις ακρίδες από τα χωράφια και άλλα πολλά θαυμαστά που βρίσκονται γραμμένα στη Μονή Δοχειαρίου, ως θαυματουργές επεμβάσεις της Παναγίας της Γοργοεπηκόου.
Όταν λοιπόν θεραπεύθηκε από την τύφλωση του ο τραπεζάρης Μοναχός, ονόματι Νείλος, οι πατέρες της Μονής έφτιαξαν στο χώρο αυτό ένα παρεκκλήσι προς τιμήν της Παναγίας της Γοργοϋπηκόου, αφού η ίδια η Παναγία χαρακτήρισε τον εαυτό της με το επίθετο αυτό. Εκεί τελείται δύο φορές την εβδομάδα η θεία Λειτουργία, εκεί γίνονται οι κουρές των μοναχών και καθημερινά, πρωί και βράδυ, ψάλλονται παρακλήσεις μπροστά στην ιερή εικόνα.
Η πρώτη αγιογραφηθείσα εικόνα της Παναγίας στη Μονή Δοχειαρίου, που έγινε το 1563, την αναφέρει ως Βρεφοκρατούσα, Φοβερά Προστασία και Γοργοεπήκοο. Πρέπει να επισημάνουμε λοιπόν, ότι η Παναγία όταν μίλησε στο μοναχό δεν χρησιμοποίησε για τον εαυτό της κανένα από τα ονόματα που ήταν γραμμένα στην τοιχογραφία, δηλαδή Γοργοεπήκοος, Βρεφοκοατούσα , Φοβερά Προστασία, αλλά κράτησε για τον εαυτό της το όνομα Γοργοεπήκοος, δηλώνοντας με τον τρόπο αυτό ότι υπακούει γρήγορα στις δεήσεις των πιστών και κατ' επέκταση ότι η υπακοή παίζει το σημαντικότερο ρόλο στη σωτηρία των ανθρώπων.
Μετά το θαύμα στο μοναχό Νείλο, στον οποίο χάρισε πάλι το φως του, η Παναγία μας θέλησε να δείξει μια άλλη ιδιότητά της, ένα άλλο χάρισμα για τη σωτηρία και την πνευματική προκοπή των ανθρώπων κι έδωσε στον εαυτό της το όνομα Γοργοϋπήκοος, τονίζοντας το έργο της διακονίας. Όπως και ο Υιός της, έτσι κι εκείνη διακονεί με άπειρους τρόπους τη σωτηρία μας. Κι όπως με την υπακοή της τότε στα λόγια του Αρχαγγέλου Γαβριήλ συνέβαλε στη σωτηρία μας, έτσι και τώρα, ως υπακούουσα στα αιτήματά μας, επαναλαμβάνει με ταπείνωση:
 "ιδού η δούλη Κυρίου". Έτσι βοηθάει και σώζει γρήγορα όσους με πίστη καταφεύγουν σε αυτή και την επικαλούνται και την τιμούν ως Γοργοεπήκοο. Έκτοτε πολλές εικόνες, εκκλησίες, αλλά και μονές τιμούν την Παναγία την Γοργοεπήκοο, όπως άλλωστε κι εμείς που αποφασίσαμε με ευλάβεια να αφιερώσουμε το εσωτερικό παρεκκλήσιο του Μοναστηριού μας στο άγιο όνομά της.
Γιατί πραγματικά αισθανόμαστε πόσο μεγάλη ανάγκη έχουμε από τις πρεσβείες, τις μεσιτείες και την μητρική προστασία Της στους δύσκολους καιρούς που ζούμε. Η Μητέρα του Κυρίου μας μεριμνά γοργά για τη σωτηρία όλων μας και αναδίδει χάρη σε όλους όσους την επικαλούνται με πίστη, ελπίδα και αγάπη. Ας Την επικαλούμαστε πάντοτε, ας ψάλλουμε την Παράκλησή Της και ας Την πανηγυρίζουμε την ημέρα της εορτής Της, την 1η Οκτωβρίου

 

~ Παναγία Σουμελά Βέρμιο  Βέροια

 Παναγία Σουμελά      ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΟΥΜΕΛΑ

       H θαυματουργή εικόνα της Παναγίας σύμφωνα με την παράδοση της Ορθοδόξου εκκλησίας είναι έργο του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά. Το όνομα Σουμελά ετυμολογείται από το όρος μελά και του ποντιακού ιδιώματος σού, που σημαίνει «εις το» ή «εις του» και έγινε Σουμελά «εις του Μελά». Την εικόνα της Σουμελά, έφερε στην Αθήνα, μετά το θάνατο του Λουκά, ο μαθητής του Ανανίας και την τοποθέτησαν σε περικαλλή ναό της Θεοτόκου. Για αυτό το λόγο, αρχικά είχε ονομαστεί ως η Παναγία η Αθηνιώτισσα.       

Το 386 μ.Χ. με Βαθιά πίστη και απόλυτη εμπιστοσύνη το πρόσωπο της οι Αθηναίοι μοναχοί Βαρνάβας και Σωφρόνιος ιδρύουν το μοναστήρι της στο όρος Μελά της Τραπεζούντας, όπου ως των ξεριζωμό των Ελλήνων της Ανατολής έζησαν εκατοντάδες μοναχοί και ασκητές.        
 Η παράδοση λεει ότι οι μοναχοί, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα της Παναγίας, ακολούθησαν την πορεία της εικόνας της που πέταξε ως τον Πόντο. Πέρασαν από τα Μετέωρα, τη Χαλκιδική και από την παραλία της μονής Βατοπεδίου, ένας άγνωστος τους πήρε με το καράβι του και τους πήγε ως τη Μαρώνεια. Από κει, πεζοπορώντας πέρασαν τη Ραιδεστό, έφτασαν στην Κωνσταντινούπολη και με ένα πλοιάριο πήγαν στην Τραπεζούντα.
Εκεί, τους εμφανίσθηκε και πάλι η Παναγία, πληροφορώντας τους ότι η εικόνα της προπορεύεται στο όρος Μελά.

Με πυξίδα τον Πυξίτη ποταμό, ανηφόρησαν προς το όρος, όπου βρέθηκαν μπροστά σε μια σπηλιά από την είσοδο της οποίας παρατήρησαν μια χρυσαφένια λάμψη. Ήταν το φως της Εικόνας της Αθηνιώτισσας.
Γονατιστοί και δακρυσμένοι, ευχαρίστησαν την Παναγία και της υποσχέθηκαν ότι στο σημείο, θα χτίσουν προς τιμήν της ναό. Με μοναδικά εφόδια την πίστη, την επιμονή και την εργατικότητα, οι δυο ερημίτες μοναχοί, κατόρθωσαν να χτίσουν την εκκλησία της Σουμελιώτισσας, σκαλιστή μέσα στο βουνό. Από τότε έγινε γνωστή ως Παναγία Σουμελά.

 

 

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΟΥΜΕΛΑ  

 

Παναγία η Σουμελά

 

 

Άξιο θαυμασμού είναι το μεγάλο πνευματικό, εθνικό και κοινωνικό έργο της Σουμελιώτισσας, ιδιαίτερα μετά την πτώση της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας. Γίνεται το σύμβολο και η ελπίδα των Ελληνoποντίων που καταφεύγουν στην προστασία της και βρίσκουν παρηγοριά και ασφάλεια. Κάτω από την προστασία της οι υπόδουλοι Έλληνες βρίσκουν τη δύναμη να αγωνιστούν ενάντια στις τουρκικές διώξεις, στα βασανιστήρια, στους εξισλαμισμούς και κατά τα τελευταία πριν από την ανταλλαγή χρόνια να σηκώσουν το βαρύ σταυρό της εξόντωσης από τη σχεδιασμένη από το επίσημο τουρκικό κράτος τακτική της γενοκτονίας όπου θυσιάστηκαν 350.000 Έλληνες του Πόντου.

Μέσα στο βαρύ της τυραννίας κλίμα, είναι κέντρο γραμμάτων και παιδείας, εκπαιδεύοντας ιερείς και δάσκαλους, δρώντας ανασταλτικά στον οδοστρωτήρα του εκτουρκισμού και στην απώλεια της εθνικής ταυτότητας και συνείδησης, ανατρέποντας το ηθικό των Ελλήνων με την ιδέα της εθνικής ανεξαρτησίας και της θρησκευτικής ελευθερίας..

Με τον ξεριζωμό το εικόνισμα της Παναγίας θάφτηκε από τους τελευταίους μοναχούς στα αγιασμένα χώματα της. Δέκα χρόνια αργότερα ο μητροπολίτη Ξάνθης Πολύκαρπος Ψωμιάδης και ο υπουργός Λεωνίδας Ιασονίδης ζήτησαν τη μεσολάβηση του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου για την απελευθέρωση της εικόνας. Μετά την έγκριση του αιτήματος από τον Τούρκο πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού, πήγε στον πόντο ο αρχιμανδρίτης Αμβρόσιος από τους τελευταίους μοναχούς της μονής και ύστερα από αγωνιώδεις προσπάθειες βρήκε την εικόνα, τον πολύτιμο σταυρό με το τίμιο ξύλο που είχε δωρίσει στο μοναστήρι ο αυτοκράτορας της Τραπεζούντας Εμμανουήλ Γ΄ ο Κομνηνός το χειρόγραφο Ευαγγέλιο του μουσείου Χριστόφορου που είχαν ενταφιαστεί μαζί με την εικόνα, τα μετέφερε στην Αθήνα και τα παρέδωσε στον μητροπολίτη Τραπεζούντας και κατοπινό αρχιεπίσκοπο Αθηνών Χρύσανθο Φιλιππίδη, όπου εκείνος το εναπόθεσε προσωρινά στο βυζαντινό μουσείο Αθηνών.

     Η εικόνα παρέμεινε είκοσι χρόνια λησμονημένη στο μουσείο. Το 1951 ιδρύεται στη Θεσσαλονίκη το σωματείο Παναγία Σουμελά με πρωτεργάτη τον γιατρό Φίλωνα Κτενίδη από την Κρωμνή του Πόντου και τον Αύγουστο του 1952 ύστερα από σοβαρές και υπεύθυνες προσπάθειες η εικόνα της Παναγίας ενθρονίστηκε με επισημότητα στον ναό που χτίστηκε στο όρος Βέρμιο σε περιοχή που παραχώρησε η κοινότητα της Καστανιάς. Τον Αύγουστο του 1993 παραδόθηκαν από το βυζαντινό μουσείο Αθηνών ο πολύτιμος Σταύρος και το Ευαγγέλιο του όσιου Χριστόφορου.    

Από τα πρώτα χρόνια της εγκατάστασης της στο Βέρμιο, άρχισαν να συσσωρεύουν χιλιάδες προσκυνητές με τη συμπαράσταση των οποίων ολοκληρώνεται ένα έργο αξιόλογο, θρησκευτικό, εθνικό, κοινωνικό και πολιτιστικό.

 Η Μονή της Παναγίας Σουμελά βρίσκεται πολύ κοντά στο χωριό Καστανιά της Βέροιας. Χτίστηκε το 1951 από πρόσφυγες του Πόντου που επιθυμούσαν να αναβιώσουν τη Μονή της Παναγίας Σουμελά, που βρισκόταν στο όρος Μελά, κοντά στην Τραπεζούντα. Στη Μονή του Πόντου βρισκόταν η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, η οποία λέγεται ότι εικονογράφησε ο ίδιος ο Ευαγγελιστής Λουκάς, εικόνα η οποία έχει μεταφερθεί από το Βυζαντινό μουσείο στη Μονή και πλήθος πιστών συρρέει κάθε χρόνο για να την προσκυνήσει. Στην Παναγία Σουμελά φυλάσσονται και άλλα θρησκευτικά και ιστορικά κειμήλια του ποντιακού ελληνισμού που σώθηκαν και μεταφέρθηκαν από την εκεί Μονή στην Ελλάδα και στα χρόνια που υπάρχει στη Βέροια αποτελεί πνευματικό κέντρο όλων των πιστών. Η Παναγία Σουμελά γιορτάζει στις 15 Αυγούστου, ημέρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Η υπέροχη ιστορία της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας Σουμελά
Ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς φιλοτέχνησε διάφορες εικόνες αφιερωμένες στην Παναγία. Μία από αυτές είναι και η Παναγία Σουμελά. Σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα, που προηγείται χρονολογικά της Ιεράς Μονής, φυλασσόταν αρχικά στην Αθήνα με τον τίτλο «Παναγία Αθηνιώτισσα». Το όνομα «Σουμελά» προέρχεται από τη φράση «στου Μελά», που σημαίνει «στο όρος Μελά», μια ονομασία που προσδιορίζει το συγκεκριμένο μέρος στην Τραπεζούντα, στις ακτές του Εύξεινου Πόντου.
Μια απίθανη ιστορία εκτυλίσσεται σχετικά με την ύπαρξη αυτής της εικόνας. Κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας του Θεοδόσιου, ένας ιερέας από την Αθήνα είχε ένα όραμα: η Παναγία εμφανίστηκε και ζήτησε να γίνουν αυτός και ο ανιψιός του μοναχοί. Οι δύο άνδρες, Βαρνάβας και Σωφρόνιος, πήγαν να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα, όταν άκουσαν τη φωνή της Θεοτόκου να τους ζητάει να την ακολουθήσουν ανατολικά προς το Όρος Μελά. Την ίδια στιγμή, άγγελοι ψάλλοντας εμφανίστηκαν και πέταξαν με την εικόνα μακριά.
Η εικόνα επέστρεψε στην Αθήνα μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, όπου φυλάχθηκε στο Μουσείο Μπενάκη μέχρι το 1952. Σήμερα, φυλάσσεται στην ιερά μονή της Παναγίας Σουμελά, στη Βέροια, στο χωριό Καστανιές που βρίσκεται στις πλαγιές του όρους Βέρμιο. Ιδρυτές της μονής υπήρξαν Πόντιοι που είχαν την επιθυμία να ανοικοδομήσουν μια νέα Παναγία Σουμελά στην Ελλάδα. Το παράδοξο είναι ότι σε αυτή τη μονή δεν κατοικούν μοναχοί: κτισμένο στις απόκρημνες ράχες του βουνού έχει ως μόνους επισκέπτες προσκυνητές και τουρίστες.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου εορτάζεται εδώ με εκδηλώσεις που διαρκούν δύο ημέρες, όπου συμμετέχουν χιλιάδες επισκέπτες και πιστοί από ολόκληρο τον κόσμο αλλά και εκπρόσωποι της πολιτικής και θρησκευτικής ηγεσίας της χώρας. Η Θεία Λειτουργία και ο Μεγάλος Εσπερινός της Κοίμησης της Θεοτόκου τελούνται στη Μονή με θρησκευτική μεγαλοπρέπεια και ιερή ευλάβεια συμπληρώνοντας την ατμόσφαιρα της βαθιάς κατάνυξης και συγκίνησης για την Παναγία Σουμελά, διαχρονικό σύμβολο του Ποντιακού Ελληνισμού. Αναρτήθηκε από Stamatios Skoulika

~   Παναγία Οδηγήτρια - Ιερά Μονή Ξενοφωντος
Παναγία Οδηγήτρια - Ιερά Μονή Ξενοφώντος

 

Η εικόνα αυτή βρισκόταν από πολύ παλιά στο καθολικό της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου στον κίονα του αριστερού χορού.
Το 1730 όμως εξαφανίστηκε ξαφνικά από τη θέση της, ενώ οι πύλες του ναού ήταν κλειδωμένες, και βρέθηκε στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος. Όλοι νόμισαν ότι κάποιος την είχε κλέψει κρυφά και έτσι η εικόνα μεταφέρθηκε πίσω στη θέση της, ενώ οι Βατοπεδινοί πατέρες έλαβαν αυστηρότατα μέτρα ασφαλείας και σφράγισαν τον ναό.
Σε λίγη όμως ώρα, όταν ανοίχτηκε η εκκλησία για την ακολουθία, η εικόνα έλειπε και πάλι από τη θέση της και πολύ σύντομα έφτανε είδηση από την Μονή του Ξενοφώντος ότι βρέθηκε και πάλι στην αντίστοιχη θέση του εκεί καθολικού.
Οι Βατοπεδινοί πείσθηκαν για το θαύμα και αποφάσισαν να μην αντισταθούν άλλο στη θέληση της Θεομήτορος. Έτρεξαν στη Μονή Ξενοφώντος για να προσκυνήσουν την Οδηγήτρια και για πολύ καιρό της έστελναν λάδι και κερί στην νέα της κατοικία.

~ Παναγία Μυρτιδιώτισσα Κυθήρων

Η μεγαλύτερη μονή των Κυθήρων! Βρίσκετε στην περιοχή των Μυρτιδίων στα δυτικά του νησιού και είναι χτισμένη σε ένα φυσικό βραχώδης άνοιγμα, ανάμεσα από πάρα πολλές μυρτιές! Η εικόνα της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας είναι το πολυτιμότερο κειμήλιο του νησιού και είναι η απανταχού προστάτιδα των Κυθηρίων.  Η παράδοση λέει ότι ένας βοσκός είδε στον ύπνο του έναν άγγελο να του υποδεικνύει ένα σημείο στην περιοχή που είχε τα πρόβατά του. Εκεί μέσα σε μια μυρτιά υπήρχε μία εικόνα με την Παναγία. Ο βοσκός ξύπνησε θορυβημένος. Το πρωί πήγε και βρήκε την εικόνα. Την πήρε στο σπίτι του στο γειτονικό χωριό Καλοκαιρινές. 
Τη νύχτα η εικόνα εξαφανιζόταν, επέστρεφε στη μυρτιά. Ο βοσκός είδε ξανά τον άγγελο να του λέει πως η εικόνα έπρεπε να μείνει εκεί κοντά στη μυρτιά. Έτσι ο βοσκός έκτισε ένα μικρό εκκλησάκι δίπλα στη μυρτιά και τοποθέτησε την εικόνα εκεί, την οποία την ονόμασε Μυρτιδιώτισσα. Αυτό το εκκλησάκι παραμένει έως σήμερα και ονομάζετε παλαιό Καθολικό όπου εκεί στεγάζεται η εικόνα της Παναγίας μαζί με τα τάματα των επισκεπτών της, μερικά τεράστια κεριά φτιαγμένα από τους ιερείς της εποχής και μερικές άλλες μικρές εικόνες. Η εικόνα όταν βρέθηκε δεν είχε τις σημερινές διαστάσεις. Αυτές τις απέκτησε αργότερα όταν τοποθετήθηκε σε ξύλινο πλαίσιο. Το 1837 φιλοτεχνήθηκε το χρυσό ένδυμα, έργο του καλλιτέχνη Νικόλαου Σπιθάκη. Από αυτή την αρχαία εικόνα φαίνονται μόνο τα πρόσωπα, στα οποία με την πάροδο των αιώνων δεν διακρίνονται πλέον τα χαρακτηριστικά. Στο κάτω μέρος της χρυσής επένδυσης απεικονίζονται τρία θαύματα της Μυρτιδιώτισσας. Το θαύμα της ευρέσεως, η ίασης του παραλύτου και το θαύμα της διασώσεως του φρουρίου της πόλεως των Κυθήρων από την πτώση κεραυνού το 1829. Πάνω ακριβώς από το παλαιό Καθολικό, το 1857, χτίστηκε ο νεότερος μεγαλοπρεπής ναός σε ρυθμό τρίκλιτης βασιλικής. Βόρεια και νότια του νεότερου Καθολικού βρίσκονται τα κελιά των πιστών που επισκέπτονται την μονή την περίοδο της νηστείας των πρώτων δεκαπέντε ημερών του Αυγούστου. Αξιοθαύμαστο έργο στο εσωτερικό της μονής είναι το πώρινο κωδωνοστάσιο 26 μέτρων με τοξοειδείς σχηματισμούς στις προσόψεις των τεσσάρων ορόφων του καλλιτέχνη Νικολάου Φατσέα. Σε όλα αυτά τα έργα πρωτοστάτησε ο ιερομόναχος Αγαθάγγελος Καλλίγερος. Στα χρόνια των πειρατικών επιδρομών, η εικόνα για λόγους ασφαλείας φυλασσόταν στο φρούριο της πόλεως των Κυθήρων στον ομώνυμο ναό. Το κορυφαίο θρησκευτικό έθιμο των Κυθήριων είναι η λιτάνευση κατά την Κυριακή της Ορθοδοξίας από τα Μυρτίδια στη Χώρα. Η περιφορά της εικόνας διαρκεί 15 ημέρες περνώντας μέσα από τα περισσότερα χωριά του νησιού καταλήγοντας στην Χώρα  Πολλοί πιστοί ακολουθούν την εικόνα κατά την περιφορά της και τις 15 μέρες! Η Μυρτιώτισσα γιορτάζει στις 24 Σεπτεμβρίου, ημερομηνία ευρέσεως της εικόνας.

~ Παναγία Γερόντισσα  Ι. Μ. Παντοκράτορα Άγιον Όρος
H Εικόνα της Παναγίας της Γερόντισσας (που βρίσκεται στην Ιερά Μονή Παντοκράτορος του Αγίου Όρους), είναι Θαυματουργή.
Tο πρώτο θαύμα που αποδίδεται σε αυτήν αναφέρεται στα χρόνια της βασιλείας του Aλεξίου A' του Kομνηνού.

Όταν κτιζόταν το αρχικό Μονύδριο, 500 περίπου μέτρα μακριά από τα σημερινά κτίρια της Mονής, και ενώ οι εργάτες έκτιζαν, η Εικόνα μαζί με τα εργαλεία των οικοδόμων εξαφανίζονταν μυστηριωδώς και όταν τα αναζητούσαν το πρωί τα ανακάλυπταν στο σημείο που βρίσκεται σήμερα η Mονή.
Έτσι κατάλαβαν ότι θέλημα της Παναγίας ήταν να κτιστεί το Μοναστήρι σε αυτό το σημείο, που η ίδια είχε επιλέξει, και όπου τελικά οικοδομήθηκε ο αρχικός πυρήνας τής Mονής.
Tην εποχή που έγινε το θαύμα, ένας πολύ ενάρετος και μεγάλος σε ηλικία Ηγούμενος μετρούσε τις τελευταίες ώρες της επίγειας ζωής του. Kατά Θεία Αποκάλυψη γνώρισε το τέλος του και θέλησε να κοινωνήσει των Aχράντων Mυστηρίων. Γι' αυτό το λόγο παρακάλεσε τον Ιερομόναχο εφημέριο που Ιερουργούσε τη συγκεκριμένη ημέρα να συντομεύσει τη Θεία Λειτουργία, ώστε να προλάβει να κοινωνήσει.
O Ιερομόναχος όμως δεν υπάκουσε και συνέχισε να λειτουργεί με αργό ρυθμό. Ξαφνικά ακούστηκε από την Εικόνα η φωνή της Παναγίας, η οποία πρόσταζε τον Ιερομόναχο να τελειώσει γρήγορα την Θεία Λειτουργία, ώστε να προλάβει να κοινωνήσει ο Ηγούμενος. Έτσι και έγινε. Mόλις ο Γέροντας κοινώνησε, εκοιμήθη, και εξαιτίας αυτού του περιστατικού η Εικόνα απέκτησε την προσωνυμία Γερόντισσα. Kατόπιν η Εικόνα μεταφέρθηκε έξω από το Iερό Bήμα και τοποθετήθηκε στην αριστερή κολόνα του κυρίως Nαού, όπου μέχρι σήμερα βρίσκεται, ώστε να μπορούν να προσκυνούν οι επισκέπτες της Mονής.

~ Η Παναγία της Κηρήθρας των μελισσιών μονή Ξεσφιγμένου  Α. Όρος

Συγκλονιστικό: Οι μέλισσες σέβονται τις Άγιες Εικόνες
Από τον Μοναχό Συμεών - Στην περιοχή του Καπανδριτίου κοντά στην Αθήνα, συμβαίνει ένα εκπληκτικό γεγονός. Δέκα χρόνια πριν, ο πιστός μελισσοκόμος Ισίδωρος Τιμίνης, σκέφτηκε να τοποθετήσει σε ένα από τα μελίσσια του την Εικόνα της Σταύρωσης του Κυρίου.
Λίγο μόλις μετά, όταν άνοιξε την κυψέλη, βρέθηκε προς μεγάλης εκπλήξεως: οι μέλισσες έδειξαν σεβασμό και ευλάβεια προς την Εικόνα, έχοντάς την «περιβάλλει» με κερί, αλλά αφήνοντας ακάλυπτο το πρόσωπο και το σώμα του Κυρίου.
Από τότε, και κάθε άνοιξη, τοποθετεί στις κυψέλες των μελισσών τις Εικόνες του Σωτήρα Ιησού Χριστού, της Παναγίας και των Αγίων με την ίδια εντυπωσιακή κατάληξη.

~   Παναγία Γλυκοφιλούσα - Ιερά Μονή Φιλοθέου
Παναγία Γλυκοφιλούσα - Ιερά Μονή Φιλοθέου

Όπως η Πορταϊτισσα έτσι και η Γλυκοφιλούσα είναι από τις εικόνες εκείνες που διασώθηκαν από την εικονομαχία και μεταφέρθηκαν θαυματουργικά στον Αθω.
Ήταν κτήμα της Βικτωρίας, ευσεβούς συζύγου του εικονομάχου συγκλητικού Συμεών, η οποία, για να μην την παραδώση, την έριξε στη θάλασσα. Η εικόνα πλέοντας όρθια στα κύματα έφθασε στον αρσανά της Μονής Φιλόθεου, όπου παρελήφθη με πολλή τιμή και χαρά από τον ηγούμενο και τους πατέρες της Μονής, που είχαν ειδοποιηθή με αποκάλυψη της Θεοτόκου.
Στο σημείο της ακτής, όπου απέθεσαν την εικόνα ανέβλυσε άγιασμα. Εκεί κάθε χρόνο την Δευτέρα της Διακαινησίμου γίνεται λιτανεία και αγιασμός.
 Πολλά είναι τα θαύματα της Γλυκοφιλούσης. Το 1713 απάντησε στις προσευχές του ευλαβούς εκκλησιάρχη Ιωαννικίου, που παρεπονείτο για την ένδεια του μοναστηρίου, διαβεβαιώνοντας τον ότι αυτή έχει την πρόνοια για τις υλικές ανάγκες της Μονής. Το 1800 έσωσε έναν προσκυνητή που έπεσε κάτω από τον ξενώνα, που βρισκόταν στον τρίτο όροφο.
Η εικόνα είναι αμφιπρόσωπη με την Σταύρωση στο πίσω μέρος και βρίσκεται στον κίονα του αριστερού χορού του καθολικού.

~ Παναγίας Ελεούσης Ξυνιάδος Δομοκού
    
 Η πρώτη εμφάνιση της Θεοτόκου στον Αθανάσιο ΣύροΟι φοβεροί σεισμοί, που συγκλόνισαν την Θεσσαλία στις 30 Απριλίου 1954 μ.Χ., ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής, έμειναν αξέχαστοι στους παλιότερους κατοίκους της περιοχής. Ιδιαίτερα έμεινε αξέχαστη η ημέρα αυτή για τους κατοίκους του χωριού Ξυνιάδα, και πιο πολύ, για τον μικρό Αθανάσιο Σύρο, που είδε με τα μάτια του την Υπεραγία Θεοτόκο.
Ο ηλικίας οκτώ ετών τότε, Αθανάσιος Νικολάου Σύρος, ενώ έπαιζε το απόγευμα της Παρασκευής μαζί μ’ άλλα παιδιά στην πλαγιά του βουνού είδε μπροστά του μια μαυροφόρα γυναίκα ξυπόλητη να κάνει μετάνοιες. Κι ενώ ο τόπος στο σημείο εκείνο ήταν ξερός, με τις μετάνοιες που έκανε η άγνωστη αυτή μαυροφόρα γυναίκα, έγινε μαλακός και βούλιαζε σαν το ζυμάρι. Στα τρία σημεία που προσκύνησε η άγνωστη αυτή γυναίκα άρχισε ο τόπος να αναδύει μια γλυκιά ευωδία.
Τότε ο μικρός Αθανάσιος λέει στα άλλα παιδιά: «Παιδιά για δέστε εκείνη τη γιαγιά που κάνει μετάνοιες». Την είπε γιαγιά γιατί φορούσε μαύρα ρούχα, όπως φορούν όλες σχεδόν οι γιαγιάδες στα χωριά. Αλλά κανένα απ’ όλα τα’ άλλα παιδιά δεν μπορούσε να την δει. Τότε τα παιδιά τρέχοντας πηγαίνουν στους συγχωριανούς τους και αναφέρουν όσα είπε ότι είδε ο Αθανάσιος, οπότε κι εκείνοι σπεύδουν να διαπιστώσουν το γεγονός.
    
Πράγματι ο Αθανάσιος επαναλαμβάνει ότι βλέπει την άγνωστη γυναίκα να κάνει μετάνοιες στο ίδιο μέρος. Αλλά εκείνοι δεν μπορούσαν να διακρίνουν τίποτε και τον ρωτούσαν επίμονα να τους πει που ακριβώς βλέπει την μαυροφόρα γυναίκα. Αν κι ο μικρός Αθανάσιος επανέλαβε τα ίδια, εκείνοι δεν μπορούσαν να δουν τίποτε. Οσφραίνονταν μόνο τη γλυκιά ευωδία που προέρχονταν από το σημείο όπου το μικρό παιδί έλεγε ότι έβλεπε να κάνει μετάνοιες η άγνωστη μαυροφόρα γυναίκα.
Η δεύτερη εμφάνιση της Παναγίας στον ύπνο του Αθανάσιου
Το ίδιο βράδυ η άγνωστη γυναίκα κάνει την εμφάνισή της στον ύπνο του μικρού Αθανάσιου, ο οποίος κοιμόταν δίπλα στους γονείς του και στ’ άλλα του αδέλφια. Αυτή τη φορά έχει ένα φωτεινό στεφάνι στο κεφάλι της και ο μικρός λίγο τρομαγμένος την ρωτά: «Γιαγιά ποια είσαι εσύ; και τι θέλεις από μένα; Φοβάμαι!». Και τότε η μαυροφόρα του λέει: «Μη φοβάσαι μικρέ μου, εγώ είμαι η μητέρα του Χριστούλη, που τόσο τον αγαπάς, και μ’ έστειλε να αποκαλύψω σε σένα που έχεις καθαρή καρδιά και αγνή ψυχή, ότι στο μεσαίο σημείο που με είδες να σημειώνω, εκεί να σκάψετε και θα βρείτε την Εικόνα μου. Εκείνο το σημείο να γίνει τόπος λατρείας, να γίνει ένας ναός, ένας άγιος τόπος». Με τα λόγια αυτά χάθηκε η Παναγία από τον μικρό Αθανάσιο.
Το πρωί ο Αθανάσιος άρχισε να διηγείται στους δικούς του με κάθε λεπτομέρεια την δεύτερη εμφάνιση της Θεοτόκου και τους παρακαλούσε να σκάψουν εκεί που του υπέδειξε η Παναγία.
Οι αντιδράσεις των κατοίκων του χωριού
Δυστυχώς οι αντιδράσεις των κατοίκων του χωριού δεν ήταν ευνοϊκές για τον μικρό Αθανάσιο. Κανείς δεν μπορούσε να πιστέψει ότι όλα όσα τους διηγούνταν ήταν αληθινά και πολλές φορές τον αποπαίρνανε και τον διώχνανε με προσβλητικές φράσεις! Αλλά το ίδιο κάνουν πάντα οι άνθρωποι που δεν πιστεύουν. Το ίδιο περίπου κάνανε και στον Κύριο που είπε: «Μακάριοι θα είσθε, όταν θα σας υβρίσουν και θα σας καταδιώξουν και θα πουν εναντίον σας κάθε κακό πράγμα…….Να χαίρεσθε τότε και να αγαλλιάσθε, διότι η ανταμοιβή σας θα είναι μεγάλη στους ουρανούς». (Ματθ. 5,11-12)
Όλες όμως αυτές, οι αντιδράσεις των κατοίκων του χωριού, δεν μπόρεσαν να κλονίσουν τον Αθανάσιο. Μάζεψε πέτρες κι έκτισε μόνος του ένα μικρό εκκλησάκι στο σημείο που του υπέδειξε η Παναγία. Εκεί έβαλε μια μικρή εικόνα της Παναγίας, πήγαινε κάθε μέρα, πρωί βράδυ, άναβε το καντηλάκι της κι έκανε την προσευχή του στην Υπεραγία Θεοτόκο. Στις συνεχείς παρακλήσεις του, να σκάψουν εκεί που του είπε η Παναγία, ανταποκρίθηκαν κάποτε μερικοί συγχωριανοί του. Οι ενέργειες όμως ήταν μεμονωμένες και χωρίς κανένα αποτέλεσμα.
Πέρασαν οκτώ χρόνια και την αδιαφορία των κατοίκων σταμάτησε μια θανατηφόρα ασθένεια που έπεσε στα ζώα του χωριού. Άρχισαν πια να σκέπτονται σοβαρά μήπως η αρρώστια των «ζωντανών» ήταν τιμωρία του Θεού για την απιστία που έδειξαν στα λόγια του Αθανάσιου. Άρχισαν να κάνουν παρακλήσεις στην Θεοτόκο να τους συγχωρήσει και να τους απαλλάξει από το κακό που τους βρήκε. Έτσι το θανατικό των ζώων έγινε αφορμή οι κάτοικοι του χωριού να γυρίσουν κοντά στον Θεό.
Η εύρεση της Ιερής Εικόνας της Παναγίας
Στις αρχές Ιουνίου του έτους 1962 μ.Χ. πήγε στην Ξυνιάδα ένα εκσκαπτικό μηχάνημα για να ανοίξει τους δρόμους του χωριού. Οι κάτοικοι τότε παρακάλεσαν τον χειριστή, μόλις τελειώσει την διάνοιξη, να κάνει τον κόπο να σκάψει και στο μέρος που έλεγε ο Αθανάσιος ότι του υπέδειξε η Παναγία, πως υπάρχει η εικόνα της. Ο χειριστής όμως του μηχανήματος, που ονομαζόταν Ηλίας Σάλτας και καταγόταν από το χωριό Σταυρός Λαμίας, δεν ήθελε να σκάψει και μάλιστα αντέδρασε βίαια στις επίμονες παρακλήσεις των κατοίκων του χωριού.
Τότε επενέβη ένας άλλος Λαμιώτης, ο Σπύρος Χουλιάρας, υπάλληλος του Υπουργείου Οικονομικών ο οποίος είχε ακούσει από τη μητέρα του για τις εμφανίσεις της Παναγίας. Ο κ. Χουλιάρας αντιλαμβανόμενος τις αντιδράσεις του οδηγού, κάλεσε σε σύσκεψη τις αρχές της κοινότητας, ήτοι τον πρόεδρο του χωριού, τον δάσκαλο, τον ιερέα, τις αστυνομικές αρχές και το εκκλησιαστικό συμβούλιο και όλοι μαζί πήγαν και παρακάλεσαν τον χειριστή, τον οποίο και τελικά έπεισαν.
Το μηχάνημα ξεκίνησε να σκάβει και να βγάζει χώματα στο υποδειχθέν σημείο κι όλος ο κόσμος μαζεύτηκε περιμένοντας με αγωνία. Ο χειριστής μετά την πρώτη εκσκαφή επιχειρεί και δεύτερη χωρίς αποτέλεσμα. Αρχίζει να βλαστημά και επιχειρεί και τρίτη φορά χωρίς αποτέλεσμα και πάλι. Η μηχανή είχε σταματήσει. Τότε ο αστυνομικός που ήταν κοντά στο σημείο βλέπει δίπλα στο μαχαίρι του μηχανήματος, κοντά στη ρίζα ενός πουρναριού την εικόνα της Παναγίας.
Το τι έγινε εκείνη τη στιγμή δεν περιγράφεται. Όλοι όσοι ήταν εκεί, έπεσαν, γονάτισαν και προσκύνησαν την Άγια Εικόνα της Παναγίας, και ζητούσαν με δάκρυα στα μάτια την Χάρη Της. Μερικοί έτρεξαν και χτύπησαν την καμπάνα για να ειδοποιηθούν και οι άλλοι οι κάτοικοι που ήταν στα χωράφια. Άλλοι έτρεξαν κι αγκάλιασαν τον δεκαεξάχρονο πια Αθανάσιο και του ζητούσαν να τους συγχωρήσει για την ασέβεια και την απιστία τους. Ο χειριστής του μηχανήματος έπεσε κλαίγοντας και προσκύνησε την εικόνα και παρακαλούσε να τον συγχωρήσει η Θεοτόκος. Λέγεται μάλιστα, ότι καταφεύγοντας στην Χάρη της Παναγίας, με θερμή πίστη, θεραπεύτηκε από πάθηση στομάχου από την οποία βασανίζονταν έως τότε.
Η Θαυματουργή Εικόνα της Μεγαλόχαρης
Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας κρυβόταν, σε βάθος ενάμισι μέτρο επί αιώνες. Είναι μικρού μεγέθους και φέρει την επιγραφή «Μήτηρ Θεού Ελεούσα». Κατά την γνώμη των ειδικών, η εικόνα φέρεται να ανήκει στην εποχή της εικονομαχίας. Διατηρήθηκε όμως μέσα στο χώμα, τόσους αιώνες χωρίς να πάθει τίποτε. Όταν η χάρη του θεού θέλει τα φθαρτά γίνονται άφθαρτα και τα θνητά αθάνατα.
Σήμερα η εικόνα της «Παναγίας Ελεούσας» έχει σκεπασθεί με ασήμι και χρυσό κι έχει τοποθετηθεί σ’ ένα όμορφο προσκυνητάρι. Τα τάματα των βασανισμένων πιστών που έρχονται να πάρουν την χάρη Της έχουν στολίσει όλη την επιφάνεια της εικόνας.
Το καθολικό και τα κελιά
Οι ευλαβείς προσκυνητές προσέφεραν ότι μπορούσε ο καθένας για να κτισθεί στην αρχή ένα μικρό εκκλησάκι, που να εξυπηρετεί τις πνευματικές ανάγκες των πιστών που κατέφευγαν στη Μεγαλόχαρη. Το εκκλησάκι χτίστηκε και στη ρίζα του πουρναριού, εκεί που βρέθηκε η Εικόνα, τοποθετήθηκε η Αγία Τράπεζα.
Ο μικρός αυτός ναός όμως, δεν εξυπηρετούσε αργότερα τις ανάγκες των όλο και αυξανόμενων προσκυνητών. Γι’ αυτό ο Μακαριστός Μητροπολίτης Φθιώτιδος Δαμασκηνός τον Νοέμβριο του 1965 μ.Χ. έθεσε τον θεμέλιο λίθο για έναν μεγαλύτερο ναό, ο οποίος με τις συνδρομές των πιστών προσκυνητών τελείωσε τον Αύγουστο του 1966 μ.Χ. Ο πατήρ, πλέον, Αθανάσιος εξασφάλισε με προσωπικές προσπάθειες τον πλήρη εξοπλισμό του ναού. Αγάπησε τόσο αυτό το έργο με αποτέλεσμα να χτιστεί ένα μεγαλοπρεπές μοναστήρι. Στον τρούλο και στους τοίχους του ναού έγιναν τοιχογραφίες. Στο ανατολικό μέρος του μοναστηριού κτίστηκαν το Ηγουμενείο και μερικά κελιά.
Εγκαίνια του Ιερού Ναού
Ως ημέρα τελέσεως των εγκαινίων ορίστηκε η 21η Ιουνίου του 1972 μ.Χ., δηλαδή την ίδια μέρα που βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα. Την 21η Ιουνίου ετέλεσε τον Μέγα Εσπερινό ο τότε πρωτοσύγκελος και σήμερα Μητροπολίτης πρώην Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ.κ. Αγαθόνικος. Την επομένη ετέλεσε μεγαλοπρεπώς τα εγκαίνια ο Μακαριστός Μητροπολίτης Φθιώτιδας Δαμασκηνός, συνοδευόμενος από πλήθος ιερέων και ενώπιον μεγάλου πλήθους πιστών.
Το Ιερό Προσκύνημα εορτάζει δυο φορές το χρόνο: Την ημέρα της ευρέσεως της εικόνας, δηλαδή την 21η Ιουνίου, και την 15η Αυγούστου, την ημέρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
Θεραπεία δαιμονισμένης
Η Λεμονιά Κοκκίνη, από το χωριό Αγραπιδιά Δομοκού, το έτος 1963 μ.Χ., στην ώρα του φαγητού δαιμονίστηκε. Το δαιμόνιο συνεχώς την ενοχλούσε και δεν μπορούσε να ηρεμήσει. Οι γονείς της απελπισμένοι, αφού τρέξανε σε πολλούς γιατρούς, την έταξαν στην Παναγία Ελεούσα. Η κοπέλα δε μιλούσε παρά μόνο έβγαζε άναρθρες κραυγές. Κατά την Ολονυχτία διαπιστώθηκε αλλαγή στη συμπεριφορά της και η κοπέλα σε λίγες ημέρες απέκτησε απόλυτη ηρεμία. Το γεγονός έγινε γνωστό σε όλη την περιοχή, και οι πιστοί προσέτρεξαν στη θαυματουργό εικόνα για να ευχαριστήσουν τη Θεοτόκο. (Εφημερ. Εθνικός Αγών της Λαμίας, 3 Ιανουαρίου 1963 μ.Χ.).
Θεραπεία τυφλού
Από το χωριό Ξυνιάδα Δομοκού ο γιος του Βάιου Πολύμερου, ονόματι Σταύρος, στην ώρα του δείπνου τυφλώθηκε. Οι γονείς του άφωνοι από αυτό που του συνέβη εναπόθεσαν τις ελπίδες τους στο Θεό. Άρπαξαν τον τυφλό γιο τους και τον πήγαν στη Μεγαλόχαρη Παναγία μας. Έγινε Παράκληση και προς το τέλος της Παρακλήσεως το φως επανήλθε στο παιδί. Οι γονείς, θέλοντας να ευχαριστήσουν την Παναγία, αφιέρωσαν στο Μοναστήρι την αυλόπορτα του Περίβολου.
Το μεγαλύτερο δώρο του Ουρανού
Δύο άτεκνα αντρόγυνα από την Καρδίτσα, οι κ.κ. Γιαννάκος και Καφετζής, παρακάλεσαν την Παναγία μας να τους χαρίσει παιδιά. Ζήτησαν από τον Ηγούμενο της Μονής να κάνει Παράκληση στην Παναγία. Ο Ηγούμενος ευλογώντας τους, τους είπε ότι η Μεγαλόχαρη θα κάνει το θαύμα Της. Τον επόμενο χρόνο τα δυο ζευγάρια, κρατώντας στις αγκαλιές τους τα παιδάκια τους, ήρθαν στην Παναγία να Την ευχαριστήσουν και να τα βαφτίσουν. Από τότε μέχρι και σήμερα περισσότερα από χίλια πεντακόσια ζευγάρια έχουν ζητήσει τη βοήθειά Της, τεκνοποίησαν και βάφτισαν τα παιδιά τους στο Μοναστήρι.
Έσωσε το Μοναστήρι Της από πυρκαγιά
Πριν από αρκετά χρόνια, κάποιος προσκυνητής άφησε αναμμένη λαμπάδα μέσα στην εκκλησία. Ο Ηγούμενος, ξεχνώντας τη λαμπάδα αναμμένη, κλείδωσε την εκκλησία. Καθώς καιγόταν η λαμπάδα, έφτασε στο σημείο που ήταν δεμένη στο μανουάλι και έπεσε κάτω, με αποτέλεσμα να αρχίσει να καίγεται το χαλί. Τα μεσάνυχτα ο Ηγούμενος στην ώρα του ύπνου άκουσε χτυπήματα στο παράθυρο και μια φωνή να του λέει: «Ξύπνα, καίγεται η εκκλησία». Αμέσως έτρεξε στην εκκλησία, πάλεψε μόνος του, και έσβησε τη φωτιά χωρίς να δει κανέναν άνθρωπο δίπλα του. Ήταν η Μεγαλόχαρη που ειδοποίησε τον Ηγούμενο και έσωσε το Μοναστήρι από σίγουρη πυρκαγιά. Ακόμη υπάρχει το καμμένο χαλί.
Τους καθοδηγούσε ένα πουλί
Προσκυνητές από την Αθήνα άκουσαν για την εύρεση της εικόνας κι αποφάσισαν να την επισκεφθούν και να την προσκυνήσουν. Φθάνοντας στο 22ο χιλιόμετρο μετά την Λαμία, δεν ήξεραν που να κατευθυνθούν. Τότε μέσα στην απόγνωση του οδηγού εμφανίστηκε μπροστά στο λεωφορείο ένα μαύρο πουλί, το οποίο του έδειχνε το δρόμο προς την Ιερά Μονή, μέχρι την αυλόπορτα του περιβόλου. Τότε, το πουλί εξαφανίστηκε Όλοι οι προσκυνητές απέδωσαν το θαύμα στην Παναγία και το ομολογούν μέχρι και σήμερα.
Η Ολονυκτία που έφερε το θαύμα
Από την Αμπελιά Φαρσάλων δύο ανδρόγυνα ήρθαν στην Χάρη Της να τελέσουν Ολονυκτία, Το πρώτο ανδρόγυνο έδειξε πάνω στο μάγουλο του παιδιού του μια τομή που έφθανε μέχρι το στόμα. Η διάγνωση των ιατρών ήταν καρκίνος. Οι πιστοί γονείς του το έφεραν στο μοναστήρι για Ολονυκτία. Την ώρα που το παιδί κοιμόταν, θεραπεύτηκε. Ξυπνώντας το πρωί είδε η μητέρα του ότι η τομή είχε φύγει.
Το δεύτερο ανδρόγυνο, από το ίδιο χωριό είχε ένα κοριτσάκι κωφάλαλο. Η μητέρα του συνεχώς προσεύχονταν στην Παναγία και στο τέλος απελπισμένη είπε: «Παναγία μου ή δώσε του τη φωνή του ή πάρε το γιατί δεν μπορώ να το βλέπω να υποφέρει».
Η Παναγία έκανε το θαύμα της και το κοριτσάκι μίλησε. Η πρώτη λέξη που είπε ήταν «μαμά».
Ανίατη αρρώστια
Η Παναγιώτα Ψυχογιού από την Αγία Παρασκευή Λοκρίδος, νυν κάτοικος Αθηνών, ομολογεί το θαύμα της Παναγίας που την θεράπευσε από τον καρκίνο.
Ψαλμωδίες από τον Ουρανό
Η θαυματουργός εικόνα βρέθηκε το 1962 μ.Χ. Η εκκλησία άρχισε να κτίζεται το 1965 μ.Χ. Βόρεια αυτής είχε χτιστεί μια προσωρινή παράγκα με τρία δωμάτια. Στο ένα έμενε ο Ηγούμενος, στο άλλο οι μαστόροι και στο τρίτο είχε τοποθετηθεί η Θαυματουργός Εικόνα μαζί με όλα τα ιερά σκεύη. Κατά τη διάρκεια της νύχτας οι μάστορες άκουσαν θορύβους, θυμιατά και ψαλμωδίες να προέρχονται από το μέρος που ήταν η Παναγία. Φοβήθηκαν πάρα πολύ και θέλησαν να φύγουν πριν τελειώσει το κτίσιμο του ναού. Ο Ηγούμενος τους καθησύχασε και τους είπε να μη φοβούνται γιατί οι ψαλμωδίες προέρχονταν από τη Μεγαλόχαρη. Έτσι ενδυναμώθηκε η πίστη τους και παρέμειναν μέχρι την αποπεράτωση του Ιερού Ναού.
Πάντα κοντά στα παιδιά Της
Ένας κάτοικος από την Καρδίτσα είπε στον Ηγούμενο ότι επί τρία βράδια τον έπαιρνε μια μαυροφορεμένη γυναίκα και τον άφηνε έξω από μια μεγάλη πόρτα. Την Τρίτη φορά βρήκε το θάρρος και τη ρώτησε για το μέρος που τον άφηνε και Εκείνη του απάντησε «στην Ιερά Μονή της Παναγίας Ελεούσης Ξυνιάδος Δομοκού».
Φροντίδα της Παναγίας για το Μοναστήρι
Μπαίνοντας από την Κεντρική Πύλη του Ναού, στο δεξιό μέρος, μέσα σε καγκέλωμα, για λόγους ασφαλείας φυλάσσεται η Ιερά Εικόνα. Λόγω ελλείψεως χρημάτων δεν υπήρχε πόρτα στο καγκέλωμα. Τότε εμφανίστηκε η Παναγία στον κ. Καραχάλιο, κάτοικο Λαμίας, και του ζήτησε να πάει να φτιάξει την πόρτα. Έκπληκτος ο κ. Καραχάλιος ρώτησε να μάθει πού είναι το μοναστήρι και Εκείνη του απάντησε «στην Ιερά Μονή της Παναγίας Ελεούσης Ξυνιάδος Δομοκού».
Σημείωση: Τα παραπάνω κείμενα βασίστηκαν στο βιβλίο του Αρχιμανδρίτη Παντελεήμονος Πούλου, ιεροκήρυκος Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών «Ιερά Μονή Παναγίας Ελεούσας».
Τα θαύματα κατέγραψε η Θεολόγος Δρ. Σοφία Τσαγκάλη από αφηγήσεις του Ηγούμενου και των προσκυνητών, στις 18 Αυγούστου του 1998.
Έως σήμερα, έχουν συμβεί αναρίθμητα ακόμα θαύματα.

~ Παναγία Φοβερά Προστασία - Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου

Παναγία Φοβερά Προστασία - Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου
 Αυτή η εικόνα της Θεοτόκου ήταν το μόνο αντικείμενο που σώθηκε από μια φοβερή πυρκαϊά, η οποία κατέστρεψε ολόκληρο, ένα μετόχι της μονής στην Κρήτη. Μεταφέρθηκε στη μονή, όπου εξακολουθεί να επιτελεί πολλά θαύματα, όπως μαρτυρείται από τους πατέρες της μονής και τους προσκυνητές. Σε πρόσφατη πυρκαϊά του δάσους της μονής, οι μοναχοί έτρεξαν επί τόπου με την εικόνα και σε λίγο ραγδαία βροχή σταμάτησε την καταστροφή. Βρίσκεται στο τέμπλο παρεκκλησίου του Καθολικού και την Τρίτη της Διακαινησίνου λιτανεύεται από το μοναστήρι στο Πρωτάτο, όπου ανταποδίδει την επίσκεψη του “Άξιον Εστίν”, που έχει γίνει την προηγούμενη μέρα στο Κουτλουμούσι.

~ ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΒΡΕΦΟΚΡΑΤΟΥΣΑ

~  Η Παναγία στο Μικρόκαστρο Κοζάνης
Ιδιαίτερος είναι ο εορτασμός του Δεκαπενταύγουστου στο ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας στο Μικρόκαστρο, του δήμου Βοΐου.
Κάθε χρόνο χιλιάδες πιστοί προσκυνούν την εικόνα της Παναγίας, που χρονολογείται από το 1603, ενώ εντύπωση προκαλεί η αναβίωση του εθίμου των προσκυνητών καβαλάρηδων από τη Σιάτιστα.
Το έθιμο των καβαλάρηδων προσκυνητών έρχεται από την τουρκοκρατία, όταν αποτελούσε ευκαιρία για τους σκλαβωμένους να δείξουν τη λεβεντιά και τον πόθο τους για λευτεριά.

~ Παναγία της Εκατονταπυλιανής
Ο ναός της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής βρίσκεται στην Παροικία, της Πάρου. Για το ναό υπάρχουν δύο ονομασίες: «Καταπολιανή» και «Εκατονταπυλιανή».
Σύμφωνα με την παράδοση, η Κατοπολιανή έχει ενενήντα εννέα φανερές πόρτες, ενώ η εκατοστή είναι κλειστή και δεν φαίνεται. Η πόρτα αυτή θα φανεί και θα ανοίξει, όταν οι Έλληνες πάρουν την Πόλη.
Πολλές παραδόσεις αναφέρονται στην ίδρυση της Εκατονταπυλιανής. Η πρώτη πληροφορεί ότι, όταν η Αγία Ελένη μητέρα πήγαινε στην Παλαιστίνη για να βρει τον Τίμιο Σταυρό, έφτασε στην Πάρο και προσευχήθηκε σ' έναν μικρό ναό που βρίσκονταν στη θέση της Εκατονταπυλιανής. Κατά την προσευχή της έκανε τάμα ότι αν βρει τον Τίμιο Σταυρό, θα χτίσει στη θέση αυτή έναν μεγάλο ναό. Η προσευχή της εισακούστηκε. Βρήκε τον Τίμιο Σταυρό και, πραγματοποιώντας το τάμα της, ανήγειρε τον μεγαλόπρεπο ναό της Εκατονταπυλιανής. Μία δεύτερη παράδοση αναφέρει ότι το τάμα της Αγίας Ελένης ολοκλήρωσε ο γιος της Άγιος Κωνσταντίνος, αυτοκράτορας του Βυζαντίου, καθώς η ίδια δεν πρόλαβε.

~ Η «Οφιούσα» της Κεφαλονιάς
Στη νότια Κεφαλονιά, κοντά στο χωριό Μαρκόπουλο, βρίσκεται ο ναός της Κοιμήσεως. Εκεί από τη γιορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρα (6 Αυγούστου) εμφανίζονται μέσα κι έξω από τον ναό μικρά φίδια. Είναι τα λεγόμενα «φίδια της Παναγίας».
Στη θέση αυτή, λέει η παράδοση, υπήρχε ένα παλιό μοναστήρι της Παναγιάς, μεγάλο και πλούσιο. Όταν το μοναστήρι δέχτηκε επίθεση από πειρατές οι καλόγριες για να μην πέσουν στα χέρια τους παρακάλεσαν την Παναγία να τις κάνει πουλιά, ή φίδια.
Έτσι, σαν φίδια, ιερά πλέον, γυρίζουν κάθε χρόνο στις αρχές του Αυγούστου και όσο περνούν οι μέρες πληθαίνουν. Την παραμονή της Κοιμήσεως «πλημμυρίζουν» τον ναό.
Σύμφωνα με την παράδοση αν κάποια χρονιά τα φίδια δεν παρουσιασθούν, είναι κακό σημάδι. Αυτό συνέβη το 1940 και το 1953, όταν το νησί δοκιμάσθηκε από τους σεισμούς.

~ Παναγία Αγιασώτισσα
Στην ενδοχώρα της Λέσβου, στην Αγιάσο, ο Δεκαπενταύγουστος αποτελεί μία ξεχωριστή εμπειρία για όλους. Η ομώνυμη εικόνα είναι έργο του ευαγγελιστή Λουκά, πλασμένη με κερί και μαστίχα.
Πολλοί από τους προσκυνητές, με αφετηρία την πόλη της Μυτιλήνης, περπατούν 25 χιλιόμετρα για να φθάσουν στον αυλόγυρο της εκκλησίας, όπου διανυκτερεύουν. Την ημέρα της γιορτής της Παναγίας, ύστερα από τη λειτουργία, γίνεται η περιφορά της εικόνας γύρω από το ναό, ενώ οι εορταστικές εκδηλώσεις φθάνουν στο αποκορύφωμά τους με τις μουσικές και χορευτικές εκδηλώσεις στην πλατεία του χωριού.

~ Η Παναγία της Ολύμπου στην Κάρπαθο
Διαφορετικός είναι ο εορτασμός στην Όλυμπο της Καρπάθου. Οι λειτουργίες είναι βαθιά συνδεδεμένες με το πένθος που χαρακτηρίζει τη μέρα του Δεκαπενταύγουστου και το αποκορύφωμα του παραδοσιακού εορτασμού είναι ο χορός που γίνεται στη μικρή πλατεία, μπρος στην εκκλησιά της Παναγίας, με τους οργανοπαίκτες να παίζουν τον Κάτω Χορό. Ο χορός αργός και πάντα με σταθερό βήμα και κατανυκτική διάθεση, κρατά για ώρες.

~ Ο επιτάφιος της Παναγίας στην Πάτμο
Στο νησί της Αποκάλυψης, την Πάτμο, οι μοναχοί τηρούν το έθιμο του επιταφίου της Παναγίας, έθιμο με βυζαντινές καταβολές. Ο χρυσοποίκιλτος επιτάφιος της Παναγίας περιφέρεται στα σοκάκια του νησιού σε μεγαλοπρεπή πομπή, ενώ οι καμπάνες του μοναστηριού και των άλλων εκκλησιών ηχούν ασταμάτητα.

~ Κουφονήσια - Με τα καΐκια στην Παναγιά
Τον Δεκαπενταύγουστο γιορτάζει η Παναγία στο Κάτω Κουφονήσι. Μετά τη λειτουργία προσφέρεται φαγητό από τους κατοίκους και κατόπιν εκείνοι μεταφέρονται με τα καΐκια τα οποία κάνουν αγώνες για το ποιος θα περάσει τον άλλο στο Πάνω Κουφονήσι.

~ Άνδρος - Παναγία Φανερωμένη
Το Κάστρο Φανερωμένης είναι από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία στην περιοχή του Κορθίου, σε ύψωμα κοντά στο χωριό Κοχυλού. Το Δεκαπενταύγουστο γίνεται εδώ μεγάλο πανηγύρι στην Παναγία τη Φανερωμένη, που βρίσκεται μέσα στο Κάστρο.

~ Άνδρος  Παναγία η Θαλασσινή

~  Παναγία Μαλεβής Αρκαδίας
Iερά Mονή Μαλεβής 

Η πρώτη ίδρυσις της Μαλεβής εις τους Κανάλους
(Λαϊκή αφήγησις)
 Το πρώτο Μοναστήρι της Μαλεβής ήταν κτισμένο σε υψηλό μέρος του Μαλεβού που σήμερα το λέμε Κανάλους εκεί ήταν κτισμένο και απομονωμένο μέσα στα απάτητα δάση του Μαλεβού. Το πρώτο Μοναστήρι ιδρύθηκε το 717 επτακόσια δέκα επτά μ.Χ. στο βιβλίο χρονολογίας Ιερών Μονών αναφέρεται ότι το πρώτο Μοναστήρι ανηγέρθη το 717. Και μια χρονιά πέθαναν όλοι οι Μοναχοί οι ευρισκόμενοι εις το Μοναστήρι και ο τελευταίος από αυτούς βλέποντας το μοιραίον τέλος αφησε ένα σημείωμα που κατέληγε αποθνήσκω εν μέσω της βοής των ελάτων.
 Αυτή τη φράση αυτολεξί έλεγαν οι επιστρέψαντες Μοναχοί από τα Μετόχια. Από τότε απεφάσισαν οι Μοναχοί να εγκαταλείψουν το Μοναστήρι των Καναλών και να κτίσουν άλλο χαμηλότερα.
 Το όρος Πάρνων έχει υψόμετρο 1937 επάνω στην τεράστια έκτασι του Πάρνωνα ιδρύθηκαν στα παλαιά χρόνια και υπάρχουν σήμερα και αποδεικνύονται τα ερείπια 70 εβδομήντα περίπου χριστιανικών Μονών.
 Η Μονή επί του Πάρνωνος
 Η επί του Πάρνωνος Μονή Μαλεβής είναι ένα από τα αρχαιότερα Μοναστήρια της περιοχής. Επειδή η τιμή και προσκύνησις της Θεοτόκου ήταν η πιο σπουδαιότερη γι αυτό και oι ασκηταί πολλά Μοναστήρια ίδρυσαν στη μνήμη της τιμώντας την γέννησιν της Θεοτόκου μεταξύ των Μοναστηριών πρός τιμήν της Παναγίας είναι η επί τον Πάρνωνος Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
 Επειδή τούτο ήταν παλαιότερα κτισμένο στην τοποθεσία Καναλόνι που πλησιάζει στην κορυφή του Μαλεβού. Έτσι και η Παναγία του Μαλεβού έγινε σιγά σιγά Παναγία Μαλεβή ή απλά Μαλεβή.
 Η επανίδρυσις της σημερινής Μαλεβής καθώς 'τούτο σημειώνεται στην ιστορική επιγραφή του καθολικού της Μονής η οποία είναι εντοιχισμένη εις την πρόσοψιν της εκκλησίας έγινε από το Σιταινιώτη Ιερομόναχον Ιωσήφ Καρατζά. Γράφει δε λεπτομερώς ως εξής το περιεχόμενο της Πινακίδος
 ΑΝΗΓΕΡΘΗΚΕΝ ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ Ο ΘΕΙΟΣ ΚΑΙ ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ ΝΑΟΣ ΟΥΤΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΜΗΤΟΡΟΣ ΤΗΣ ΕΠΟΝΟΜΑΖΟΜΕΝΗΣ ΜΑΛΒΗΣ ΔΙΑ ΚΟΠΩΝ ΚΑΙ ΜΟΧΘΩΝ ΠΟΛΛΩΝ ΤΩΝ ΟΣΙΟΤΑΤΩΝ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΩΝ ΚΑΙ ΙΩΣΗΦ ΚΑΡΑΤΖΑ ΗΓΟΥΜΕΝΟΝ ΑΠΟ ΧΩΡΙΟΝ ΣΙΤΑΙΝΑ 1916
 Η ενταύθα Ιερά Μονή αναγράφεται εις την πινακίδα ότε εκτίσθη το 1116 χίλια εκατόν δέκα έξι η παλαιά εκτίσθη το 717.
 Η Θαυματουργός Εικών
 Η θαυματουργός Εικών όπως εκ παραδόσεως γνωρίζομεν είναι μία από τις εβδομήκοντα εικόνες που εζωγράφισε ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Την εικόνα αυτή την έφεραν μαζί τους oι κάτοικοι του Αγίου Όρους που ήρθαν και εκατοίκησαν εδώ στην Κυνουρία. O ερχομός των δε εδώ αναφέρεται εις το 28ον κεφάλαιον του Τυπικού του Τσιμισκή το έτος 971.
 Η εικόνα ήταν στο πρώτο Μοναστήρι εκεί ψηλά στους Κανάλους.
 Μετά το τραγικό τέλος των Μοναχών που απέθαναν από το πολύ κρύο και την βοή του αέρα η εικόνα έφυγε μόνη της και ήρθε εις την θέσιν που είναι σήμερα.
 Εδώ ήταν πολλά βάτα εκεί μέσα στα βάτα εκάθησε και δίπλα της έκαιγε ένα καντήλι.
 Τι καντήλι ήταν αυτό; Ήταν καντήλι φυσικό;  Όχι, ήταν καντήλι θεϊκό που εφώτιζε τη νύκτα στη θέση που ήταν η εικόνα. Τρεις φορές επήραν την εικόνα και την πήγαν στην θέση της στους Κανάλους και πάλι έφευγε και ερχόταν πάλι εδώ μέσα στα βάτα με το θεϊκό φως που την εφώτιζε.
 Oι πατέρες τότε απεφάσισαν να κτίσουν το Μοναστήρι εδώ στη σημερινή του θέση και ετοποθέτησαν την εικόνα στη θέση που η ίδια είχε διαλέξει. Το έκτισαν δε το έτος 1116. Το ασημένιο δε επικάλυμα της εικόνος το έχουν βάλει από το έτος 1362 καθώς αναγράφεται επί της θαυματουργού εικόνος.
 Πώς ενεφανίσθη το Άγιον Μύρον
 Εκείνο το οποίον έχει βαθύτατα συγκινήσει την ψυχή μου και με έχει κυριολεκτικά ταράξη είναι το ουράνιον, το θείον Μύρο, το υπέρκόσμιον τούτο Μύρο το οποίον αναβλύζει εκ της θαυματουργού ταύτης εικόνος.
 Πόσοι και πόσοι αλήθεια δεν ηθέλησαν να εξετάσουν και να βρουν την σύνθεσίν του στο τέλος έμειναν άφωνοι και κατησχημένοι διότι όσες προσπάθειες και αν έκαμαν έμειναν άπρακτοι.
 Το Μύρον τούτο δεν έχει όμοιόν του επί της γης. Το Μύρον αυτό δεν ομοιάζει με το Μύρον το οποίον αναβλύζουν διάφοροι  Άγιοι.
 Eίναι πρωτοφανές Μύρον το οποίον ο γλυκύς μας  Ιησούς εχάρισε ως πολυτιμώτατον δώρον εις την Αειπάρθενον Μητέρα Του.
 Και ακούσατε πώς ενεφανίσθη. Το 1964 πριν ακόμα τρέξη το Άγιον Μύρον στην εικόνα της Θεοτόκου 20 ημέρας ευωδίαζε εξαίσια και υπερβολικά σε όλο το Μοναστήρι. Η εικόνα ευωδίαζε αλλά στην αρχή δεν καταλάβαμε ότι πρόκειται περί θαύματος και η μία ερωτούσε την άλλη «ερίξατε αρώματα στις εικόνες;». αλλά καμμιά δεν ήξερε τίποτα.
 Ερωτήσαμε και τον Πατέρα Στυλιανό «τι σας μυρίζει Πάτερ;» «Τι μου μυρίζει: τα αρώματα που έχετε βάλει». «Πάτερ -είπαμε- δεν εβάλαμε τίποτα».
 Ο Δημήτριος Καλίτσης που είχε έρθη από τον Άγιο Πέτρο μας είπε «η Παναγία μυρίζει». Η ευωδία συνεχιζόταν ήταν τόσο δυνατή που ήμουν ένα βράδυ έξω στην ταράτσα που είπα, «Παναγία μου τι είναι αυτό το πράγμα θά ανοίξη κανένα ποτάμι να μας πνίξη».
 Την Παρασκενή των τελευταίων Χαιρετισμών 17 Απριλίου 1964 είχαν έρθει και προσκυνηταί για την Αγρυπνία. Ενεφανίσθησαν oι πρώτες σταγόνες. Η αδελφή Θεονύμφη τις είδε πρώτη, έτρεξαν και oι Προσκυνηταί και τις είδαν.
 Την Κυριακή Ε' τών νηστειών μετά τον εσπερινό ήρθε η αδελφή Θεοδούλη κάπως ταραγμένη και εκάθησε σε μια πολυθρόνα στο χειμωνιάτικο καί είπε «αδελφή Μαριάμ για πήγαινε στην εκκλησία στην Παναγία, κάπως σαν οφθαλμαπάτη μου φάνηκε, να δης τι είναι».
 Εγώ δεν είχα πάει στον Εσπερινό λόγω υπηρεσίας. Ετρέξαμε στην εκκλησία, εγώ επήρα μια λαμπάδα και κύταγα την εικόνα και είδα την Παναγία να ανοιγοκλείνη το στόμα της και να τρέχη όπως τρέχει η βρύση μπούρπουλας. Όταν άνοιγε το στόμα της έτρεχε προς τα επάνω πολύ όπως τρέχει η βρύση και όταν έκλεινε το στόμα της εκοβόταν. Και όταν ξανάνοιγε το στόμα της έτρεχε πάλι σαν βρύση αλλά προς τα επάνω. Και το χρώμα του νερού ετρύπαγε το τζάμι σαν να μην ήτανε τίποτα καί έτρεχε κάτω. Το προσκυνητάρι είχε γεμίση αλλά έξω από το τζάμι που έτρεχε ήταν το χρώμα σάν γάλα.
 Εταραχθήκαμε, εφοβηθήκαμε και είπαμε τι είναι αυτό το πράγμα, και δεν κοιμηθήκαμε τη βραδυά εκείνη. Την Δευτέρα το πρωί ήρθε ο Παναγιώτης Κολοβός Αγροφύλακας από τον Άγιο Πέτρο. Επήγε να προσκυνήση την Παναγία και ήρθε και μας είπε πως η Παναγία έχει σταγόνες έξω από το τζάμι. Επήγαμε οι αδελφές και είδαμε μερικές σταγόνες απ' έξω από το τζάμι και το χρώμα ήταν το χρώμα του ουρανού, γαλάζιο, αλλά η ευωδία μία ευωδία ήταν πολύ δυνατή.
 Το απόγευμα ήρθε και η γερόντισσα Παρθενία που έλειπε και της διηγηθήκαμε τι είδαμε και έμεινε έκπληκτη, δεν ήξερε τι να μας πη. Τι ήταν αυτό το θαύμα; Διότι στα θαύματα της Παναγίας που έχουμε διαβάσει παρόμοιο θαύμα δεν είχαμε δει.
 Την άλλη ημέρα πάλι έτρεξε η εικόνα μερικές σταγόνες που τις εβλέπαμε που έρχονταν από μέσα προς τα έξω. Δεν τις εμπόδιζε το τζάμι και έτρεχαν κάτω στο προσκυνητάρι. Το χρώμα ήταν σαν το κατακάθαρο διαμάντι και η ευωδία μία. Την άλλη μέρα την Τετάρτη αρχίζει συνέχεια να τρέχη κατά διαστήματα πολλές φορές την ημέρα. Το χρώμα ήταν σαν την χρυσή τη λίρα κίτρινο όπως είναι σήμερα κίτρινο σαν λάδι, έτρεχε πολλές φορές και πολύ τόσο που εβάλαμε σε ένα φιαλίδιο μέχρι μισό, το εσφραγίσαμε και την άλλη μέρα δεν είχε τίποτα το φιαλίδιο.
 Στο πρωτοφανές τούτο θαύμα ετρομοκρατηθήκαμε και εκλαίγαμε. Δεν ηξέραμε τι σημείον ήταν αυτό και τι έννοια είχε; Καλό θά ήταν; Καταστροφή; τι να λέγαμε.
 Η έκτη εβδομάς των Νηστειών η εβδομάς των Βαΐων ήταν για εμάς ημέρες θρήνων και κλαυθμών.
 Μιά ημέρα εκτυπάγαμε τις καμπάνες όλη την ημέρα αλλά κανείς δεν ήρθε. Τις άκουγαν τις καμπάνες όπως μας είπαν αργότερα αλλά δεν ήρθαν. Είμαστε μόνες. Ειδοποιήσαμε την Μητρόπολη ήρθαν οι Ιερείς της Μητροπόλεως, έβγαλαν την εικόνα από το Προσκυνητάρι, την εσκούπησαν, την επιθεώρησαν και πληροφορήθηκαν οι ίδιοι με τα μάτια τους το θαύμα της Παναγίας.
 Ήρθε η αστυνομία, ήρθε κόσμος, άρχισαν από τα χωριά να έρχονται κούρσες, μοτοσυκλέτες, άλλοι με ζώα, άλλοι πεζοί και προσκυνούσαν την Παναγία.
 Η αστυνομία έβγαλε τον κόσμο έξω, έμεινε μόνη, έκλεισαν την εκκλησία, εμείς δεν είδαμε τι έκαμαν, ο ίδιος ο αστυνόμος μας επληροφόρησε ότι όταν την εσκούπισε την εικόνα του πέταξε η Παναγία το Μύρο στο πρόσωπό του καί είπε «πιστεύω Παναγία μου». Εμύρισαν oι εικόνες, εμύρισαν τα στασίδια, ολόκληρη η εκκλησία, ολόκληρο το Μοναστήρι. Τα αυτοκίνητα που έπαιρναν Άγιο Μύρο, ο κόσμος όλος ευωδίασε που έπαιρνε το Μύρο που τους δίναμε με βαμβάκι.
 Η ευωδία έφθανε ως το δρόμο κάτω, πολύ δυνατή ευωδία. Ο τρόπος που έτρεχε η εικόνα πρώτα ήταν κατακάθαρο το τζάμι, συνέφιαζε μέσα από το τζάμι. Το βλέπαμε εγινόταν ύστερα σταγόνες μεγάλες, επέρναγε το τζάμι σαν να μην ήταν το τζάμι τίποτα και έτρεχε έξω. Έτρεχε κάτω στο προσκυνητάρι και πολλές φορές την ημέρα έφτανε κάτω στο δάπεδο και το εμαζεύαμε στα βαμβάκια και το έπαιρνε ο κόσμος. Ήταν μεγάλη η συγκίνησίς μας, διαβάζαμε συνέχεια Χαιρετισμούς της Παναγίας και Παρακλήσεις. Ήρθε η Μεγάλη Εβδομάδα και εδιαβάζαμε Χαιρετισμούς. Ελέγαμε «δεν χαιρετίζουν την Παναγία Μεγάλη Εβδομάδα» αλλά τόση μεγάλη ήταν η  συγκίνησίς μας που εδιαβάζαμε όλη την Μεγάλη Εβδομάδα. Έτρεχε η εικόνα κατά διαστήματα πολλές φορές την ημέρα. Το Άγιον Πάσχα εσταμάτησε να τρέχη. Την διακαινήσιμο εβδομάδα δεν έτρεχε, άρχισε και πάλι την εβδομάδα του Θωμά κατά τον ίδιο τρόπο.
 Χρώματα μας άλλαζε τέσσερα, όπως είπα προηγουμένως, χρώμα σαν γάλα, χρώμα γαλάζιο, χρώμα σαν διαμάντι και το χρώμα το κίτρινο που έμεινε σταθερό, δεν ξανάλλαξε. Μια φορά είδα εγώ -έμεινα έως τα μεσάνυχτα στην Παναγία- εβγήκε μέσα από την εικόνα μια σταγόνα μεγάλη σαν αίμα κόκκινη και επέρασε το τζάμι σαν να μην ήταν τίποτα και εβγήκε απέξω, έμεινε εκεί, δεν την πείραξα το πρωί εσηκώθηκα πιο πρώτα από τις αδελφές, επήγα στήν εκκλησία η σταγόνα απέξω στην εικόνα ήταν ξερή. Μετά την Ακολουθία την εξύσαμε και εβγήκε ξερή σαν αίμα αλλά η ευωδία πάντα ίδια. Όταν έτρεχε η εικόνα έως κάτω στο δάπεδο πολλές φορές μου ερχόταν σαν ξίφος και μου έσκιζε τα μέσα μου. Έτρεχα και πήγαινα και προσκυνούσα την Παναγία τότε όπου και αν ευρισκόμουν αλλιώς δεν μπορούσα. Το Μύρο το μαζεύαμε από το έδαφος. Άλλοτε η ευωδία του Μύρου ερχόταν με άλλον τρόπο, ερχόταν κύματα-κύματα, το αισθανόσουν ότι δεν ήταν κάτι το φυσικό. Μια άλλη μυρωδιά φυσική είτε αρώματα ή ότι άλλο μυρίζει σταματά. Αυτή η ευωδία του Μύρου της Παναγίας δεν ήταν σαν και αυτές, δεν την εμπόδιζαν τα ντουβάρια να έβγη έξω είτε έξω να έρθη μέσα. Όπως ο Κύριος δεν τον εμπόδισαν oι σφραγίδες και ο λίθος του μνήματος. Το ίδιο δεν εμπόδισε την ευωδία και το Μύρο να έλθη από έξω προς τα μέσα ούτε από την εικόνα που την βλέπαμε που έβγαινε το Μύρο δεν το εμπόδισε το τζάμι και ο τρόπος της ευωδίας του Μύρου δεν ήταν φυσική ερχόταν κύματα-κύματα για να μην αφήση την παραμικρή αμφιβολία και στον πιο άπιστο.
 Ασυγκίνητος δεν έμεινε κανείς, προσευχές και δεήσεις και ικεσίες και δάκρυα στην Παναγία σχεδόν όλοι oι προσκυνηταί, όλος ο κόσμος.
 Τοποτηρητής ήταν ο Χρυσόστομος Ναυπλίου μετά τον θάνατον του Δεσπότη Γερμανού Ρουμπάνη. Λίγο εκάθησε τοποτηρητής ο Δεσπότης Ναυπλίου και ήρθε τοποτηρητής ο Δεσπότης Σπάρτης Κυπριανός.
 Ήλθε εδώ στη Μονή μας, επιθεώρησε την εικόνα, επληροφορήθη ο ίδιος το θαύμα και είπε «ευλογημένον το όνομα της Θεοτόκου. Το θαύμα της Θεοτόκου να διαδίδεται».
 Αστυνομικοί και Χημικοί σπεύδουν να διαπιστώσουν την προέλευσιν του Αγίου Μύρου
 Το 1969 ήρθε ο ανώτατος διοικητής χωροφυλακής Τριπόλεως με τον διοικητή του Άστρους, επιθεώρησαν την εικόνα και όπως είπε στους  Αγιοπετρίτες ο διοικητής ότι ουδεμία νοθεία υπάρχει δεν ήταν και αυτός θεοφοβούμενος προηγουμένως αλλά όταν είδε ο ίδιος το θαύμα με τα δικά του μάτια είπε: «Μεγάλος Θεός υπάρχει».
 Και ένας Χημικός Τριπόλεως επήρε να κάμη χημική ανάλυση στο Μύρο της Παναγίας είδε θαυματουργική δύναμη δεν είδε τίποτα το φυσικό ανεβόησε «Μέγας Θεός υπάρχει».
 Το Μύρον της Παναγίας λίγα χρόνια ήταν κατ' αυτόν τον τρόπον όπως είπα παραπάνω. Όπως ήταν κατακάθαρο το τζάμι εσυνέφιαζε μέσα από το τζάμι εγινόταν σταγόνες μεγάλες και έβγαινε από το τζάμι, το ετρύπαγε, το βλέπαμε που έβγαινε και έτρεχε κάτω. Το μαζεύαμε με βαμβάκια και το δίναμε για ευλογία στον κόσμο ύστερα από λίγα χρόνια έγινε ένας μεγάλος σεισμός και από τότε τρέχει διαρκώς το τζάμι, είναι διαρκώς βρεμένο, δεν στεγνώνει, το σκουπίζουμε και σε λίγες ώρες πάλι γεμίζει.
 Το θαύμα της Παναγίας δεν ήταν διαδεδομένο πολύ μακρυά. Η περιοχή γύρω το εγνώριζε και λίγο μακρύτερα. Ύστερα από 6 χρόνια ήλθε ο Δημήτριος Παναγόπουλος το 1970, Ιούλιον μήνα από τας Αθήνας άνθρωπος ευσεβής και κήρυξ του θείου λόγου. Ο πολύς κόσμος τον γνωρίζεt από τα κηρύγματά του και από την σεμνότητα του βίου του. Αυτός ο κήρυξ του Θείου λόγου διέδωσε το θαύμα της Θεοτόκου σε ολόκληρο τον κόσμο σε φυλλάδιον που εκδίδει μία φορά το μήνα «Αγία Μαρίνα». Αρχίζουν πλέον να έρχωνται προσκυνηταί από την πρωτεύουσα, από ολόκληρη την Ελλάδα και από το εξωτερικό και όσοι δεν μπορούν να έλθουν μας στέλνουν γράμματα και ζητούν το Άγιον Μύρο της Παναγίας. Το Άγιο Μύρο θαυματουργεί, πολλοί ασθενείς θεραπεύονται.
 Η γερόντισσα Παρθενία
 Από το 1960 που ανέλαβε ως Ηγουμένη έχει φτιάσει έξι εκκλησίες. Τον Άγιο Νείλο το Μυροβλύτη όπου ήταν πρώτα το κελί του Αγίου. Τον Άγιο Γεώργιο που είναι το νεκροταφείο. Τον Άγιο Χαράλαμπο στο μετόχι του Μοναστηριού στο Κορακοβούνι. Τον Άγιο Νεκτάριο. Και τώρα έφτιασε τη μεγάλη εκκλησία τρισυπόστατη την Κοίμηση της Θεοτόκου, η Μεταμόρφωσις του Σωτήρος και τα Εισόδια της Θεοτόκου. Και η κάτω Εκκλησία είναι τρισυπόστατη.
Η εορτή της Παναγίας μας
Στην Εορτή της Παναγίας όπως κάθε χρόνο κάνουμε αγρυπνία στη μικρή εκκλησία· φέτος το 1994, 15 Αυγούστου, η αγρυπνία έγινε στη Μεγάλη Εκκλησία, σε μια εκκλησία ολόλαμπρη καταστολισμένη. H θαυματουργός Εικόνα της Παναγίας μεταφέρθηκε στη μεγάλη εκκλησία στο προσκυνητάρι και την επροσκυνούσε ο κόσμος, οι χριστιανοί. Το απόγευμα 6 η ώρα έγινε ο μικρός εσπερινός, στις 9 και μισή το βράδυ oι καμπάνες της μεγάλης εκκλησίας χτυπούσαν αρμονικά. Ψάλλουν, χτυπούν πολλές φορές κατά διαστήματα σε λίγο αρχίζει ο μεγάλος εσπερινός μετά τον εσπερινό γίνεται ευχέλαιο. Μετά το ευχέλαιο αρχίζει ο όρθρος, η λιτή ο Εξάψαλμος, ο πολυέλαιος της Παναγίας, καθίσματα, κανόνες, τελειώνουμε το μηνολόγιο και ψάλλουμε τα εγκώμια της Παναγίας, καταβασίες, ενάτη, Αίνους μετά τη δοξολογία και ενώ ψάλλουμε το Άγιος ο Θεός πολύ αργά εξερχόμεθα με τον επιτάφιο της Παναγίας μας έξωθεν της μεγάλης εκκλησίας κρατώντας όλοι λαμπάδες αναμένες.
Και ενώ oι καμπάνες της μεγάλης εκκλησίας και τα σήμαντρα της μικρής κτυπούν πανηγυρικά αρχίζει μετά μεγάλης συγκινήσεως η περιφορά του επιταφίου. Του μικρού επιταφίου προπορεύονται ο Τίμιος Σταυρός και το χρυσοκέντητο λάβαρο της Κοίμησης της Θεοτόκου. Τα φαναράκια καθώς και οι αδελφές με τους ιερείς και ενώ ψάλλομεν το Άγιος ο Θεός εν μέσω πανηγυρικών κωδωνοκρουσιών αρχίζει η περιφορά του επιταφίου. Αλήθεια πόσο συγκινητικές είναι αυτές oι στιγμές μέσα στην απέραντη σιγαλιά της νύκτας. Στις 5 το πρωί θα τελειώσει η Θεία Λειτουργία θα επακολουθήσει ομιλία για την εορτή της Παναγίας μας. Θα κοινωνήσουν oι αδελφές και οι πιστοί μετά τη Θεία Λειτουργία θα ησυχάσουμε. Στις 7 η ώρα έχουμε και δεύτερο ιερέα επακολουθεί και δεύτερη Λειτουργία επειδή άλλοι χριστιανοί έρχονται από μακρυά και δεν μπορούν να έρθουν για την αγρυπνία συνεχίζουμε με άλλον ιερέα δεύτερη Θ.Λειτουργία ώστε και αυτοί που έρχονται από μακρυά να λειτουργηθούν και να κοινωνήσουν.
Την ίδια μέρα θα κάνουμε τον εσπερινό ενωρίς μετά τον εσπερινό θα πάρουμε την εικόνα, την Κοίμηση που έχουμε κάτω από τη Μυροβλύτισσα Παναγία, τίς λαμπάδες, το θυμιατό εμπρός, το τάλαντο, τα σήμαντρα και oι καμπάνες χτυπούν, βγαίνουμε από την εκκλησία και προχωρούμε επάνω στη σκάλα και πηγαίνουμε για το σαλόνι εμείς oι αδελφές και όσοι τύχει να είναι αυτή τη στιγμή ψάλλουμε εν τη γεννήσει την Παρθενίαν...και oι καμπάνες ψάλλουν εν τη γεννήσει την Παρθενίαν εφύλαξας... και άλλους ύμνους. Στο δρόμο θα σταματήσουμε στο σαλόνι. Θα ευχηθούμε για την εορτή της Παναγίας μας χρόνια πολλά και για την εορτή της γερόντισσας που λέγεται Παρθενία επίσης θά ευχηθούμε και στις άλλες αδελφές που έχουν το όνομα της Παναγίας· τους ευχόμεθα χρόνια πολλά, να ζήσουν με αρετή, μετά θά φιληθούμε και θα ψάλλουμε ύμνους του Μοναχισμού η τελετή μας τελειώνει μέ λίγα λόγια για το Μοναχισμό.

~ Ιερό Προσκύνημα Παναγία η Τρυπητή

 Στο λιμάνι του Αιγίου και λίγο πιο πέρα από το εργοστάσιο της ξακουστής Χαρτοποιίας και σε μια περιοχή όπου άλλοτε ήταν η έδρα της ακμάζουσας σταφιδοβιομηχανίας της Βοστίτσας, σκαρφαλωμένη σ’ ένα βράχο, βρίσκεται η Εκκλησία της Παναγίας Τρυπητής, που εορτάζει της Ζωοδόχου Πηγής. Η Παναγία Τρυπητή είναι ένας περικαλλής, μεγαλοπρεπής και επιβλητικός Ναός, που φαντάζει από μακριά σαν μια μεγάλη ζωγραφιά κολλημένη στο βράχο. Είναι κτισμένος σε απόκρυμνο βράχο ύψους 30μ. από την επιφάνεια της θάλασσας, μέσα σε Σπήλαιο (τρύπα) εξ ου και το όνομα "Τρυπητή" ή "Τρουπητή".
Όποιος επισκέπτεται για πρώτη φορά το προσκύνημα εντυπωσιάζεται από την ομορφιά του τοπίου: κυπαρίσσια και πεύκα δίνουν μία ξεχωριστή και υποβλητική μεγαλοπρέπεια. Μία μαρμάρινη σκάλα με 150 σκαλοπάτια ενώνει το Ιερό Προσκύνημα με το δημόσιο δρόμο. Υπάρχει όμως και μία δεύτερη οδός από τον Κυπαρισσώνα, η οποία με τη σειρά της δίνει δύο εισόδους στο ύψος της τοποθεσίας που ονομάζεται "του Μοίραλη το πήδημα": Η μία είσοδος είναι από την οδό Ζωοδόχου Πηγής, ακριβώς απέναντι από το φάρο του λιμανιού, ενώ η άλλη συνδέει το Προσκύνημα με την πάνω πόλη και τη συνοικία Γαλαξιδιώτικα (ή συνοικία του Αγίου Ανδρέα) λίγο κάτω από την πλατεία των Υψηλών Αλωνών.
Αρχιτεκτονικά ο ναός χωρίζεται σε δύο τμήματα. Το ένα μέρος είναι λαξευμένο στο βράχο και το άλλο είναι προσθήκη στο πρώτο. Η εξωτερική μορφή του προσκυνήματος ομοιάζει εκείνου της Παναγίας της Τήνου. Μόλις ο επισκέπτης, πλησιάσει τα κράσπεδα του Ναού, παρατηρεί εντός του βράχου ένα μικρό σπήλαιο μήκους 3 μέτρων, πλάτους 2 μέτρων και ύψους πάλι 2 μέτρων. Το άνοιγμα είναι κτισμένο με πέτρες και έχει μία μικρή πόρτα και παράθυρο. Κατά την παράδοση εκεί ήταν το ασκητήριο του Καπετάνιου - Ναυαγού που βρήκε την εικόνα.
Αν όμως ο θαυμασμός του προσκυνητή είναι μεγάλος από την ομορφιά του περιβάλλοντος χώρου, πολύ περισσότερο εντυπωσιάζεται και μένει έκθαμβος, όταν εισέρχεται στον Ιερό Ναό. Στη μαρμαρένια μετώπη του Ναού είναι χαραγμένο το παράγγελμα : "ΜΕΤΑ ΦΟΒΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗΣ ΠΡΟΣΕΛΘΕΤΕ", για να υπενθυμίζει στους προσκυνητές την ιερότητα του χώρου.
Στον πρόναο υπάρχει το Αγίασμα, μια καλλιτεχνική μαρμάρινη κρήνη με σταυροειδές σχήμα. Από το στόμα τριών λαξευμένων Αγγέλων τρέχει συνέχεια το αγίασμα που χύνεται σε μαρμάρινη λεκάνη. Στην Κρήνη είναι χαραγμένη η γνωστή καρκινική επιγραφή (διαβάζεται και αντίστροφα) "ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΝΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑ ΝΟΨΙΝ" δηλαδή καθάρισε πρώτα τα ανομήματά σου ειλικρινά με μετάνοια, και όχι επιφανειακά. Στην συνέχεια ο προσκυνητής ανέρχεται στον κυρίως Ναό. Δεξιά στο σπήλαιο υπάρχει η εικόνα της Παναγίας, με το αριστερό της χέρι κρατεί το παιδίον Ιησού, το οποίο με το δεξί ευλογεί και στο αριστερό κρατά ειλιτάριο.
Σύμφωνα με την  παράδοση, στα μέσα του ΙΣΤ’ αιώνα δηλαδή περί το 1550, κάποιος ναυαγός του Κορινθιακού Κόλπου, διακρίνει μέσα στη νύκτα ένα φως παρηγοριάς, σημάδι πως βρίσκεται κοντά σε στεριά. Γεμίζει θάρρος και ελπίδα. Επιστρατεύει όλες του τις δυνάμεις για να φθάσει εκεί που λαμπυρίζει το φως. Το πλησιάζει και διαπιστώνει με πολλή έκπληξη, πως βρίσκεται μπροστά σε μία εικόνα της Παναγίας, όπου φεγγοβολάει oλόκληρη και φωτίζει ολόγυρα. Είναι η Χαριτόβρυτη εικόνα της Παναγίας κρυμμένη μέσα στο βραχώδες τούτο σπήλαιο, άγνωστο από πότε. Έτσι ανακαλύφθηκε η εικόνα της "Παναγίας της Τρυπητής". Την άλλη μέρα ειδοποίησε τις Αρχές της πόλης του Αιγίου. Κλήρος , λαός, άρχοντες ήλθαν, προσκύνησαν κάνοντας και Δοξολογία. Ο Ευρετής της εικόνας έγινε ο πρώτος ασκητής και υπηρέτης της Παναγίας.
Αρχικά ο ναός αποφασίστηκε να οικοδομηθεί ανατολικότερα του μέρους που βρέθηκε η Ιερή Εικόνα, επειδή το μέρος ήταν βράχος. Το βράδυ της πρώτης ημέρας που άρχισαν οι εργασίες οικοδομής, στο βράχο που είχε βρεθεί η Εικόνα - σύμφωνα με την παράδοση πάντα -  έγινε μία έκρηξη και ο χώρος έγινε κατάλληλος για ένα μικρό ναό. Έτσι οι κάτοικοι θεώρησαν ότι η Παναγία "έφτιαξε το σπίτι της" και ο Ναός κτίστηκε μεγαλόπρεπα στη θέση που βρίσκεται σήμερα.
Το κυρίως Σπήλαιο μπροστά στο οποίο ανηγέρθηκε ο Ναός έχει μήκος 11μ., πλάτος 7 μ. και ύψος 4 μ. Για να γίνει η Αγία Τράπεζα στη θέση που βρέθηκε η Ιερή Εικόνα , το Ιερό Βήμα είναι στραμμένο νοτιοανατολικά και όχι ανατολικά που επιβάλλει η Ορθόξη Παράδοση. Με την πάροδο του χρόνου το πρώτο ασκηταριό εξελίχθηκε σε λαμπρή Μονή. Ο Γάλλος περιηγητης Πουκεβίλ που επισκέφθηκε το Αίγιο το 1815 στο βιβλίο του «Ταξίδι στην Ελλάδα» (Voyage dans la Grece, τόμος Δ΄, 1820-27) γράφει για την Τρυπητή Αιγίου: «Στο βράχο οι μοναχοί έχουν κτίσει ένα μοναστήρι, που φαίνεται σαν φωλιά χελιδονιών. Ο Ναός πήρε τη σημερινή του μορφή τον 19ο αιώνα. Η μνημειακή, αναγεννησιακού τύπου, εξωτερική μαρμάρινη σκάλα, η οποία ενώνει τον παραλιακό δρόμο με τον Ναό, κατασκευάστηκε το έτος 1870 με σχέδιο του μηχανικού Άγγελου Κορυζή.
Η θαυματουργή εικόνα έγινε η αιτία επισκέψεως χιλιάδων προσκυνητών κάθε χρόνο και με το Βασιλικό Διάταγμα της 8ης Μαϊου 1933 η εορτή της Παναγίας της Τρυπητής καθιερώθηκε σαν επίσημη Θρησκευτική Εορτή του Αιγίου. Την Παρασκευή της Διακαινησίμου τελείται η λιτάνευση της Ι. Εικόνας με κάθε επισημότητα. Τέλος με την υπ' αριθ. 10/16-5-1970 κανονισμό της Ι. Συνόδου της Ελλάδος αναγνωρίζεται σαν "Πανελλήνιο Ιερό Προσκύνημα" και χαρακτηρίζεται Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου.
Με την πάροδο του χρόνου αυτός ο Ιερός τόπος αναδείχθηκε σε μεγάλο πνευματικό κέντρο Πανελληνίου ακτινοβολίας. Είναι πολύ συγκινητικό, - την Παρασκευή της Διακαινησίμου, - να βλέπεις χιλιάδες Χριστιανούς από όλη την Ελλάδα - κάθε ηλικίας - να ανεβαίνουν τη μεγάλη σκάλα (150 σκαλοπάτια), αρκετοί γονατιστοί, προκειμένου να εκπληρώσουν το "Τάμα" τους στην Παναγία.~  Παναγία Πλατανιώτισσα: Θαυματουργό εκκλησάκι μέσα σε πλατάνιαΠλατανιώτισσας έχει δημιουργηθεί στο κοίλωμα τριών ιερών πλατανιών, που με τα χρόνια ενώθηκαν μεταξύ τους. Σε μία από τις επιφάνειες του κοιλώματος υπάρχει το αποτύπωμα της Παναγίας με το Θείο Βρέφος στα χέρια και το οποίο είναι πανομοιότυπο με την εικόνα της Θεοτόκου του Μεγάλου Σπηλαίου.
Παναγία Πλατανιώτισσα, ένα ιερό προσκύνημα αφιερωμένο στη Μητέρα όλων των χριστιανών, το οποίο χρονολογείται από τις αρχές τους 4ου αιώνα μ.Χ. και βρίσκεται λίγο έξω από τα Καλάβρυτα.
Το θαυματουργό εκκλησάκι έχει δημιουργηθεί στη βάση, και για την ακρίβεια στο κοίλωμα, τριών ιερών πλατανιών που με τα χρόνια ενώθηκαν μεταξύ τους, με αποτέλεσμα σήμερα στο εσωτερικό του να χωρούν είκοσι προσκυνητές.
Εντύπωση προκαλεί το αποτύπωμα της Παναγίας με το Θείο Βρέφος στα χέρια, που βρίσκεται σε μία από τις επιφάνειες του κοιλώματος και είναι πανομοιότυπο με την εικόνα της Θεοτόκου του Μεγάλου Σπηλαίου.
Η περίμετρος των τριών ιερών πλατανιών είναι στη βάση περίπου 23 μέτρα, ενώ το ύψος τους είναι 25 μέτρα. Το μήκος της κοιλότητας είναι 8 μέτρα, το δε πλάτος κυμαίνεται και φτάνει μέχρι τα 3 μέτρα και συνεπώς, αν χρησιμοποιηθεί ολόκληρος ο ναός, στο εσωτερικό μπορούν να βρεθούν είκοσι προσκυνητές.
Η ιστορία
Κατά τη θρησκευτική παράδοση, η ιστορία του προσκυνήματος ξεκινά στις αρχές του 4ου μ.Χ. αιώνα, όταν στη Θεσσαλονίκη γεννήθηκαν οι αδελφοί Συμεών και Θεόδωρος, οι οποίοι σπούδασαν ρητορική, φιλοσοφία, ποίηση, αλλά κυρίως υπήρξαν ευσεβείς χριστιανοί.
Και οι δυο μαζί έζησαν θρησκευτικό βίο, ανέβηκαν στον Όλυμπο και σε άλλα όρη, ενώ επισκέφτηκαν και τα Ιεροσόλυμα με σκοπό να προσκυνήσουν τους Αγίους Τόπους.
Εκεί γύρω στο 340 μ.Χ. χειροτονήθηκαν ιερείς από τον επίσκοπο Μάξιμο. Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στα Ιεροσόλυμα και οι δύο αξιώθηκαν να δουν σε όνειρο τη Θεοτόκο συνοδευόμενη από τους Αποστόλους Παύλο και Ανδρέα και τον Ευαγγελιστή Λουκά.
Η Παναγία τούς έδωσε την εντολή να μεταβούν στην περιοχή της Αχαΐας όπου θα τους οδηγούσε η χάρη Της για να βρουν την ανάγλυφη εικόνα της, την οποία ιστορείται ότι φιλοτέχνησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς από κερί, μαστίχα και άλλα υλικά, και να χτίσουν στο σημείο εκείνο μονή.
Οι δύο αδελφοί έφυγαν από τα Ιεροσόλυμα, έφτασαν στο Αίγιο και από εκεί, αντί να ακολουθήσουν την κοίτη του Βουραϊκού ποταμού, ακολούθησαν την κοίτη του Κερυνίτου. Υστερα από τετράωρη κουραστική πορεία έφτασαν στην Κλαπατσούνα και κοιμήθηκαν ανάμεσα στα τρία πλατάνια.
Τότε και πάλι εμφανίστηκαν στον ύπνο τους ο Πρωτόκλητος Ανδρέας και ο Ευαγγελιστής Λουκάς και τους είπαν να βαδίσουν ανατολικά προς τις όχθες του Βουραϊκού ποταμού που απείχε δύο ώρες, για να συναντήσουν μια αγνή και αγία βοσκοπούλα με το όνομα Ευφροσύνη, η οποία θα τους οδηγούσε στην ανεύρεση της εικόνας της Θεομήτορος.
Οι Αγιοι Πατέρες κατευθύνθηκαν στη Ζαχλωρού και με την υπόδειξη της Ευφροσύνης βρήκαν την 23η Αυγούστου του 362 μ.Χ. μέσα σε σπήλαιο την εικόνα της Κεχαριτωμένης κρατούσα στη δεξιά της τον Σωτήρα Χριστό. Η συγκεκριμένη εικόνα μέχρι και σήμερα φυλάσσεται στο Μέγα Σπήλαιο.
Αξίζει επίσης να επισκεφτείτε:
- Το Αρχοντικό της Παλαιολογίνας αποτελεί ένα σημαντικό πολιτιστικό απόθεμα για την πόλη των Καλαβρύτων. Στις ιστορικές πηγές αναφέρεται ότι το αρχοντικό πιθανώς χτίστηκε από τον Θωμά Παλαιολόγο, όταν καταστράφηκε το περίφημο φράγκικο φρούριο του Geoffroy de Tournay και το έτος 1440 πέρασε στον αδελφό του Κωνσταντίνο, επί του οποίου τα Καλάβρυτα εξελίχθηκαν σε σπουδαίο πνευματικό κέντρο.
- Το τηλεσκόπιο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών με το όνομα ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ. Είναι το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο των Βαλκανίων και το δεύτερο μεγαλύτερο της Ηπειρωτικής Ευρώπης. Βρίσκεται στην κορυφή Νεραϊδόραχη του Χελμού σε υψόμετρο 2.340 μ.
- Τη Δημοτική Πινακοθήκη Κωνσταντίνου Φάσσου. Το δημοτικό συμβούλιο Καλαβρύτων μετά τον θάνατο του αείμνηστου Κωνσταντίνου Φάσσου το 1984 αποδέχτηκε τη δωρεά της οικογένειάς του και ίδρυσε τη Δημοτική Πινακοθήκη Κώστα Φάσσου με σαράντα εννέα ζωγραφικούς πίνακες.
- Το Φαράγγι του Βουραϊκού ποταμού. Ο οδοντωτός σιδηρόδρομος Διακοπτού - Καλαβρύτων και η μοναδική διαδρομή του μέσα από το φαράγγι του Βουραϊκού ποταμού αποτελούν ένα από τα ωραιότερα φυσικά αξιοθέατα της χώρας μας. Εχει χαρακτηριστεί η θεαματικότερη σιδηροδρομική γραμμή των Βαλκανίων.
- Την Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου. Η Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου βρίσκεται στο 10ο χιλιόμετρο του δρόμου Καλαβρύτων - Πούντας - Ε.Ο. Πατρών - Αθηνών, χτισμένη το 362 μ.Χ. σε ένα εντυπωσιακό τοπίο στην είσοδο μιας φυσικής σπηλιάς.
Πως θα πάτε: Η Παναγία η Πλατανιώτισσα βρίσκεται στον οδικό άξονα Καλαβρύτων - Αιγίου μέσω Πτέρης, σε απόσταση 30χλμ. από την πόλη των Καλαβρύτων, σε μια καταπράσινη τοποθεσία, με άφθονα κρύα νερά. Μπορείτε να την επισκεφτείτε είτε με το αυτοκίνητό σας είτε με τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ, είτε με τρένο με προορισμό την πόλη των Καλαβρύτων.

~  Παναγία Εκατονταπυλιανή στην Πάρο. Τι λέει η παράδοση για τις 99 φανερές πύλες και τη μια που παραμένει αόρατη

Παναγιά γιορτάζει παντού. Ειδικά στις Κυκλάδες. Στην Πάρο οι εορτασμοί επικεντρώνονται στην λιτάνευση της εικόνας  της Παναγίας Εκατονταπυλιανής στα σοκάκια της Παροικιάς.
Ο ναός είναι ένας από τους αρχαιότερους και καλύτερα διατηρημένους χριστιανικούς ναούς. Έχει δύο ονομασίες : «Καταπολιανή» και «Εκατονταπυλιανή«.
Μέχρι πριν λίγα χρόνια, επικρατούσε η άποψη ότι το πραγματικό όνομα του ναού είναι το πρώτο, και τούτο γιατί βρισκόταν «κατά την πόλιν», προς το μέρος δηλαδή της αρχαίας πόλης, και ότι το δεύτερο είναι δημιούργημα των λογίων του 17ου αιώνα, που θέλησαν να δώσουν με αυτό περισσότερη μεγαλοπρέπεια στο ναό. 
Νεώτερες όμως έρευνες στις πηγές απέδειξαν ότι και οι δύο αυτές ονομασίες είναι σύγχρονες και βρίσκονταν σε παράλληλη χρήση από τα μέσα του 16ου αιώνα. Η ονομασία Καταπολιανή αναφέρεται για πρώτη φορά σε υπόμνημα περί Νάξου και Πάρου του δούκα τα Αρχιπελάγους Ιωάννη Δ΄, του έτους 1562, ενώ η δεύτερη, «Εκατονταπυλιανή», μνημονεύεται σε έγγραφο του Πατριάρχη Θεολήπτου Β΄ του έτους 1586. Σήμερα η επίσημη ονομασία του ναού είναι Εκατονταπυλιανή.
Η παράδοση που διασώζεται μέχρι σήμερα σχετικά με την ονομασία Εκατονταπυλιανή έχει ως εξής:
«Ενενήντα εννέα φανερές πόρτες έχει η Καταπολιανή. Η εκατοστή είναι κλειστή και δεν φαίνεται. Θα φανεί η πόρτα αυτή και θα ανοίξει, όταν οι Έλληνες πάρουν την Πόλη».
Η αρχική φωτογραφία είναι του Ζαχαρία Στέλλα και προέρχεται από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη.

~ Η Παναγία του Βράχου στον Κάτω Ταρσό Κορινθίας

Η Παναγιά του Βράχου στον Κάτω Tαρσό Κορινθίας

Συνεχίζοντας το οδοιπορικό στην «άγνωστη» και «ξεχασμένη» Ελλάδα, θα παρουσιάσω σήμερα την περιοχή στην οποία είναι χτισμένη η Παναγία του Βράχου στον Κάτω Ταρσό Κορινθίας. Η περιοχή μού αποκαλύφθηκε τυχαία, στα πλαίσια μιας πεζοπορικής εξόρμησης με σημείο εκκίνησης τον Κάτω Ταρσό και προορισμό τις κορυφές Τούρλα (1.873 μ.) και Λιβαδάκι (1.836 μ.).
Ξεκινώντας, λοιπόν, από το σχεδόν έρημο χωριό του Κάτω Ταρσού, ακολουθούμε το χωματόδρομο με κατεύθυνση νοτιοδυτικά. Μετά από πορεία 1,5 περίπου χιλιομέτρου, στην οποία μας συντρόφευε η εντυπωσιακή θέα προς τη Ζήρεια, ξεπρόβαλε μπροστά μας ένας τόπος μαγικός.

Άποψη της περιοχής του Κάτω Ταρσού

Εντυπωσιακή, πραγματικά, η θέα του ορεινού όγκου της Μεγάλης Ζήρειας

Μια συστάδα κάθετων βράχων, σχεδόν λείων, με κάθετες ακανόνιστες σχισμές. Τα «Μετέωρα της Κορίνθου»; Ναι. Το τοπίο μάς παραπέμπει ευθέως σ’ αυτήν τη διαπίστωση.

Πλησιάζοντας στα «Μετέωρα της Κορίνθου». Στο βάθος διακρίνεται η Ι.Μ. Αγίας Τριάδας.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό της περιοχής είναι τα τρεχούμενα νερά. Νερά παντού. Ποταμάκια, ρυάκια, μέχρι και από την κορυφή των βράχων έπεφτε νερό. Σαν σε βροχή. Μαγεία!!!

Η χαρακτηριστική σχισμή-σπηλιά στον κάθετο βράχο (δεξιά φωτογραφία)

Λίγο αργότερα την προσοχή μάς αποσπά μια μεγάλη σχισμή στα βράχια, κάτι σαν είσοδος σπηλαίου. Ψάχνοντάς το λίγο, ανακάλυψα ότι πράγματι πρόκειται για σπήλαιο, το οποίο μάλιστα, την εποχή της Γερμανικής Κατοχής, το χρησιμοποιούσαν ως καταφύγιο Άγγλοι αλεξιπτωτιστές, που λειτουργούσαν ως σύνδεσμοι με τους Έλληνες αντάρτες.

Λίγο πιο κάτω, σε μια άλλη μεγάλη σχισμή, είναι χτισμένο το εκκλησάκι της Παναγίας του Βράχου. Κατά την παράδοση, το εκκλησάκι της Παναγίας στον βράχο του Ταρσού, ιδρύθηκε ως εκπλήρωση τάματος από κάποια Ταρσινή γυναίκα, η οποία σώθηκε ως εκ θαύματος κατά την άλωση του Βυζαντινού Ταρσού από τον Μωάμεθ Β’ το 1458.

Ως γνωστόν, ο Μωάμεθ Β’ πολιόρκησε το κάστρο του Ταρσού και ανάγκασε τους πολιορκημένους να παραδοθούν. Από αυτούς που παραδόθηκαν, πολλούς τους φόνευσε, άλλοι συνελήφθηκαν αιχμάλωτοι και κάποιοι κατόρθωσαν να σωθούν. Από τις γυναίκες, άλλες τις πήραν μαζί τους σκλάβες και άλλες τις γκρέμισαν στο βράχο του Ταρσού (κατά άλλους, μερικές γυναίκες του Ταρσού πήδηξαν μόνες τους από τον βράχο για να μη γίνουν σκλάβες των Τούρκων), εκεί που είναι σήμερα η εκκλησία της Παναγίας.

Μια νεαρή μητέρα με το μωρό στην αγκαλιά της ικέτευε να λυπηθούν το παιδί της. Οι Τούρκοι όμως δε συγκινήθηκαν και την έριξαν από το βράχο μαζί με το μωρό. Εκείνη όμως, επικαλέστηκε τη βοήθεια της Παναγίας: «Παναγία μου, σώσε μας!» και ω του θαύματος, η γυναίκα βρέθηκε στη βάση του κάθετου βράχου στα 100 μέτρα σώα και αβλαβής.

Από ευγνωμοσύνη για τη σωτηρία της η γυναίκα αυτή διαμόρφωσε τη σχισμή του βράχου σε ναό, βάζοντας κάποιες εικόνες. Ο ναός σήμερα κοσμείται από αξιόλογες εικόνες, όπως της Παναγίας, του Χριστού, Κοιμήσεως της Θεοτόκου, οι οποίες χρονολογούνται στα 150 έτη και είναι έργα του αγιογράφου Ασημάκη Σκαλτζά.
Επίσης υπάρχει και η φορητή εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας, 200 ετών και πλέον. Η εικόνα αυτή έχει διαστάσεις 37Χ29 και είναι ζωγραφισμένη πάνω σε μονοκόμματο πελεκητό ξύλο. Εικονίζει την Παναγία από τη μέση και πάνω να κρατάει το Θείο Βρέφος υποβαστάζοντάς το με το δεξί της χέρι.

Η Ι.Μ. Αγίας Τριάδας

Λίγα μέτρα μετά την Παναγία του Βράχου είναι χτισμένη η Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδας, η οποία σήμερα είναι ερειπωμένη.

Πορεία προς το εκκλησάκι των Αγιών Ταξιαρχών

Το εκκλησάκι των Αγίων Ταξιαρχών

Συνεχίζοντας την πορεία μας θα βρεθούμε στο εκκλησάκι των Αγίων Ταξιαρχών, όπου και εδώ η εγκατάλειψη έχει αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια της (δείτε παρακάτω τη φωτογραφία από το εσωτερικό της εκκλησίας).

Εικόνα από το εσωτερικό της εκκλησίας των Αγίων Ταξιαρχών. Τα λόγια περιττεύουν…

Το πρόγραμμα περιελάμβανε την «κατάκτηση» της κορυφής Τούρλα, με υψόμετρο 1.873 μ. Η προσπάθεια σταμάτησε άδοξα στα 1.700 μ. περίπου, λόγω της χαμηλής ορατότητας και των κακών καιρικών συνθηκών. Οψόμεθα…
Σίγουρα ο δρόμος θα μας ξαναφέρει στο μέλλον σ’ αυτό το κομμάτι της «άγνωστης» και «ξεχασμένης» Ελλάδας.
Όπερ και εγέννετο…
Update Μάιος 2013
Μια ηλιόλουστη ανοιξιάτικη μέρα Μαγιού μισέψαμε και πάλι σ’ αυτήν την όμορφη και καλά κρυμμένη γωνιά της ορεινής Πελοποννήσου για να σκαρφαλώσουμε στην κουρυφή Τούρλα και να θαυμάσουμε τη θέα της γύρω περιοχής. Πάρτε μια μικρή γεύση.

Πορεία προς την κορυφή Τούρλα

Πλησιάζοντας στην κορυφή

Η κορυφογραμμή του Χελμού από την Τούρλα

Η θέα της Μεγάλης Ζήρειας μας συντροφεύει στην κατάβαση

Πλησιάζοντας στο εκκλησάκι των Αγίων Ταξιαρχών

Το εκκλησάκι των Αγίων Ταξιαρχών την άνοιξη

Πλησιάζοντας στην Παναγιά του Βράχο

Στην Ι.Μ. Αγ. Τριάδας

Τα Μετέωρα της Κορίνθου

Χάρτης της διαδρομής

~ Παναγία Βράχου ΝΕΜΕΑΣ

Η Παναγία Βράχου, ή αλλιώς η Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Βράχου Νεμέας, είναι μια από τις πιο εντυπωσιακές μονές που μπορούμε να συναντήσουμε στη χώρα μας.
Είναι χτισμένη το 1631 και εκτός από το σημείο που βρίσκεται πάνω στο βουνό και κόβει την ανάσα, έχει μεγάλη ιστορία, αφού έπαιξε σημαντικό ρόλο την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Μέσα στην μονή υπάρχει αγίασμα, με νερό που έρχεται από πηγή.
 Έχει ενδιαφέρον: Δέος προκαλούν οι ιστορίες και οι αφηγήσεις, για τα θαύματα και τα περιστατικά που έχουν λάβει χώρα στη μονή. Ένα από αυτά αφορά στην Ιερά Εικόνα: Την περίοδο της Κατοχής, όταν κάποιοι εισέβαλαν και έκλεψαν πολύτιμα αντικείμενα, όταν πυροβόλησαν την εικόνα, σύμφωνα με όσα διαβάσαμε, από αυτήν άρχισε να τρέχει αίμα.
Μια άλλη αφήγηση αναφέρει πως όταν χτίζονταν η μονή, ένας εργάτης έπεσε από τα βράχια, φώναξε «Παναγία μου!» και ως εκ θαύματος δεν έπαθε κάτι.
Εκατοντάδες πιστοί από όλοι την Ελλάδα την επισκέπτονται κάθε χρόνο και ειδικά στις 15 Αυγούστου που γιορτάζει.

~* ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2016:
~  Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης  Δευτέρα 01 Αυγούστου  2016  :  http://arfara-messinias-stamos.blogspot.gr/2016/07/arfara-news-01-2016.html .- 
~ Η  Εφημερίδα μας  Arfara  News 2  στο αγιάζι της ενημέρωσης Δευτέρα  01 Αυγούστου  2016 : http://snsarfara-stamos-dynami.blogspot.gr/2016/07/arfara-news-2-01-2016.html .- 
~ Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS  το αγιάζι της ενημέρωσης Τρίτη 02  Αυγούστου  2016 :  http://stamos-dynami.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-02-2016.html .-
~ Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τετάρτη 03  Αυγούστου  2016:  http://httpdimmetoparfarablogspotcom.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-03-2016.html .-
~ Η Εφημερίδα μας  ARFARA  NEWS  στο αγιάζι της ενημέρωσης Πέμπτη 04 Αυγούστου  2016  : http://snsarfara.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-04-2016.html .- 
~ Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Παρασκευή 05 Αυγούστου  2016: http://arfara-messinia-stamos.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-05-2016.html .- 
~ Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Σάββατο 06 Αυγούστου 2016  : http://snsstamoskal.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-06-2016.html .- 
~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Κυριακή 07  Αυγούστου 2016 : http://vlasisarfarablogspotcom.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-07-2016.html  .-
~Αθλητικό Σάββατο-κύριακο  06 και 07 Αυγούστου 2016  ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ αγώνες ΡΙΟ  :  http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2016/08/06-07-2016.html .- 
~ Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS  στο αγιάζι της ενημέρωσης Δευτέρα 08 Αυγούστου  2016  : http://arfara-messinias-stamos-2010.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-08-2016.html .- 
~ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΝΩΝΕΣ  2016 ΡΙΟ  ΒΡΑΖΙΛΙΑΣ Δευτέρα  08  Αυγούστου  2016  :  http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2016/08/2016-08-2016.html .- 
~ Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS  στο αγιάζι της ενημέρωσης Τρίτη 09 Αυγούστου 2016 : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-09-2016.html .- ~  ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΡΙΟ ΒΡΑΖΗΛΙΑΣ Αποτελέσματα 3ης  ΗΜΕΡΑΣ Κληρώσεις -πρόγραμμα ΕΠΣΜεσσηνίας   Τρίτη 09 Αυγούστου  2016: http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2016/08/3-09-2016.html .- 
~  Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS  στο αγιάζι της ενημέρωσης Τετάρτη  10  Αυγούστου  2016: http://arfaramessiniasgreece.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-10-2016.html .- 
~ Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Πέμπτη  11 Αυγούστου  2016 : http://arfara-messinia-stamos-stamos.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-11-2016.html .- 
~ ΟΛΥΜΠΙΑΛΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΡΙΟ 4η  και 5η  Ημέρα Πέμπτη 11 Αυγούστου 2016 : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2016/08/4-5-11-2016.html .-  
~ Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS  στο αγιάζι της ενημέρωσης Παρασκευή 12 Αυγούστου 2016  : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-12-2016.html  
 ~ Η Εφημερίδα μας   ARFARA NEWS  στο αγιάζι της ενημέρωσης Σάββατο  13 Αυγούστου 2016  : http://arfara-kalamata-greece.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-13-2016.html .-  
~Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS 2 στο αγιάζι της ενημέρωσης Σάββατο  13 Αυγούστου  2016 : http://arfara-messinias-stamos.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-2-13-2016.html .-
 ~ Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Κυριακή 14  Αυγούστου 2016 : http://snsarfara-stamos-dynami.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-14-2016.html .- 
~ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ 13  και  14  Αυγούστου 2016 Ολυμπιακοί Ρίο 7^η, 8^η και 9^η Ημέρα   : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2016/08/13-14-2016.html .-
~ Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης  Δευτέρα 15 Αυγούστου 2016 : http://stamos-dynami.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-15-2016.html .-
* ~ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΡΙΟ 2016  9η  Ημέρα Δευτέρα  15 Αυγούστου 2016  : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2016/08/2016-9-15-2016.html .- 
~   Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τρίτη  16 Αυγούστου 2016:  http://vlasisarfarablogspot.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-16-2016.html .-
~ 31η  Ολυμπιακοί Ρίο Βραζιλίας 10η  και  11η  Ημέρα Τρίτη 16  Αυγούστου 2016
 : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2016/08/31-10-11-16-2016.html .- 
~  Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τετάρτη 17 Αυγούστου  2016 : http://httpdimmetoparfarablogspotcom.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-17-2016.html .-
~ 31η   Ολυμπιακοί αγώνες Ρίο 2016  12η Ημέρα αγώνων Τετάρτη 17  Αυγούστου  2016   : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2016/08/31.html  .- 
~    Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης  Πέμπτη  18 Αυγούστου  2016: http://arfara-messinia-stamos.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-18-2016.html .- 
~ Η Εφημερίδα μας   ARFARA NEWS  2  στο αγιάζι της ενημέρωσης Πέμπτη  18 Αυγούστου  2016 : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-2-18-2016.html  .- 
~ Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Παρασκευή 19 Αυγούστου  2016:  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-19-2016.html .-
~  31η Ολυμπιακοί Αγώνες ΡΙΟ  Βραζιλία 2016 Παρασκευή 19 Αυγούστου 2016 13η Ημέρα αγώνων : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2016/08/31-2016-19-2016-13.html  .-
~  Υγεία για όλους  μας  Παρασκευή 19  Αυγούστου  2016   :   http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2016/08/19-2016.html .- 
~  Η Εφημερίδα μας   ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Σάββατο  20  Αυγούστου  2016 : http://arfaramessiniasgreece.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-20-2016.html .-
~  31οι Ολυμπιακοί Αγώνες ΡΙΟ Βραζιλίας  14η και 15η  Ημέρα Σάββατο 20 Αυγούστου 2016 :    http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2016/08/31-14-15-20-2016.html .-   
~   ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ  20  και  21  Αυγούστου  2016 : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2016/08/20-21-2016.html .- 
~  Η Εφημερίδα μας   ARFARA NEWS  στο αγιάζι της ενημέρωσης Κυριακή 20  Αυγούστου  2016 :  http://snsarfara.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-20-2016.html .- 
~ Η  Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS  στο αγιάζι της ενημέρωσης Δευτέρα 22  Αυγούστου  2016 :  http://snsstamoskal.blogspot.gr/2016/08/arfara-news-22-2016.html .- 
~ ΒΙΟΙ  ΑΓΙΩΝ  ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ 9ο  Κεφάλαιο Παναγιές της Ελλάδας  μας Τρίτη 23  Αυγούστου 2016  : http://snsarfara.blogspot.gr/2016/08/9-23-2016.html .- 
 ~

 ***   BINTEOΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ...ΒΙΝΤΕΟΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ:  
1. - Stamatios Skoulikas =  Stamatios Skoulikas  , http://www.youtube.com/stamos01 ,   4928 video.  -    Σταματης Σκουλικας  
2. - Stamos Skoulikas =        Stamos Skoulikas  http://www.youtube.com/stamatios01   ,    3049 video.     σταμος σκουλικας ,  
3. - Vlasis Skoulikas =   Vlasis Skoulikas , +Stamos ,.
http://www.youtube.com/vlasiskal  .  =      3052  video. -                  https://plus.google.com/u/0/+VlasisSkoulikas/posts?csrc=yt&cfem=1  ,.- - βλάσης σκούλικας ,
Σύνολον                                 11.016          βίντεο   .-  
~ http://facebook.com/home.php?=home?#!/?ref=home   , 1206/. - https://www.facebook.com/stamatios.n.skoulikas  .-  https://www.facebook.com/stamatios.skoulikas?fref=pb&hc_location=friends_tab&pnref=friends.all .- https://www.facebook.com/profile.php?id=1037492258 ,  1.206 .-            https://www.facebook.com/stamatios.n.skoulikas .- ,
https://www.facebook.com/arfarakalamatasmessinias   , = ARFARA MESSINIAS    1.617   Arfara Kalamatas Messinias | Facebook ,                        
*** https://www.facebook.com/stamatios.skoulikas.1?fref=ts .-  42 .-            Σταμάτιος Σκούλικας  .-
https://www.facebook.com/SYLLOGOS.ARFARON.AG.THEODOROI , «ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ «ΑΡΦΑ ΡΩΝ.-   595 -       https://twitter.com/  ,   Skoulikas
@stamos01    .  ,,   http://messinia1234.com/?page_id=937 ,   
~ https://www.facebook.com/pages/agios-floros/257560450948935  529 . -   ΑΓΙΟΣΦΛΩΡΟΣ
~ https://www.facebook.com/profile.php?id=100009016280105 .- = Βρωμόβρυσης  Σύλλογος ΔΑΓΡΕ 92 /  139  .         
*** http://www.twitter.com/stamos01/  , 685/502/28 , 20,5  χιλ./261 / 11 .-   
~**   https://www.facebook.com/profile.php?id=100012336616922&pnref=lhc.unseen    ,  ΠΛΑΤΥ   ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ                                                 
Αναρτήθηκε από Stamatios Skoulikas    καί Αναρτήθηκε από Vlasis Skoulikas